3.ÜNİTE BÖLGEMİZİ TANIYALIM

Öncelikle bu ünitede göreceğimiz kavramları öğrenelim. COĞRAFYA: Doğal çevreyi, çevre ile insanı inceleyen bilim dalıdır. YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ: Yeryüzündeki,doğal unsurların her birisi BÖLGE: Benzer coğrafi özellikleriyle etrafından ayrılan belirli bir alan İKLİM: Bir yerdeki hava durumunun uzun yıllar ortalaması NÜFUS:Bir yerde yaşayan insan sayısı.

Ülkemiz 7 coğrafi bölgeye ayrılmıştır. * Dünya üzerindeki dağlar,tepeler, kayalar, çukurlar, düzlükler yeryüzü şekillerini oluşturur. Türkiye kabartma haritasını incelediğimizde çok çeşitli yeryüzü şekillerine sahip olduğunu görürüz. Ülkemiz 7 coğrafi bölgeye ayrılmıştır. Bu bölgelerden birincisi MARMARA BÖLGESİ dir.Genel olarak alçak tepelik alanlar, dalgalı düzlükler göze çarpar.Bu düzlükler Sakarya, Ergene, Bursa gibi verimli ovaları oluşturur.

OVA Akarsuların yüzeyden aktığı, çevresine göre alçakta ve verimli topraklardır.

BOĞAZ Bazı okyanus ve denizler birbirlerine boğazlarla bağlanırlar.Boğaz denizlerin karalar arasında daralmış kısımlardır.

KARADENİZ BÖLGESİ Bu bölgemizde dağlar denize paralel uzanmıştır. SIRADAĞ: Birbiri ardınca aralıksız uzanan dağlardır.

Karadeniz Bölgesinin ortalarına geldiğimizde Kızılırmak ve Yeşilırmak’ın getirdiği alüvyonlarla oluşan BAFRA ve ÇARŞAMBA delta ovalarını görürüz.

Delta Ovaları :Nehirlerin akarken toprağı getirerek deniz kenarlarında yığması ile oluşurlar.

Sıra dağlar ard arda uzandığı için ulaşımı engeller Sıra dağlar ard arda uzandığı için ulaşımı engeller. Dağların ulaşıma el verdiği yerlere geçit denir ve ulaşım buralardan sağlanır.

DOĞUANADOLU BÖLGESİ Bu bölgemiz, yükseltisi en fazla olan bölgemizdir. En yüksek dağımız Ağrı Dağı bu bölgede yer alır. DAĞ: Çevresine göre yüksek olan yeryüzü şekilleridir.Yükselti daha az olursa TEPE denir. AĞRI DAĞI:Sönmüş bir yanar dağdır.

VADİ: İki dağ arasındaki çukurca arazi.

VADİ

IRMAK,NEHİR: Büyük miktarda su taşıyan ve genellikle denizlere dökülen sular….

PLATO: Akarsular tarafından derin vadilerle parçalanmış düz veya hafif engebeli yüksek düzlüklerdir.

ADA: Etrafı sularla çevrili kara parçası

YARIMADA: Üç tarafı sularla çevrili kara parçası

İklime etki eden başlıca faktörler şunlardır: İklim insanların yaşamını etkiler. İKLİM: Bir yerin veya bölgenin uzun yıllar boyunca sahip olduğu hava durumudur. İklime etki eden başlıca faktörler şunlardır: Ekvatora olan uzaklık / yakınlık. Yeryüzü şekilleri Denize olan uzaklık / yakınlık.

İklim insan yaşamını nasıl etkiler? Beslenmesini Barınmasını Giyinmesini

Ülkemizdeki iklim tipleri 1-Akdeniz iklimi 2-Karadeniz iklimi 3-Karasal iklim

2.Konu:Doğa ve İnsan İnsanların bir yere yerleşmesindeki (nüfusun kalabalık olamasının) en önemli faktörler neler olabilir? İKLİM EKONOMİ (maden) ULAŞIM YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ DOĞAL GÜZELLİKLER SU

Doğadan hangi amaçlarla yararlanırız? Dağayı niçin değiştiririz? Soluduğumuz hava, içtiğimiz su, yakıtlar, besinlerimiz kısacası ihtiyacımız olan her maddeyi doğadan temin ederiz. Dağayı niçin değiştiririz? (Geçen sene bu konuyu öğrenmiştik.Tabii ve doğal unsurlar) İnsanlar temel ihtiyaçlarını karşılamak için doğayı değiştirirler. İnsanların doğa üzerindeki etkileri hangi durumda olumsuz sonuçlar oluşturur? Doğal dengeyi bozacak şekildeki değişiklikler olumsuz etkiler.Örnek fabrika atıklarının arıtılmadan çevreye bırakılması, engebeli arazilerin sürülmesi, yol yapımları vb….

Konuyu gözden geçirelim: Nüfus: Belirli bir alanda yaşayan insan sayısı. Çevre: Etrafımızda bulunan hava, su, toprak, bitki vb… Coğrafi özelliklerin yaşamımıza etkisi: Her yönden etkiler, giyim, beslenme, sportif faaliyetler, evler, insan karakteri, ekonomik faaliyetler vb… Türkiye’ye yerleşmeyi düşünen bir yabancı olsaydım: Bursa’ya yerleşmeyi düşünürüm. Çünkü havası temiz, tarihi güzellikleri var, yemyeşil, kışın Uludağ^da kayak yapabilirim.

Doğal Afetler Tabiat sürekli değişim halindedir.Bazı yerlerde coğrafî özellikler nedeni ile bu değişim daha hızlıdır ve yıkıma neden olur.Bu yıkımlara doğal afetler denir.

Doğal Afetler Deprem Erozyon Sel Toprak kayması Çığ Yangın

Aşağıdaki soruları cevaplayalım. *Hiç doğal afet yaşadınız mı? *Doğal afetleri engelleyebilir miyiz? *Doğal afetlerin oluşmasında insanın etkisi var mıdır?

Depremler nasıl oluşur? Yer kabuğunun derin katmanlarının kırılıp yer değiştirmesiyle ya da yanardağ faaliyetleriyle oluşan sarsıntılardır.Ülkemizde bazı bölgelerde sık sık depremler meydana gelmektedir.Çünkü Türkiye’nin %96 sı deprem kuşağında bulunmaktadır. TIKLA Depremler nasıl oluşur?

Deprem

Türkiye deprem haritası

Ülkemizde meydana gelen depremlerden bazıları ve sonuçları NO       TARİH   Saat                            YER ŞİD DET MAG MS CAN KAYBI   HASARLI BİNA 1 29.04.1903 01:46 Malazgirt (MUŞ) IX 6.7 600 450 2 09.08.1912 03:29 Mürefte (TEKİRDAĞ) X 7.3 216 5540 3 04.10.1914 00:07 BURDUR 6.9 300 6000 4 31.03.1928 02:29 Torbalı (İZMİR) 6.5 50 2500 5 19.04.1938 12:59 KIRŞEHİR 6.6 160 4066 6 27.12.1939 01:57 ERZİNCAN X-XI 7.9 32968 116720 7 15.11.1942 19:01 Bigadiç (BALIKESİR) VIII 6.1 16 2187 8 20.12.1942 16:03 Erbaa (TOKAT) 7.0 3000 32000 9 27.11.1943 00:20 Ladik (SAMSUN) IX-X 7.2 4000 40000 10 01.02.1944 05:22 Gerede-Çerkeş (BOLU) 3959 20865 11 25.06.1944 06:16 Gediz (UŞAK) 6.0 21 3476 12 06.10.1944 04:34 Ayvalık (BALIKESİR) 6.8 30 5500 13 17 .09.1999 03:02 Marmara 7.4 16889 16649

17 AĞUSTOS 1999 "Gök gürültüsüne benzeyen kulakları yırtarcasına bir ses ve ardından sanki topraktan fışkırmak istercesine dipten yukarı kuvvetli bir darbe. Ve takip eden korkunç bir sallantı ona eşlik eden ve bir o kadar dehşet verici gürültüyle birlikte. Panikle fırlıyorum yataktan ama ayakta durmak imkansız. ...Ve hayatımın en uzun 45 saniyesini yaşıyorum saniyeler saatmişçesine. Şükür nihayet sallantılar durdu. Anne ve babamla yıkılan eşyaların üzerinden atlayarak dışarı çıkmayı başarıyoruz. Toz duman ve bağrışan ağlayan insanlar... Panik hem de çok büyük bir panik ! Ve günün ilk ışıkları ile endişemiz korkumuz bir kat daha artıyor. Yıkılmış sanki bir akordiyon gibi üst üste geçmiş apartmanlar, alevler içinde kalmış enkazlar ve enkazların altından gelen kurtarın haykırışları. Yok, yok, yok, offf ne yapacağız ne yapabiliriz ki ! Sevdiklerimiz tonlarca ağırlığındaki betonların altında ! Ya diğerleri ? kimsenin birbirinden haberi yok.... - Yaşadıkça film karesi gibi beynime kazılmış bu görüntüleri unutamayacağım..."

Depremin zararlarını en aza indirmek için neler yapabiliriz? Deprem Yardım Rehberi

Erozyon Toprağın üst tabakasının su veya rüzgarın etkisiyle aşınması ve uzaklara taşınmasıdır.

*Ormanlarımızın yok olması *Arazilerin yanlış kullanılması Erozyonun Nedenleri: *Ormanlarımızın yok olması *Arazilerin yanlış kullanılması *Hayvanların uygun olmayan yerlerde otlatılması Akarsulara bakarak bir bölgede erozyon olup olmadığını nasıl anlarız?: Akarsuyun rengine bakarak anlarız.Akarsu toprak renginde akıyorsa havzasında erozyon olduğunu söyleyebiliriz.

Sel Şiddetli yağışlar ve kısa sürede eriyen karların meydana getirdiği büyük su kütleleridir. Seller aktığı arazide toprakla birlikte her şeyi sürükler.Dere yataklarına yapılan ev ve işyerleri sular altında kalır.

Sellerin nedeni: İnsanların araziyi yanlış kullanmaları, ormanların yok edilmesi en önemli etkenlerdir. Seller nerelerde daha çok görülür? Bitki örtüsünden yoksun derin vadiler, dere yatakları vb yerlerde daha çok görülür.

Toprak kaymasının başlıca nedenleri şunlardır: Eğimli arazilerde taş ve toprak kütlelerinin yerlerinden kopup kayması olayıdır. Toprak kaymasının başlıca nedenleri şunlardır: *Arazinin eğimli oluşu, *Şiddetli yağışlar, *Yol yapımı, *Ormanların yok edilmesi, *Şiddetli depremlerde bazen sebep olabilir.

Toprak kaymasının zararlarını en aza indirmek için aşağıdaki tedbirler alınmalıdır: *Riskli yerler yerleşim alanı olarak seçilmemeli, *Eğimli araziler ağaçlandırılmalı ve destek duvarları yapılmalıdır.

Çığ Dağın yüksek bir yerinden kopan ve aşağıya doğru kaydıkça büyüyen kar kütlesidir. Daha çok Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgesinde görülür. Nedeni ne olabilir? Dağların yamaçlarındaki ormanlık alanların yok edilmesi çığ olaylarını arttırmaktadır.

Yangın Zararlara neden olan ve söndürülmesi zor büyük ateş. Ülkemizde özellikle yaz aylarında meydana gelmektedir. Akdeniz ve Ege kıyılarında sıkça görülmektedir. Buralarda daha fazla gözükmesinin sebebi ne olabilir? Orman Yangınlarının Nedenleri *İnsanların dikkatsizliği, *Piknikte yakılan ateşin söndürülmemesi,yanan sigaraların atılması vb. *Çiftçilerin yaktıkları anızlar,

DEPREM EROZYON DOĞAL AFETLER TOPRAK KAYMASI SEL ÇIĞ YANGIN