Oyun ve Okul Çocuğu Beslenmesi Dr.Funda Özgenç

ANNE SÜTÜ YETERSİZ – YOK ? 1. STANDART FORMULA 2. FONKSİYONEL FORMULA 3. İNEK SÜTÜ veya DİĞER SÜT ÜRÜNLERİ 2

FONKSİYONEL FORMULA X

“ 1 yaşına kadar mecbur kalmadıkca çocuklarınıza inek sütü vermeyiniz “ WHO-2000 6

Bileşim (100 ml) Anne sütü İnek sütü Su (ml) 87,6 87,2 Kalori (kcal) 67 66 Laktoz (gr) 6,8 4,9 Yağ (gr) 3,8 3,7 Protein (gr) 1,1 3,5 Sodyum (mEq) 0,7 2,5 Potasyum (mEq) 1,4

Asgari ücretli aileye formula önerirken gözden kaçırdıklarımız Hatalı formula hazırlamak MAMA adı altında satılan bol nişastalı ürünleri tercih etmek Pirinç unları Doğru beslenme ile karın doyurmanın farkını düşünemeyen-bilmiyen eğitimsiz anneleri İYİ EĞİTELİM ! 8

Tamamlayıcı/Weaning/ Complementary Beslenme 6.ay doldu diye AS ü kesilmez! Altıncı aydan önce süt ürünleri dışında katı gıda verilmez. 12. ayda bile AS gerekli kalorinin % 35-40 nı karşılıyor 9

Mide kapasitesi 30 g/kg-öğün Besin öğeleri 6-12 ay 1–3 yaş 4–6 yaş 6–12 Enerji (kcal/kg) 100 90 Yağ (total kalorinin %’si) 50–55 30–35 25–35 Protein (%) 10–20 6 – 8 ay ilave kalori 200 kal/g 9 – 12 ay 300 kal/g 13-24 ay 550 kal/g Mide kapasitesi 30 g/kg-öğün 10

6-9 ay arası en fazla iki 9-12 ay arası 2-3 ek öğün Besin öğeleri Miktar Enerji (kcal/kg) Kalorik dansite Sade yoğurt 150 90 0.6/g Şekerli yoğurt 120 0.8/g Meyveli yoğurt 115 0.76/g Çorba 75 0.5/g Etli çorba 140 0.9/g Standart kahvaltı 150-175 1.2/g 6 – 8 ay ilave kalori 200 kal/g 9 – 12 ay 300 kal/g 13-24 ay 550 kal/g 6-9 ay arası en fazla iki 9-12 ay arası 2-3 ek öğün

1 yaş *kahvaltı (AS –Formula-İS 150 ml+1 yum.sarısı veya 1 kibrit kut.peynir+1 tatlı kaş. Reçel/pekm + 4 bisküvi veya ½ dilim ekmek *öğle (1 adet kabak dolma+100g yoğ+1 dil.ek. 3 yem kaş. sebzeli nohutlu köfte+ 1 dilim ek.) *kuşluk (1 kase yoğurt + meyva / meyva püre) *akşam (1 kase muhallebi veya tarhana çorba) 150 kal. 165 kal. 539 kal. 115 kal. 100 kal.

Protein Yüksek kaliteli *sindirilebilir *biyolojik değer yüksek %50’si hayvansal %50 bitkisel

Karbonhidrat *Nutrisyonel *İmmunolojik *Fonksiyonel Glisemik karbonhidrat Kimyasal komponent Biyolojik fonksiyon Serbest şeker Lipid metabolizması Maltodekstrin Glisemik kontrol Glisemiye meta. yanıt kontrolu Nişasta Non-Glisemik karbonhidrat NSP Mikronutrient içeriği  Lif içeriği  RSCC Fermentasyon

*hücre bütünlüğü-metabolizması Yağ *enerji *büyüme *hücre bütünlüğü-metabolizması DOYMUŞ DOYMAMIŞ

Yüksek enerji Ancak; *obesite KVS hst. *kol.,LDL  riski  Günlük <200mg kolesterol tüketimi Yağı azaltılmış süt-süt ürünü tüketimi önerilmektedir! STRIP,DISC,AHA,APA,TCSB

PUFA Omega 3 Omega 6 *Linolenik a (keten,yeşil) *EPA (anne sütü) *Linoleik a (mısırözü) *AA (kc,beyin,et) *DHA (su ürünleri) Omega 3 *Linolenik a (keten,yeşil) *EPA (anne sütü) *DHA (su ürünleri) n-6/n-3 : 5/1 Eikozanoid öncülleri Prostosiklin ve tromboksan aracılı damar düz kas ve PLT etkili İnflamasyon ve immunolojik yanıt

Oyun ve Okul Çocuğu Beslenmesi Enerji kaynaklarının seçiminde çocuk aileyi örnek model alır! Beslenme alışkanlığının gelişmesinde aile mutfağı belirleyicidir! Süt Aile sofrası

Oyun ve Okul Çocuğu Beslenmesi Büyüme gelişmenin sürdürülmesi Günlük aktivitenin karşılanması Artmış enerji ihtiyacı Besin öğeleri 1–3 yaş 4–6 yaş 6–12 Enerji (kcal/kg) 100 90 Yağ (total kalorinin %’si) 30–35 25–35 Protein (%) 5–20 10–20

Oyun ve Okul Çocuğu Beslenmesi Besin ögelerinin gereksinim ve işlevleri önemli olmakla beraber gıda maddelerine göre düzenlenmiş beslenme önerileri seçilmelidir! BESİN PİRAMİDİ

Örnek menü Menüler ve beslenme yönlendirmeleri toplumun sosyal 2-3 yaş (Oyun çocuğu) *kahvaltı (1 Su bardağı süt 1 adet yumurta veya 1 kibrit kutusu peynir,2 yemek kaşığıpekmez/bal, 5 adet zeytin, 2 dilim ekmek) *kuşluk (1 meyve) *öğle (4 kaşık sebze, mercimek çorba/2 köfte, 1 çay bardağı yoğurt, salata, 1 dilim ekmek) *akşam (Çorba,2 köfte-et, 1 çay bardağı yoğurt,salata, 1 dilim ekmek,2 yemek kaşığı bulgur) *gece (150cc süt ?) 9-10 yaş (Okul çocuğu) *kahvaltı (1 Su bardağı süt 1 adet yumurta veya peynir,4 yemek kaşığıpekmez/bal,8 adet zeytin, 4 dilim ekmek) *öğle (1 porsiyon etli sebze yemeği, çorba salata, 2 dilim ekmek, sütlü tatlı, 1 meyve) *akşam (1 porsiyon etli kurubaklagil, pilav, yoğurt,salata, 2 dilim ekmek, meyve) Menüler ve beslenme yönlendirmeleri toplumun sosyal ve etnik yapısı göz önünde tutularak planlanmalıdır!

Tehdit ve Tuzaklar Çalışan anne-kreş Dışarıda-hazır yemek Okul-arkadaş Kantin Reklamlar

Oyun ve Okul Çocuğu Beslenme Önerileri (AHA,AAP) Öğün zamanlarını ebeveyn belirlemeli Ara öğünlerde kızarmış gıda, dondurma, pasta-börek gibi yüksek enerjili besin değeri ise düşük gıdalar yerine meyve-sebze seçilmeli Düşük yağ/yağsız süt-süt ürünü kullanılmalı Sedanter hayattan uzaklaşılmalı Aile sofrasında yemek özendirilmeli

Türkiye İçin Beslenme Önerileri (TCSB, 2006)) Günlük 3-4 porsiyon süt-süt ürünü Hergün 1 yumurta Fındık, ceviz diyette yer almalı Kahvaltı şart, kahvaltıda sebze-meyve Sebze-meyve, yağı azaltılmış süt-süt ürünü, yağsız et, balık Şişman çocuklarda ağırlık denetimi egzersiz ile sağlanmalı Şeker, kek vb tatlı gıdalardan uzak dur Bölgeye göre flor desteği verilebilir

*SAĞLAM VUCUTLU *SAĞLAM AKILLI *ÇEVİK *ATATÜRKÇÜ NESİLLERE…