6. SINIF SOSYAL BİLGİLER DÜNYAMIZ

EVREN: Dünyamızın da içinde bulunduğu, sınırları belli olmayan uzay boşluğu

GÜNEŞ SİSTEMİ Evren galaksilerden oluşur. Güneş ise Samanyolu galaksisinin içinde çok küçük bir alanı kapsar. Güneş sistemi içerisinde 8 gezegen bulunur. Bunlar; 1-Merkür 2-Venüs 3-Dünya 4-Mars 5-Jüpiter 6- Satürn 7- Uranüs 8- Neptün’dür.

PLUTON: Cüce Gezegen

Şimdi Kavramları Tanıyalım Yıldız: Bazı gök cisimleri kendi enerjileri ile ısı ve ışık üreterek etrafına yayarlar bu cisimlere yıldız denir. Gezegen: Kütlesi ve hacmi olan ancak Yıldız gibi Isı ve Işık yaymayan gök cisimleridir.

MAVİ GEZEGEN

YAŞAM ALANLARI Dünyamızı yaşanır kılan, etrafını koruyucu bir ağ gibi saran ve evrendeki diğer gök cisimleri ile güneşin zararlı etkilerinden dünyayı ayıran ATMOSFER tabakasıdır.

Canlılar için var olan bu yaşam alanında hiç kuşkusuz en önemli kaynak “SU” dur. Dünyamızın 3/2 si Sularla kaplıdır.

KITALAR VE OKYANUSLAR

KITALAR VE OKYANUSLAR Bütün dünya yüzeyinin %71 ini denizler, %29 unu karalar oluşturur Kuzey yarımkürede karalar %39, denizler %61 oranında yer tutar. Güney yarımkürede ise karalar %19, denizler %81 yer kaplar. Gördüğünüz gibi karaların kapladığı alan kuzey yarım kürede daha geniştir.

KARALARIN DAĞILIMININ SONUÇLARI Kuzey yarımküre daha karasal bir iklime sahiptir. Bu durum kuzey de ortalama sıcaklığın 2 derece kadar fazla olmasını sağlar. Nüfusun büyük çoğunluğu kuzeydedir. Bu ekonomik gelişimi olumlu yönde etkiler Karalar üzerindeki doğal zenginlikler, ormanlar ve yeraltı zenginlikleri kuzey de daha çoktur.

DÜNYANIN ŞEKLİ Geoid nedir? Dünya daha gaz halinde iken kendi ekseni etrafında dönerek, ayrıca merkezkaç kuvvetinin etkisiyle bu görünümünü kazanmıştır. İşte Dünyanın kutuplardan basık, ekvatordan şişkin haline Geoid denir.

Dünyamızın Geoid Olmasının Sonuçları Ekvatorun uzunluğu (6378 km.) meridyen uzunluğundan (6356,5 km.) fazladır. Yerçekimi Kutuplarda fazla Ekvatorda azdır.

Dünyamızın Geoid Olmasının Sonuçları Dünyamızın bir yüzü aydınlık bir yüzü karanlık olur. Herhangi bir yerin enlemi kutup yıldızının görünüm açısını verir. Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe kutup yıldızının görünüm açısı büyür. Atmosferin kalınlığı ekvatorda fazla kutuplarda azdır. Yerçekimi Ekvatorda az, kutuplarda fazladır. Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe dünyanın çizgisel hızı azalır.(Dünyanın çizgisel hızı Ekvatorda (1670 km/h)'dır) Paralellerin boyu ekvatordan kutuplara doğru gittikçe azalır. Güneş ışınlarının geliş açısı Ekvatordan kutuplara gittikçe azalır. Meridyenler arası uzaklık Ekvatordan kutuplara doğru gittikçe azalır.

Ekvator: Kutup Noktalarından Eşit uzaklıktaki noktaların birleştirilmesiyle elde edilen, dünyayı iki eşit yarım küreye ayıran hayali çembere denir. (0 derece enlemidir)

Kutup Noktaları: Ekvator çizgisinin en kuzey ve en güney noktalarıdır. Kuzey ve güney olmak üzere iki tanedir. (90 derece Kuzey ve güney enlemi)

KITALAR Kendine bağlı olan adalarla, etrafı denizlerle ve okyanuslarla çevrili olan büyük kara parçalarına kıta denir. Dünya yüzeyinde 7 kıta vardır. Bunlar Asya, Avrupa, Afrika, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Okyanusya ve Antarktika'dır.

KITALAR Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarına “eski dünya karaları” adı verilir. Asya ve Avrupa kıtalarının ikisine “Avrasya" adı verilir. Türkiye bu kıtaların birbirine en çok yaklaştığı yerde bulunur. Anadolu yarımadası Asya da, Trakya ise Avrupa topraklarımızı oluşturur.

KITALAR Asya kıtası, Kuzey Amerika'ya Bering Boğazı ile Kuzey Amerika-Güney Amerika'ya Panama Kanalı ile Avrupa kıtası Afrika ya Cebelitarık Boğazı ile, Afrika kıtası Asya ya Süveyş Kanalı ile bağlanır.

KITALAR Asya yı Avrupa dan ayıran sınır ise Ural dağlarının batısı, Kafkasların kuzeyi ve İstanbul-Çanakkale boğazlarının kuzeyinden geçer.

OKYANUSLAR Kıtalar arasındaki büyük çukurlarda kalan geniş ve derin su kütlelerine okyanus denir. Deniz ise karalar arasına veya kenarına sokulmuş kollardır. Okyanuslar denizlere göre çok daha geniş ve derindir.

OKYANUSLAR Dünya üzerinde üç büyük okyanus vardır. Bunlar Amerika kıtaları ile Asya ve Okyanusya arasında bulunan Büyük okyanus, Amerika kıtaları ile Avrupa ve Afrika arasında bulunan Atlas okyanusu, Asya nın güneyi, Afrika ve Okyanusya arasında ise Hint okyanusu yer alır.

Türkiye'nin Matematik Konumu ve Sonuçları Türkiye, 36° - 42° Kuzey paralelleri ile 26°-45° Doğu meridyenleri arasında yer alır. Doğu - batı istikametinde 45° - 26° = 19° meridyen farkı vardır. Bu da 76 dakikalık yerel saat farkına sebep olur. Doğu - batı yönünde geniş olmadığı için bir ortak saat kullanılır.

Türkiye'nin Matematik Konumu ve Sonuçları Kuzey - güney doğrultusunda 42° - 36° = 6° paralel farkı vardır. Bu da kuzey ucu ile güney ucu arasında 6° x 111 = 666 km yapar. Ülkemiz Ekvator'un kuzeyinde, başlangıç meridyeninin doğusunda yer alır. Orta kuşakta yer aldığı için 4 mevsim belirgin olarak yaşanır.

Türkiye'nin Matematik Konumu ve Sonuçları Kuzeye gidildikçe gece - gündüz arasındaki zaman farkı artar ve cisimlerin gölge boyları uzar. Kuzeyden esen rüzgarlar sıcaklığı düşürür. Güneyden esen rüzgarlar sıcaklığı yükseltir.

Türkiye'nin Matematik Konumu ve Sonuçları Kuzeyden, güneye gidildikçe sıcaklık artar. Akdeniz kıyıları, Karadeniz kıyılarından 7-8 derece daha sıcaktır. Kuzeye gidildikçe buharlaşma azalır, bu nedenle Akdeniz Karadeniz'den daha tuzludur.

Türkiye'nin Özel Konumu ve Sonuçları Ülkemiz Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının birbirine en çok yaklaştığı yerde bulunur. Tarih boyunca ipek ve baharat yolları gibi önemli ticaret yollarına geçitlik yapmıştır. Üç tarafı denizlerle çevrilidir. İklim, tarım ürünleri, turizm ve deniz ürünleri çeşitliliği artmıştır.

Türkiye'nin Özel Konumu ve Sonuçları Akdeniz'i Karadeniz'e bağlayan Çanakkale ve İstanbul boğazlarına sahiptir. Bu nedenle ülkemizin stratejik önemi artmıştır. Ülkemizin ortalama yükseltisi fazladır (1132m). Yükselti batıdan doğuya gidildikçe artmaktadır. Bu durum, tarım ürünlerinin Doğu Anadolu Bölgesi'nde daha geç olgunlaşmasına neden olmuştur.

Türkiye'nin Özel Konumu ve Sonuçları Yeraltı kaynakları bakımından zengindir. Yer şekilleri çok engebelidir. Bu nedenle kısa mesafelerde iklim değişikliği yaşanır.

4 Temmuz İlköğretim Okulu Sosyal Bilgiler Dersi Teşekkürler 4 Temmuz İlköğretim Okulu Sosyal Bilgiler Dersi