TÜRKİYE’DE SANAYİ SEKTÖRÜ

SANAYİ NEDİR? Hammaddenin mamül ve yarı mamül duruma getirilmesi faaliyetlerine üretim, üretim tekniğine de sanayi ya da endüstri denir.

Ülke ekonomisinin en dinamik ve üretken kesimi sanayidir Ülke ekonomisinin en dinamik ve üretken kesimi sanayidir. İhracatımızın % 90’ı sanayi ürünlerinden gerçekleşir. Ülkemizde sanayi daha çok tarıma bağlı olarak gelişmiştir. Son yıllarda Türkiye sanayi ülkesi olma durumuna gelmiştir.

Türkiye ’de Sanayinin Kuruluşu ve Gelişimi Osmanlı Devleti’nde sanayileşme ilk defa Lale Devri’nde başlamıştır. (kagıt,kumaş,matbaa ve çini gibi küçük atölyeler açılmıştır.) Tanzimat Dönemi’nde tersane,dökümhane tophane gibi kuruluşlar açılmıştır. Bu sanayileşme hareketleri kapitülasyonlar ve savaşlar nedeniyle Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar gelişimini sürdürememiştir.

Cumhuriyetin ilk yıllarında;. izmir I. iktisat Kongresi (1923) Cumhuriyetin ilk yıllarında; *izmir I.iktisat Kongresi (1923) *Teşvik-i Sanayi Kanunu (1927): Amaç özelleştirmeyi saglamak *Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı (1933): Yerli üretime agırlık verildi. *ikinci Beş Yıllık Sanayi Planı (1936): II.Dünya Savaşı nedeniyle bu plan uygulanamamıştır. *1950’li yıllara kadar büyük sanayi yatırımları devlet tarafından gerçekleştirilmiştir. *Türkiye Sınai Kalkınma Planı: 1950 yılında yerli ve yabancı ortaklıgını teşvik etmek için kurulmuştur. *1962 yılında Devlet Planlama Teşkilatı kurulmuştur.

Bu hamlelerle sanayimiz hız kazanmış , bugün birçok bölgemizde sanayi kuruluşları açılmıştır.

TÜRKİYE’DEKİ BAŞLICA SANAYİ KOLLARI Endüstri kollarının dağılışında hammaddeye, enerji kaynağına, pazarlara ve ana ulaşım yollarına yakınlık önemli rol oynar.

A. Besin Sanayisi Türkiye, bol miktarda ve çok çeşitli tarım ürünleri ürettiği için, besin sanayi de gelişmiş ve çeşitlenmiştir. Besin sanayisi Türkiye’de en yaygın sanayi kollarından biridir.

B. Dokuma, Deri ve Giyim Sanayisi Dokuma ve giyim, Türkiye’de en gelişmiş ve üretimin önemli bir kısmının ihraç edildiği bir sanayi koludur. Gelişmiş ülkelerle rekabet edilebilmekte ve onların pazarlarına dahi girebilmektedir. Böylece ülkemize çok fazla döviz girdisi sağlanmaktadır.

Pamuk İpligi ve Pamuklu Dokuma : Adana, Antalya, İzmir Halıcılık: Isparta, Uşak , Kayseri Deri Ürünleri Sanayi : İstanbul , İzmir, Bolu

C. Makine Sanayi Türkiye otomotiv sanayiinde son yıllarda yabancı marka otomobillerin de fabrikalarının kurulmasıyla üretimde artış meydana getirmiştir Bursa, İstanbul, İzmir, İzmit, Adapazarı, Konya, Adana gibi merkezlerde otomobil, kamyon ve otobüs fabrikaları bulunmaktadır

D. Maden Sanayi Demir-Çelik Fabrikaları: Karabük, Eregli, İskenderun Bakır İşleme Fabrikaları: Samsun ve Artvin

E.Kimya Sanayi Petro-kimya: Batman, İzmit, Mersin, İzmir ve Kırıkkale’de petrol rafinerileri bulunmaktadır . İlaç-Deterjan fabrikaları: İstanbul, İzmir, Ankara, Adapazarı çevresinde yoğunlaşmıştır 130 civarında ilaç fabrikamız bulunmaktadır

F . Orman Ürünleri Sanayisi Ağaç malzemeden üretilen tüm malzemeler orman ürünleri endüstrisine girer Karadeniz Bölgesi’nde hammadde fazla bulunduğundan burada gelişmiştir Kâğıt fabrikaları: İzmit, Balıkesir, Giresun, Zonguldak Mobilya Sanayii: Adapazarı, Ankara, İstanbul, İzmir ve Kayseri’de gelişmiştir

G .Çimento, Cam, Seramik Endüstrisi Bu sanayi koluna taşa, toprağa bağlı sanayi kolu da denilmektedir Çimento fabrikaları: İstanbul, İzmit, Adana, İzmir, Elazığ, Mersin, Yozgat, Denizli, Adıyaman, Ordu gibi merkezler bunlardan bazılarıdır Cam fabrikaları: Denizli, Mersin, Kırklareli ve Sinop’ta cam fabrikaları bulunmaktadır Ülkemiz cam ürünleri üretiminde ve ihracatında Dünya’da sayılı ülkeler arasındadır Seramik fabrikaları: Çanakkale, Bilecik, Kütahya, İstanbul ve İzmir’de bulunmaktadır Üretimin bir kısmı yurt dışına ihraç edilir

Sanayi Üretim Endeksi Sanayi üretim endeksi, sanayi sektörünün üretim faaliyetlerindeki artış ya da azalışa yıllar irtibariyle, karsılaştırmalı olarak izlenmesini sağlayan bir göstergedir.

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki aya göre %1,4 azaldı. Sanayi üretimi Ocak'ta, aylık bazda yüzde 1.4, yıllık bazda yüzde 2.2 azaldı. Ocak ayında bir önceki aya göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi yüzde 7.4 ve imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 1.4 azalırken elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 1.1 arttı. TÜİK verilerine göre, takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 2.2 azaldı. Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi yüzde 11.5 ve imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 2.4 azalırken, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 2.9 arttı. DHA

RABİA BERNA BOZKURT