FİLİZ ŞAHİN ENFEKSİYON KONTROL HEMŞİRESİ İNVAZİV ARAÇ İLİŞKİLİ ENFEKSİYONLARIN ÖNLENMESİNDE HEMŞİRELİK UYGULAMALARI FİLİZ ŞAHİN ENFEKSİYON KONTROL HEMŞİRESİ

YOĞUN BAKIM HASTALARI Yoğun bakım ünitelerinde yatan hastalar, hasta güvenliği ihlallerine ve tıbbi hatalara daha açıktırlar.

YOĞUN BAKIMDA ENFEKSİYON Hastaneye yatan hastaların sadece %5-10’u yoğun bakım ünitelerinde tedavi görmesine karsın, Tüm nozokomiyal enfeksiyonların %20-25’i

YOĞUN BAKIM HASTALARI Kişisel faktörler Kolonizasyon Enfeksiyon Yaş Antibiyotik kullanımı Altta yatan hastalıklar Ümmin sistem Hastalığın ciddiyeti Kolonizasyon Kolonizasyon Enfeksiyon Hastane Enfeksiyonu Kurumsal faktörler El yıkama-Eldiven kullanımı Hasta/sağlık personeli oranı İzolasyon teknikleri ve Temizlik ve dezenfeksiyon standart önlemlere uyma uygulamaları

YOĞUN BAKIMDA ENFEKSİYON Vent ilatör ilişkili/Nazokomiyal pnomoniler İV Kateter İlişkili enfeksiyonlar

YOĞUN BAKIMDA ENFEKSİYON Yüksek maliyet Yüksek mortalite Daha fazla yatış süresi Kalite göstergesi Önlenebilir bir durum!!!.....

YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİ Hemşireler enfeksiyonların önlenebilir olduğunun bilincinde olmalı Enfeksiyon kontrolü ile ilgili güncel bilgilere sahip olmalı Hizmet içi eğitimlere aktif olarak katılmalı

YOĞUN BAKIMDA ENFEKSİYON Hastanın üniteye kabulü ile başlayan bir süreçtir Hasta ile bakım ve tedavi sürecinde 24 saat beraber olan hemşirelerin önemli sorumlulukları vardır

YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİ Hemşirelerin yapmış olduğu gözlemler, uygulamalar ve tuttukları kayıtlar enfeksiyon tanısında önemli bir yere sahiptir Hemşireler yaptıkları uygulamalarda; enfeksiyonların önlenmesine yönelik; Araştırmacı, Bakım verici, Eğitimci ve danışmanlık rolleri vardır

İNVAZİV ARAÇ İLŞKİLİ ENFEKSİYONLARIN ÖNLENMESİNDE HEMŞİRELİK UYGULAMALARI

ÜRİNER KATETER İLİŞKİLİ ENFEKSİYONLARIN ÖNLENMESİ

KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARI YBÜ de prevelans %8-21 Nozokomiyal üriner sistem enfeksiyonlarının %80’i üretral kateterizasyon nedeniyle olur Bakım hataları, Başka bir yerde enfeksiyon olması Altta yatan hastalıklar

KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARI 3 yolla meydana gelir: Kateter takılması esnasında bakterilerin içeri itilmesi Kateter takıldıktan sonra bakterilerin sonda boyunca yukarı ilerlemesi Sonda lümeni boyunca yukarı ilerleme

KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Kateter takmaya karar verme Uygulayıcı El yıkama Kateter takılması Kapalı drenaj İdrar akımı Yıkama Örnek alınması Kateter bakımı Kateter değişimi ve çıkarılması

KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Kateter takılmasına karar verilir Kateter takılması zorunlu mu? Kateter komplikasyonları nedeni ile değerlendiriniz. Sadece endikasyon varsa kateter takınız.

KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Uygulayıcı Uygulama yapan kişi bu konuda eğitimli olmalı ve bu eğitimler periyodik olarak tekrarlanır.

KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Uygulayıcı Kateter ile ilgili her türlü işlemden önce ve sonra eller mutlaka yıkanır.

KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Kateter Takılması Mutlaka aseptik teknik ve steril malzeme kullanılarak takılır. Uygun bir antiseptik solüsyon ile periüretral temizlik yapılır (Sabunlu su /%01’lik savlon vs). Steril eldiven giyilir, steril örtü kullanılır. Drenajı sağlayacak en uygun kateter çapı seçilir.

KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Kateter Takılması Kateter uygun şekilde sabitlenir.

KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ KAPALI DRENAJ Steril, sürekli kapalı drenaj sistemleri kullanılır.

KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ KAPALI DRENAJ Gerekmedikçe kateter ve drenaj sistemi birbirinden ayrılmaz.

Kapalı sistem bozulduğu olgularda 4 günde mikrobüri oranı %100

KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ KAPALI DRENAJ Kateter ve drenaj sistemi ayrıldı ise bağlantı yeri dezenfekte edilir, yeniden bir drenaj sistemi bağlanır.

KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ KAPALI DRENAJ İdrar torbaları; Sağlam , Alt kısmında idrarın boşaltılması için musluklu İdrar ölçmeye uygun olanılar tercih edilir

KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ İDRAR AKIMI Drenaj sisteminin bükülmemesi, hasta altında kalmamasına dikkat edilir. Kesintisiz idrar akışı sağlanır İdrar torbası ve toplayıcı sistemin tamamı mesane düzeyinin altında olması sağlanır. Torba askı ile yatağa sabitlenir.

KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ İDRAR AKIMI İdrarın rahat akışının sağlanması için, torba düzenli boşaltılır Boşaltma musluğu kontamine boşaltma kabı ile temas etmemesine dikkat edilir

KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Yıkama Kateterde tıkanma olduğu zaman yıkama yapılır Drenaj sistemi ayrılmadan önce bağlantı sistemi dezenfekte edilir. Aseptik tekniğe uygun şekilde steril malzeme kullanılarak ve büyük hacimlerle irrigasyon yapılır. İrrigasyon için antimikrobiyal bileşikler rutinde kullanılmaz.

KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Örnek alınması Rutin bakteriyolojik örnek alınmaz Bakteriyolojik örnek için kateterin distali dezenfektan solüsyonlarla temizlenir, enjektörle örnek alınır. Diğer idrar analizleri için torbanın boşlatıcı sisteminden aseptik koşullarda örnek alınır. Örnek almak için kapalı drenaj sisteminin bütünlüğü bozulmaz.

KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Kateter Bakımı Kateterle temastan önce ve sonra eller yıkanır. İdrarla temas riski varsa eldiven kullanılır. Meatusda kir birikimi varsa kontaminasyonu önlemek için su ve sabunla temizlenir. Ancak periyodik yıkama veya antiseptiklerle silme enfeksiyonu önlemede yararsız bulunmuştur.

KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Kateter Bakımı Hasta banyo yapabilir, ancak öncesinde torba boşaltılır ve bağlantıların kapalı olması sağlanır. Hastanın transferi sırasında torba boşaltılır ve bağlantılar kapatılır. İdrar torbaları hasarlanmadıkça yada kateterden ayrılıp temizliği bozulmadıkça değiştirilmez.

KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Kateter Değişimi ve Çıkarılması Sabit aralıkla değişim önerilmez. Hastaya göre karar verilir. Yıkama ile giderilemeyen tıkanıklık durumunda kateter değiştirilir. Hasta günlük kateter ihtiyacı açısından değerlendirilir. Mümkün olan en kısa sürede kateter sonlandırılır.

VENTİLATÖR İLİŞKİLİ PNOMONİLER

VENTİLATÖR İLİŞKİLİ PNOMONİLER Yoğun bakım ünitesinde sıklıkla karşılaşır En sık mortalite nedenidir Diğer enfeksiyonlarda olduğu gibi önlenebilir

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Sağlık çalışanları pnomoninin önlenmesi konusunda eğitim alır ve gerektikçe bu eğitimler tekrarlanır Klinik gereklilik olmadıkça rutin kültür alınmaz Tek kullanımlık aletler tekrar kullanılmaz

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Tekrar kullanım zorunlu ise etkin temizlik ve dezenfeksiyon işlemine tabi tutulur Tekrar kullanılacak yarı – kritik alet ve gereçler otoklav veya yüksek düzey dezenfeksiyon işlemine tabi tutulur Isıya dayanıksız olanları kimyasal dezenfeksiyona tabi tutulur

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Kimyasal sterilizasyon uygulanan yarı kritik malzemeler işlem sonrası durulanır. Durulamada steril su kullanılır. Steril su kullanımı mümkün değilse distile su kullanılabilir. O zaman tüm parçalar son bir kez izopropil alkol ile durulanır ve kurutulur

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Hastadan Hastaya Bulaşın Önlenmesi için Hastalarla temas sırasında “Standart Önlemler”e uyulur, Gereken durumlarda steril olmayan temiz eldiven giyilir. Kan ve diğer vücut sıvılarının sıçrama ihtimali durumu söz konusu ise önlük giyilir. (özellikle entübasyon, endotrakeal aspirasyon bronkoskopi, vb.) işlemi sırasında cerrahi maske + gözlük veya siperli maske kullanılır.

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Mekanik ventilatörlerin iç kısmı rutin olarak dezenfekte ya da sterilize edilmez Solunum devresi görülür bir kirlenme ya da fonksiyon bozukluğu yoksa rutin değiştirilmez (hortum,ekshalasyon valf ve bunlara bağlı nemlendirici) Solunum devresi hortumlarının hasta başı seviyesinin altında olması sağlanır

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Devrede biriken sıvı rutin olarak boşaltılır. Bu işlem esnasında temiz eldiven giyilir ve uygulamaya hasta tarafından başlanarak sıvının tekrar hastaya kaçmaması sağlanır. İşlem öncesi ve sonrasında el hijyeni sağlanır

NOZOKOMİYAL PNÖMONİ KORUNMA ÖNLEMLERİ Nemlendirici kaplarda mutlaka steril su kullanılır.Bu amaçla serum fizyolojik veya steril olmayan distile su kullanımı önerilmez. Nemlendirici Kapları( humudifer) içinde bulunan su azaldıkça üzerine ekleme yapılmaz Yeni bir hasta için bir önceki hastadan kalan nemlendirici kabı (humidifier) kesinlikle kullanılmaz, Her yeni hasta için temiz ve dezenfekte edilmiş bir nemlendirici kabı kullanılır.

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Oksijen flowmetre kapları içinde steril su kullanılır. Bu amaçla steril olmayan su, serum fizyolojik veya steril olmayan distile su kullanılması önerilmez. Oksijen flowmetre kaplarındaki su miktarı azaldığında üzerine ekleme yapılmaz, kaplar temizlenip dezenfekte edildikten sonra kuruması beklenir, kuruduktan sonra tekrar steril su konulur

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Yeni bir hasta için bir önceki hastadan kalan oksijen flowmetre kapları kesinlikle kullanılmaz, her yeni hasta için temiz ve dezenfekte edilmiş bir flowmetre kabı kullanılır.

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Nemlendirici filtreler ve bakteri filtrelerin ;mekanik fonksiyon bozukluğu gelişmediği veya gözle görülebilir kirlenme olmadığı sürece rutin olarak değişimi önerilmez. Solunum devresi değiştirildiğinde değiştirilir Tek kullanımlık devreler tekrar kullanılmaz, Tekrar kullanılabilenlerin elle temizlik ve dezenfeksiyonu önerilmez

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Nazal oksijen kanülleri ve maskelerinin rutin değişimi gereksizdir,fonksiyon bozukluğu veya gözle görülebilir kirlenme durumunda değiştirilir. Nazal oksijen kanülleri ve maskeleri her hasta için değiştirilir

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Nebulizatörler (devre içi ve taşınabilir nebülüzörler için geçerlidir) her kullanım (tedavi) sonrasında (daha sonra aynı hasta için kullanılacak dahi olsa) temizlenir ve dezenfekte edilir. Nebulizatör haznesine steril su veya steril distile su aseptik tekniğe uygun olarak konulur. Nebülüzasyon tedavisinde mümkün olduğunca tek kullanımlık nebülüzör maskeleri önerilir.

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Nebulizatör ile verilecek ilaçlar; Mümkün olduğunca tek kullanımlık tercih edilir Multidoz kullanımı zorunlu ise saklanma ve kullanım koşulları konusunda üretici firma önerilerine uyulur.

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Yüksek infeksiyon riski nedeniyle buhar makinelerinin kullanımı önerilmez. Kullanımı zorunlu ise; Mutlaka steril su veya steril distile su ile doldurulanır, Su azaldıkça üzerine eklenmez, Buhar makinesinin haznesi temizlenip dezenfekte edildikten ve kuruması beklendikten sonra tekrar steril su ile doldurulur. Buhar makinesinin içindeki sıvı azalmamış olsa bile her gün en az bir kez temizlenip dezenfekte edilir.

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Ambular mümkünse tek kullanımlık olmalık olanlar tercih edilir Bu mümkün değilse her kullanım sonrasında temizlenip dezenfekte edilir. Ayrılabilen her parçası ayrılarak temizlenir Ambular hasta yatağına veya masasına bırakılmaz, ısıtıcı ve nemden uzak muhafaza edilir

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Aspirasyon Sık aspirasyondan kaçınılır.Sadece endikasyon varsa aspire dilir Aspirasyonun 15 saniyeden uzun sürmemesine dikkat edilir Aspirasyon basıncı 80-120 mmHg’ ye ayarlanır

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Aspirasyon Solunum sekresyonlarının aspirasyonu sırasında el hijyeni sağlanır ve steril eldiven giyilir Kan ve diğer vücut sıvı/salgılarının çevreye sıçrama/püskürme ihtimali olan durumlarda (endotrakeal aspirasyon, endotrakeal entübasyon, bronkoskopi, vasküler invaziv girişimler, vb.) cerrahi maske + gözlük veya siperli maske kullanılmalı

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Aspirasyon Aspirasyon işleminin endotrakeal tüp içine sıvı verilmeden yapılması tercih edilir Çok fazla kurutu olan ve sekresyonları kuruyan hastalarda mutlak gerekli ise; , 5-15 ml steril sıvı içeren plastik ampullerin kullanımı önerilir Endotrakeal tüp içine ihtiyaç duyulan miktar verildikten sonra steril kateter ile endotrakeal tüp içine girilerek aspirasyon işlemi yapılır

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Aspirasyon Aspirasyon işlemine devam edilmesi gerekiyor ise kullanılan ilk kateter yıkama solüsyonu ile yıkanarak atılır,Aynı kateterle tekrar gir çık yapılmaz Yeni bir steril kateter açılarak aynı işlem tekrarlanır. Akciğer sekresyonları yeterince temizlendikten sonra yıkama solüsyonunda yıkanan kateter ile ağız sekresyonları aspire edilir ve kateter tekrar yıkanarak atılır.

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Aspirasyon Tek sefer aspirasyon yeterli olmuş ise aynı kateter yıkama solüsyonunda yıkandıktan sonra ağız sekresyonlarının aspirasyonu için kullanılır ve yıkanarak atılır. Aspirasyon işlemi tamamlandıktan sonra kullanılan 5-15 ml’lik plastik ampul içinde sıvı kalmış ise bekletilmeden atılır

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Aspirasyon Ventilatörde uzun süre kalacak hastalarda kapalı sistem aspirasyon önerilir Kapalı aspirasyon uygulanan hastalarda steril aspirasyon sıvısı kateter haznesine verilir ve uygun teknikle aspirasyon tamamlanır. Kapalı aspirasyon kateterleri rutin değiştirilmez. Fonksiyon bozukluğu gelişmesi, kateterin tıkanması, kateter kılıfının delinmesi durumlarında değişim önerilir.

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Aspirasyon Kapalı aspirasyon uygulanan hastalarda ağız içi sekresyonlarının aspirasyonu ayrı steril bir kateterle yapılır, Yeterli temizlik sağlanamaz ise aynı kateter yıkama solüsyonunda yıkandıktan sonra işlem tekrarlanır. Ağız içi sekresyonların aspirasyonu için kullanılan kateterler hasta başında bekletilmez

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Aspirasyon Açık veya kapalı aspirasyon yapılan hastalar için yıkama solüsyonu olarak 500 ml’lik plastik veya cam şişeler içindeki steril sıvılar (serum fizyolojik veya su) kullanılır. Yıkama solüsyonları 8 saatten uzun süre bekletilmez, solüsyon çok kirlenmiş ise beklenmeden değiştirilir. Solüsyon kabının üzerine kullanılmaya başlandığı tarih ve saat kaydedilir.

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Aspirasyon Hastane vakum sistemine bağlı sabit aspiratörlerin torbaları işaretli seviyeye kadar dolunca yenisi ile değiştirilir. Her yeni hasta için mutlaka torba, line, varsa çam ucu değişimi yapılır.

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Aspirasyon Mobil aspiratör kullanılması önerilmez. Zorunlu ise durumunda aspiratör kavanozu doldukça veya 24 saatte bir boşaltılıp temizlenir ve dezenfekte edilir.

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Trakeotomi açılacaksa; Asepsi kurallarına uyulur Trakeostomi kanülü sadece gerekli olduğunda değiştirilir Trakeotomi kanülü değiştirilirken temiz önlük giyilir, aseptik teknik kullanılır Steril trakeotomi kanülü kullanılır •

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Trakeostomi stroma bakımı ; Aseptik teknikle yapılır El hijyeni uygulanır.Eldiven giyilir Eski pansuman çıkarılır ve stoma bölgesi Serum fizyolojik ile silinir,steril gazlı bez ile kurulanır Stoma bölgesi enfekte olmadığı sürece epitelizasyonu geciktireceği için iyotlu bileşikler önerilmez Trakeostomo tüpünün kumaş bağları kirlendikçe değiştirilir .İşlem bitiminde el hijyeni sağlanır •

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri İç kanül temizliği; El hijyeni uygulanır.Steril olmayan eldiven giyilir İç kanül çıkarılır,ön temizlik uygulandıktan sonra yarı kritik alet dezenfeksiyonu için uygun bir dezenfektan seçilerek dezenfekte edilir İç kanül steril su ile durulanır,kurulanır ve hastaya tekrar takılır •

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Hastanın Solunum Sekresyonlarını Aspire Etmesini Önlemek İçin; Endikasyon ortadan kalkar kalkmaz aspirasyon riski yüksek olan her tür uygulama sonlandırılır (endotrakeal entübasyon, trakeotomi, enteral tüpler) Endotrakeal entübasyon ihtiyacını ve süresini kısaltmak için mümkün olduğunca noninvaziv mekanik ventilasyon tercih edilir. Tekrarlayan endotrakeal entübasyonlardan kaçınılır

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Hastanın Solunum Sekresyonlarını Aspire Etmesini Önlemek İçin; Kontrendikasyon olmadığı sürece orotrakeal entübasyon, nazotrakeal entübasyona tercih edilir. Subglottik alanda biriken sekresyonların aspirasyonuna imkan veren dorsal lümenli endotrakeal tüpler tercih edilir. 72 saatten uzun süre entübe kalması beklenen hastalarda

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Hastanın Solunum Sekresyonlarını Aspire Etmesini Önlemek İçin; Endotrakeal entübasyon uygulanan hastalarda cuff basıncı monitorize edilir ve en az 20 cmH2O düzeyinde tutulur. Cuff basıncı düşürülmeden veya endotrakeal tüp çıkarılmadan önce cuff üzerinde birikmiş olan sekresyonlar iyice aspire edilir.

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Hastanın Solunum Sekresyonlarını Aspire Etmesini Önlemek İçin; Aspirasyon pnömonisi gelişme riski yüksek olan hastalar (mekanik ventilatöre bağlı ve/veya entübe hastalar gibi) bir kontrendikasyon bulunmadığı sürece 30-45o (??) açıyla yatırıllır

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Hastanın Solunum Sekresyonlarını AspireEtmesini Önlemek İçin; Sedasyona günlük ara verilerek hasta değerlendirilir Beslenmeye başlanmadan beslenme tüpünün yerleşiminin doğru olup olmadığı kontrol edilir Bu konuda şüphe var ise tüpün yerinde olduğu doğrulanmadan beslenmeye başlanmaz. Ağız hijyenine özen gösterilir, her şiftte en az bir kez diş,yanak ve dili kapsayacak şekilde ağız bakımı verilir.

Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Hastanın bir yere nakli gerekli ise; Nakil öncesi tüm aletlerin kontrolü yapılır Endotrakeal tüpün pozisyonu ve endotrakeal balonun basıncı kontrol edilir. Endotrakeal tüp içindeki sekresyon uygun şekilde aspire edilir Enteral beslenme kesilirve varsa gastrik içerik aspire edilir Hasta yarı oturur pozisyona getirillir. Hastanın gideceği bölüm hasta kabulüne hazır olduğundan emin olunur. .

Yoğun Bakımlar Dileğiyle Enfeksiyonsuz Yoğun Bakımlar Dileğiyle

İLGİNİZ VE SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER