HASTANE ENFEKSİYONU VE ÖNLENMESİ

AMAÇ Hastane enfeksiyonlarının kontrolu ve önlenmesi konusunda bilgi sahibi olmak

Öğrenim Hedefleri • Kurumumuzda yürütülen enfeksiyon kontrol programını açıklayabilme • Kurumumuzda yürütülen enfeksiyon kontrol programının işleyişini açıklayabilme, • Hastane enfeksiyonları ve standart önlemlerin önemini açıklayabilme, • El hijyeni ve kişisel koruyucu ekipman kullanımının enfeksiyon kontrolündeki önemini açıklayabilme, • El hijyeni talimatında yer alan basamakları listeleyebilme, • Hava yolu ile bulaşan enfeksiyonları ve uygun izolasyon önlemlerini açıklayabilme • Damlacık yolu ile bulaşan enfeksiyonları ve uygun izolasyon önlemlerini açıklayabilme • Temas ile bulaşan enfeksiyonlar ve uygun izolasyon önlemlerini açıklayabilme

ENFEKSİYON KONTROL PROGRAMI VE ENFEKSİYON KONTROL KOMİTESİNİN GÖREVLERİ

Hastane Enfeksiyonu Sağlık hizmeti ile ilişkili enfeksiyonlardır. Hasta güvenliği ve sağlık çalışanları için önemli bir tehditdir.

ÇOĞUL DİRENÇLİ MİKROORGANİZMALAR İLKELERİNE UYUMSUZLUK YATIŞ SÜRESİNDE UZAMA İNVAZİV GİRİŞİMLER ALTTA YATAN HASTALIK ANTİBİYOTİKLER ….. ÇOĞUL DİRENÇLİ MİKROORGANİZMALAR ENFEKSİYON KONTROL İLKELERİNE UYUMSUZLUK HASTANE ENFEKSİYONLARININ KISIR DÖNGÜSÜ

Enfeksiyon Kontrol Programı Hastanemizde yürütülen enfeksiyon kontrol programı 11.08.2005 tarihli 25903 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Yataklı Tedavi Kurumları Enfeksiyon Kontrol Yönetmeliği” ne göre hazırlanmıştır ve uygulanmaktadır.

Enfeksiyon Kontrol Programı El Hijyeni Standart Önlemler İzolasyon Önlemleri Eğitim Sürveyans Güncel kılavuzların takibi Uygun antibiyotik kullanımı

Enfeksiyon Kontrol Programı Programın amacı; Enfeksiyon kontrol çalışmalarının belli bir plan dahilinde yürütülmesi, hastane çalışanlarının bu konuda bilgilendirilmesi ve hastane çalışanlarına yol göstermek amacıyla standart bir yöntem belirlemektir.

Enfeksiyon Kontrol Programı Bu programın uygulanmasından tüm hastanede , kontrolünden Enfeksiyon Kontrol Komitesi sorumludur.

Enfeksiyon Kontrol Komitesi Başhekim yardımcısı, Enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji anabilim dalı başkanı, İç hastalıkları anabilim dalı temsilcisi, Genel cerrahi anabilim dalı temsilcisi, Mikrobiyoloji ve klinik mikrobiyoloji laboratuvarı temsilcisi,

Enfeksiyon Kontrol Komitesi Çocuk sağlığı ve hastalıkları anabilim dalı temsilcisi, Hemşirelik hizmetleri yönetici, Enfeksiyon kontrol hekimi, Enfeksiyon kontrol hemşiresi, Eczane sorumlusu Hastane müdürü

EKK Görev, Yetki ve Sorumlulukları Bilimsel esaslar çerçevesinde, kurumumuzun özelliklerine ve şartlarına uygun bir enfeksiyon kontrol programı belirlenerek uygulanmakta, Yönetime ve ilgili bölümlere bu konuda öneriler sunulmaktadır.

EKK Görev, Yetki ve Sorumlulukları Güncel ulusal ve uluslararası kılavuzlar dikkate alınarak kurumumuzda uygulanması gereken enfeksiyon kontrol standartları yazılı hale getirilerek bunlar gerektikçe güncellenmektedir. Bu standartların uygulanabilmesi için hizmet içi eğitimler verilmekte ve uygulamalar denetlenmektedir.

EKK Görev, Yetki ve Sorumlulukları Hastalar veya çalışan personel için tehdit oluşturan bir enfeksiyon riskinin belirlenmesi durumunda, gerekli izolasyon tedbirlerinin alınması sağlanmakta ve takibi yapılmaktadır.

EKK Görev, Yetki ve Sorumlulukları Sterilizasyon, antisepsi ve dezenfeksiyon işlemlerinin ilkelerini ve dezenfektanların seçimi ile ilgili standartlar belirlenerek, standartlara uygun kullanımı denetlenmektedir. Kurumumuzun ihtiyaçlarına ve şartlarına uygun bir sürveyans programı geliştirilerek ve çalışmaların sürekliliği sağlanmaktadır.

Sürveyans Kapsamlı sürveyans, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD (Yoğun Bakım ve Yenidoğan Yoğun Bakım Üniteleri, Hematoloji, KİT, Genel Pediatri), İç Hastalıkları AD ( KİT, Yoğun Bakım, Hematoloji, Nefroloji)

Sürveyans Kapsamlı sürveyans, Anesteziyoloji ve Reanimasyon YBÜ Göğüs Hastalıkları AD YBÜ, Nöroloji AD YBÜ, K.D.C AD., Göğüs Cerrahisi AD Tülay Aktaş Medikal Onkoloji Hastanesi kliniklerinde;

Sürveyans İnvaziv Araç İlişkili Sürveyans, Çocuk Sağlığı Yoğun Bakım ve Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitelerinde, Anesteziyoloji ve Reanimasyon YBÜ, Göğüs Hastalıkları AD YBÜ, Nöroloji AD YBÜ‘nde

Sürveyans Ameliyat tipine özgü cerrahi alan sürveyansı, Göğüs Cerrahisi AD

Sürveyans Toplanan verilerin kayıtları düzenli olarak Sağlık Bakanlığı UHESA ( Ulusal Hastane Enfeksiyonları Sürveyans Ağı) veri sistemine girilmektedir. Sürveyans sonuçları üç ayda bir hastane yönetimine ve ilgili birimlere bildirilmektedir.

HASTANE ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ

HASTANE ENFEKSİYONU TANIMI Hastaneye yattıktan 48 saat sonra veya taburcu olduktan sonra ilk 10 gün içinde gelişen enfeksiyonlar Hastane Enfeksiyonu olarak kabul edilir.

ENFEKSİYON ZİNCİRİ

HASTANE ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Standart önlemler Bulaşma yoluna yönelik önlemler Temas önlemleri Damlacık önlemleri Hava yolu önlemleri

STANDART ÖNLEMLER Hastanedeki tüm hastalara tanısına ve enfeksiyonu olup olmadığına bakılmaksızın uygulanması gereken önlemlerdir.

STANDART ÖNLEMLER Kan ve tüm vücut sıvıları, sekresyonlara, Bütünlüğü bozulmuş deriye, Mukoz membranlara temas riski olduğunda, standart önlemlere uyulmalıdır.

STANDART ÖNLEMLER El hijyeni Eldiven giyme Maske-gözlük (gerektiğinde) Koruyucu önlük (gerektiğinde) Tıbbi atık yönetimi Sağlık personelinin korunması Çevresel kontrol Sterilizasyon ve dezenfeksiyon

El hijyeni hastane enfeksiyonlarını önlemede tek başına en etkili ve önemli yöntemdir.

EL HİJYENİ Ellerde gözle görülür kirlenme varlığında; Su ve sabun ile el yıkama Ellerde gözle görülür kirlenme yoksa; Alkol bazlı el antiseptikleri ile el ovalama

El Hijyeninde 5 Endikasyon Aseptik işlemlerden önce el hijyeni sağla Hastaya dokunmadan önce el hijyeni sağla Hastaya dokunduktan sonra elhijyeni sağla Vücut sıvılarıyla temas sonrasında el hijyeni sağla Hasta ve çevresine dokunduktan sonra el hijyeni sağla

ETKİLİ EL YIKAMA BASAMAKLARI

Eller su ile ıslatılır

Sıvı sabun alınır

Eller köpürtülür

Her iki el sırtı ovuşturulur

Parmak araları ovalanır

Her iki el parmak uçları ovalanır

Baş parmak ovalanır

Bilekler ovalanır

Eller durulanır

Eller kurulanır

Kâğıt havlu çöp kutusuna atılır

ALKOL BAZLI EL ANTİSEPTİĞİ Eldiven giymeden önce uygulanan alkol bazlı el antiseptiğinin tam olarak kurumuş olmasına dikkat edilmeli! Tam kuruma sağlanana kadar eller ovalanmaya devam edilmeli Uçucu ve yanıcı olduğu unutulmamalı

3-5 ml el antiseptiği alınır

Avuç içi ve el sırtı ovalanır

Baş parmaklar ovalanır ve ellerin 15-20 saniye kuruması beklenir.

ELDİVEN KULLANIMI Personelden hastaya, Hastadan personele veya Bir hastadan diğer bir hastaya Enfeksiyon bulaş riskini azaltan önemli bir bariyerdir.

ELDİVEN NE ZAMAN GİYİLİR? Kan ve vücut sıvıları, sekresyonlar, mukoz membranlar, bütünlüğü bozulmuş deri ve kontamine olmuş eşya ve çevre yüzeylerine temasta, İnvaziv girişimlerde

DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER Hastadan hastaya geçişte eldiven değiştirilmeli. Aynı hastada kontamine vücut alanından temiz alana geçişte eldivenler değiştirilmeli. Sağlık personelinin ellerinde kesik, çizik ve çatlakların olması durumunda eldiven giyilmeli.

DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER Eldiven üzerine el antiseptiği uygulanmamalı veya eldivenli eller yıkanmamalıdır Eldiven kullanımı öncesinde ve sonrasında el hijyeni sağlanmalıdır.

MASKE, YÜZ-GÖZ KORUYUCU VE ÖNLÜK KULLANIMI İşlemler sırasında kan ve vücut sıvıları, salgılar, çıkartılar ile kirlenme olasılığında kullanılmalıdır.

ÇEVRESEL KONTROL Hastane ortamından kaynaklanabilecek enfeksiyonları önlemek amacıyla, hastane birimleri arasında risk sınıflamasına uygun temizlik / dezenfeksiyon protokolleri oluşturulmalıdır. Kirli çamaşırlar çevreyi kontamine etmeden torbalarına konularak çamaşırhaneye transferi sağlanmalıdır.

ATIK GÜVENLİĞİ Tıbbi atıklar, tıbbi atıkların kontrolü yönetmeliğine uygun olarak kaynağında diğer atıklardan ayrı olarak toplanmalı, biriktirilmeli, taşınmalıdır. Hastanemizde tıbbi atıkların kontrolü Çevre Yönetim Birimi tarafından yapılmaktadır.

SAĞLIK PERSONELİNİN KORUNMASI Sağlık çalışanlarının hastane enfeksiyonlarından korunabilmesi için, mikroorganizmaların bulaş yolları ve genel enfeksiyon kontrol önlemleri konusunda , Kan ve kanla temas sonrası alınacak önlemler konusunda bilgilendirilmelidir.

SAĞLIK PERSONELİNİN KORUNMASI Hastanemizde riskli delici-kesici alet yaralanmalarından sonra takip ve kontrolu Çalışan Sağlığı Ve Güvenliği Birimi (ÇASAGÜB) tarafından yapılmaktadır.

STERİLİZASYON VE DEZENFEKSİYON Hastane genelinde kullanılan tıbbi ve cerrahi aletler için standart dezenfeksiyon ve sterilizasyon yöntemleri oluşturulmalıdır.

İZOLASYON Hastanede yatan ve bulaşıcı hastalık tanısı /şüphesi olan hastalar, standart önlemlere ek olarak uygun izolasyon kategorisine göre izole edilmelidir. Temas izolasyonu Damlacık izolasyonu Solunum izolasyonu

Temas izolasyonu KORUYUCU EKİPMANIN UYGUN KULLANIMI GİYME SIRASI; Standart önlemlere ek olarak; Odaya her giriş çıkışta el hijyeni sağlanır Odaya girmeden önce temiz önlük giyilir, odadan çıkmadan önlük çıkarılır ve ayrı kirli torbasına konulur. Odaya her girişte temiz steril olmayan eldiven giyilir, odadan ayrılmadan önce eldiven çıkarılır. Hasta gerekmedikçe oda dışına çıkarılmaz, hastanın transferi gerekli ise ilgili birim bilgilendirilir, bulaş ya da kontaminasyonu önleyecek önlemler alınır. Hastaya kullanılan malzemeler hastaya özel olur. Odaya girmeden önce hemşire/hekimden bilgi alınız. KORUYUCU EKİPMANIN UYGUN KULLANIMI GİYME SIRASI; 1-ÖNLÜK 2- MASKE 3- KORUYUCU GÖZLÜK 4- ELDİVEN ÇIKARMA SIRASI; 1- ELDİVEN 2- GÖZLÜK-YÜZ KORUYUCU 3- ÖNLÜK 4- MASKE

UYGULANMASI GEREKEN DURUMLAR Temas İzolasyonu UYGULANMASI GEREKEN DURUMLAR Epidemiyolojik önem taşıyan dirençli bakteriler MRSA VRE Acinetobacter (kolistine dirençli) Pseudomonas aeruginosa (kolistine dirençli) E. coli ve Klebsıella (karbapeneme dirençli) Viral hemorajik enfeksiyonlar (Lassa, Ebola, Kırım-Kongo) İnfluenza, PIV (Parainfluenza Virus), RSV (Respiratuvar sinsitiyal virus), enteroviral enfeksiyonlar C. difficile, Enterohemorajik E. coli, Salmonella, Shigella, Rotavirüs Hepatıt A Kutanoz difteri, İmpetigo, Bit , Zoster, Uyuz Dissemine veya immünsuprese konakçıda Herpes simpleks virus

Damlacık/temas izolasyonu KORUYUCU EKİPMANIN UYGUN KULLANIMI Standart önlemlere ek olarak; Odaya girmeden önce ve sonra el hijyeni sağlanır. Hastaya 1 metreden daha yakın temasta cerrahi maske takılır. Aspirasyon, entübasyon ve bronkoskopi ve benzeri işlemler esnasında vücut çıkartılarının yüze sıçrama olasılığında yüz koruyucu, kıyafete sıçrama olasılığında ise önlük kullanılır. Odadan ayrılmadan önce eldiven, yüz koruyucu, önlük ve maske sırasıyla çıkarılır. Hasta gerekmedikçe oda dışına çıkarılmaz, hastanın transferi gerekli ise ilgili birim bilgilendirilir ve hasta cerrahi maske takarak oda dışına çıkabilir, Bulaş yada kontaminasyonu önleyecek önlemler alınır. Odaya girmeden önce hemşire/hekimden bilgi alınız. GİYME SIRASI; 1-ÖNLÜK 2 – MASKE 3- KORUYUCU GÖZLÜK 4- ELDİVEN ÇIKARMA SIRASI; 1- ELDİVEN 2- GÖZLÜK - YÜZ KORUYUCU 3- ÖNLÜK 4- MASKE

UYGULANMASI GEREKEN DURUMLAR Damlacık / temas izolasyonu UYGULANMASI GEREKEN DURUMLAR H. influenza tip B infeksiyonu (Menenjit, Pnömoni, Epiglotit ve Sepsis) Neisseria meningitidis infeksiyonu ( Menenjit, Pnömoni ve Sepsis) Difteri Mycoplasma Pneumonia Boğmaca Pnömonik Veba Çocuklarda Streptokok (Grup A) Farenjit , Pnömoni , Kızıl Adenovirus Influenza RSV Kabakulak Parvovirus B19 Kızamıkçık Kırım-Kongo Kanamalı Ateş

Solunum izolasyonu KORUYUCU EKİPMANIN UYGUN KULLANIMI GİYME SIRASI; Standart önlemlere ek olarak; Odanın kapısı kapalı tutulur. Odaya girmeden önce ve sonra el hijyeni sağlanır. Odaya girerken N95 maske takılır. Hasta gerekmedikçe odadan çıkarılmaz. Hastanın transferi gerekirse ilgili birim bilgilendirilir, bulaş ya da kontaminasyonu önleyecek önlemler alınır. Hasta gerekli durumlarda cerrahi maske kullanarak oda dışına çıkabilir. Odaya girmeden önce hemşire/hekimden bilgi alınız. GİYME SIRASI; 1-ÖNLÜK 2 – MASKE 3- KORUYUCU GÖZLÜK 4- ELDİVEN ÇIKARMA SIRASI; 1- ELDİVEN 2- GÖZLÜK - YÜZ KORUYUCU 3- ÖNLÜK 4- MASKE

UYGULANMASI GEREKEN DURUMLAR Solunum izolasyonu UYGULANMASI GEREKEN DURUMLAR Akciğer tüberkülozu Kızamık Suçiçeği Yaygın zoster SARS Viral hemorajik ateş ( Ebola, Lassa, Marburg )

Enfeksiyon Kontrolünde Önemli Noktalar El hijyeni Kİ- KDE önlenmesinde; - Maksimum bariyer önlemleri alınmalı - Gereksiz kateter çıkarılmalı - Cilt antisepsisine dikkat edilmeli

Enfeksiyon Kontrolünde Önemli Noktalar Kİ- ÜSE önlenmesinde; - Gereksiz kateter kullanılmasından kaçınılmalı - Kapalı drenaj sistemi bozulmamalı VİP önlenmesinde; - Hasta yarı oturur pozisyonda (45°açıda) olmalı - Ağız içi aspirasyonu ve trakeal aspirasyon farklı kateter ile yapılmalı

Sonuç olarak; Enfeksiyon kontrolü, hasta bakımını iyileştirme ve sağlık çalışanlarının sağlığını korumaya odaklanmış bir kalite iyileştirme aktivitesidir.