Asena TÖNBEKİCİ Muharrem Gökhan DURAN Faruk DEĞİRMENCİ ‘’XRD’’ Asena TÖNBEKİCİ Muharrem Gökhan DURAN Faruk DEĞİRMENCİ

X-Ray Diffraction (XRD) spektroskopisi olarak bilinen X-Işını Difraksiyon spektroskopisi isminden anlaşılacağı üzre X-ışını denilen Ultraviyole ışından daha kuvvetli fakat Gamma ışınından daha zayıf enerjili ışın kullanılarak yapılan analizi temel alır. Çalışma prensibi olarak örneğe X-Işını göndererek kırılma ve dağılma verileri toplaması söylenebilir.

‘’XRD’’ CİHAZI

XRD'yi çok kullanışlı yapan şey kristal yapılarında parmak izi hassaslığında veri toplayabilmesi ve güvenilir olmasında yatmaktadır. X-Ray cihazları genel olarak çanta,paket,zarf gibi materyallerin güvenliği tehdit edici bir içerik taşıyıp taşımadığı ve ne taşıdığının tespitinde kullanılan cihazlardır.

XRD ÜNİTELERİ 1.X ışınları tüpü 2.Gonyometre,Yapı-Gerilme ölçümleri için bağlantı ünitesi ve eksenleri tablası (toplam yedi eksen) Dedektör

XRD Uygulamaları Malzemenin içerdiği fazları belirlemekte, Nicel faz analizinde, Sıcaklık,basınç..vs fiziksel parametrelere bağlı faz değişimlerinde, Tanecik boyutu ve yönelimi belirlemede, Kimyasal kompozisyonu belirlemede, Örgü sabitlerini bulmada kullanılır.

Kullanım Alanları Özel veya kurumsal bina girişlerinde veya alışveriş merkezleri gibi alanlarda giriş çıkış noktalarında çanta ve paket içeriği kontrolü için kullanılabilir. Güvenlik seviyesi özel alanlar için posta zarflarının veya paketlerinin içerik tespiti kontrolü için kullanılabilir.

Gümrük alanlarında veya benzeri alanlarda konteynır veya tır içeriği kontrolü için kullanılabilir. Emniyet güçleri tarafından tespit edilen şüpheli paketlerin içerik kontrolü için kullanılabilir.

Çalışma Mekanizması CAM TÜP: Isıya dayanıklı Pyrex camından yapılmıştır.Cam tüpün her iki yanına karşılıklı olarak katot ve anot yerleştirilmiştir. Metalik muhafaza ve cam tüp arasında elektrik yalıtıcı ve termal yastık olarak ince yağ tabakası bulunur.

X Işınlarının Toz Kırınımı Metodu (XRD)

Difraksiyon Cihazının Şematik Gösterimi

XRD'nin Çevre Mühendisliği’nde Kullanımı Ferrit prosesiyle krom giderme deneylerinde, kurutulmuş örnekler oluşan yapının aydınlatılması için XRD analizine tabi tutulur.

XRD’nin Jeoloji Mühendisliği’nde Kullanımı Kayaç içindeki elementlerin cinslerini belirlemede kullanılır

XRD'nin Maden Mühendisliği’nde Kullanımı XRD ile ne olduğu bildiğimiz ve bilemediğimiz elementleri tahmin etmede ve değerlendirilmede kullanılan bir yöntemdir. Elementlerin karekteristik dalga boylarına gore değerlendirilir. Elementlere ve Minerallere gore farklı tablolar bulunmaktadir.