Rhynchophorus ferrugineus (Oliv Rhynchophorus ferrugineus (Oliv.) (Coleoptera: Curculionidae) Kırmızı Palmiye böceği 2006

Sinonim  Calandra ferruginea Fabricius, 1801, Curculio ferrugineus Olivier, 1790, Rhynchophorus signaticollis Chevrolat, 1882 İngilizce ismi Asiatic palm weevil, Coconut weevil, Red palm weevil, Red stripe weevil

Palmiye ithalatı Adet Geldiği yer Tarih Mısır, İtalya 1.01.2004- 31.12.2004 6732 Mısır, İtalya, Hollanda 1.01.2005-26.10.2005 İthal edilen palmiye türleri Phoenix dactylifera(hurma) Phoenix roebeleni Washingtonia robusta

Ülkemize ithal edilen palmiye türleri Washingtonia robusta Phoenix roebelenii Washingtonia robusta Phoenix dactylifera

Konukçuları Kırmızı palmiye böceği, palmiye türü ağaçlarda zararlı olmaktadır. Zararlının ülkemize dikim amacıyla ithal edilen Palmae familyasına ait süs türü palmiye ağaçları üzerinde giriş yaptığı belirlenmiştir. Areca catechu, Arenga pinnata, Borassus flabellifer, Caryota maxima, C. cumingii, Cocos nucifera, Corypha gebanga, C. elata, Elaeis guineensis, Livistona decipiens, Metroxylon sagu, Oreodoxa regia, Phoenix canariensis, P. dactylifera, P. sylvestris, Sabal umbraculifera, Trachycarpus fortunei, Washingtonia sp. Agave americana, Saccharum officinarum gibi bitkiler

Diğer konukçuları Arenga pinnata (sugar palm) Phoenix canariensis

Zararlının dünyadaki yayılışı Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri, Burma, Endonezya, Filistin, Filipinler, Hindistan, Iran, Irak, İsrail, Katar, Kuveyt, Mısır, Umman, Ürdün, Pakistan, Suudi Arabistan, Tayvan, Ispanya

Rhynchophorus ferrugineus (Oliv.) ergini ve yumurtaları Ergin: Kırmızımsı kahverenginde ve silindir şeklindedir. Hortum uzun, eğri ve çıkıntılıdır. Vücut uzunlukları türlere göre değişmekle birlikte genelde 35 mm uzunluğunda ve 12 mm genişliğindedir. Yumurta: Kremimsi beyaz renkte, uzun ve oval şekildedir. Ortalama 2.6 mm uzunlukta ve 1.6 mm genişliktedir.

Kırmızı palmiye böceği Ağız parçaları beslenme amaçlı kullanılır ve bitki materyallerini delmeye yarar. Ergin dişiler palmiye ağacının üst kısmına 300 kadar yumurta bırakırlar. Literatürde, yumurtaların gelişme eşiğinin 40ºC olduğu bildirilmektedir. Erginlerin uçma yeteneği çok iyidir. Yılda 3 döl verir. Erginler 10-12 °C lik sıcaklıklarda aktiftirler.

Erkek ve dişi bireyler •Erkeklerin hortumlarının dorsal kısımlarında kısa kahverengi kıllar bulunur. •Dişilerin hortumları çıplaktır, erkeklere göre daha silindir şeklinde ve biraz daha uzundur.

Ergin, pupa,larva Yumurtadan ergin oluncaya kadar geçen süre 4 ayı bulmaktadır.

Palmiye gövdesi içindeki larva Larva: Olgun larva konik şekilde, şişman, bacaksız larva tipindedir. Sarımsı kahverengindedir. İyi gelişmiş olan larva 50 mm uzunluğundadır. Yumurtadan 2-5 gün içinde çıkan larvalar, ağaç gövdesine girişini tamamlayıp 1 metre uzunluğunda tünel açarlar. Larva dönemi ortalama 55 gün sürer.

Değişik boydaki larvalar

Palmiye içindeki larvaların görünümü

Ergin Kokondan ergin çıkışı

Kokon ve pupa Kokon: Larva pupa olacağı zaman ağacın gövdesinde kokon oluşturur. Kokon oval şekillidir, 60 mm uzunluğunda ve 30 mm genişliğindedir. Pupa: İlk önce krem renklidir. Daha sonra kahverengileşir. Anten ve gözleri oldukça çıkıntılıdır. Pupanın uzunluğu ortalalama 35 mm ve genişliği 15 mm’dir. Pupa dönemi 14-21 gün sürmektedir.

Palmiye içindeki kokonun görünümü Pupa dönemini kabuk altında kokon içinde geçirirler.

Zararlı ile bulaşık ağaçlarda belirtiler Palmiye ağaçlarının büyüme noktalarında yara oluşumu, ağaç dokusunda beslenme, delik açma ve ağaç gövdesinde anormal sızıntılar, dokuda beslenme gibi simptomlar görülür.

Bulaşık ağaçtaki görüntü Bu zararlı saldırdığı palmiye ağaçlarında çürümeye neden olarak ağacın ölümüne yol açmaktadır.

Palmiyedeki zarar belirtisi

Zarar gören palmiye Yaprak kaidesindeki zarar; Larvalar palmiyenin gövdesi içinde 1 m. uzunluğunda galeri açarlar.

Palmiye yaprağında zararın görünümü

Zarar gören ağacın durumu

Ağacın gövdesindeki zararı

Larvanın beslenme zararı

Palmiyedeki zarar

Zararın görünümü Bulaşık ağaçta akıntı oluşmaktadır.

Zararlının aranması ve inceleme yöntemleri Zararlı hayat çemberini palmiye ağaçlarının içinde tamamlamaktadır. Bu nedenle, zararlının erken dönemde ortaya çıkarılması kadar, kontrol altına alınması da oldukça zordur.

Bulaşık ağaçların kesilmesi

Bulaşık ağaçların yakılması Yakıldığı halde palmiyelerin yüksek nem içeriklerinden dolayı canlı kalabildikleri yani, bazı yumurta ve larvaların yaşamının sürdürebilme şansının bulunduğu belirlenmiştir.

Kesilen palmiyede zararlının aranması

Bulaşık palmiyenin içinden larva ve kokon aranması

Zararlının varlığının belirlenmesi Karantina altında bulunan palmiyelerde Kırmızı palmiye böceğinin etkin bir şekilde aranması için Laar WD 60 Pro CSC ses dedektörleri kullanılmaktadır. Ses dedektörlerinin kullanılması ile ithalat ve ihracat kontrollerinde karantina süresi birkaç aydan 4 haftaya indirilebilmektedir. Bulaşmanın erken dönemlerinde zararlıyı engelleme, izleme ve kontrol etmede kullanılmaktadır. Laar WD 60 Pro CSC

Zararlı ile mücadele yöntemleri

Zararlının kontrol altına alınması için önerilen tedbirler Karantina önlemleri Sağlıklı bitki yetiştirme Kimyasal mücadele uygulamaları Periyodik sürveyler Feromon tuzakları ile kitle yakalama Çiftçilerin eğitimi Nematodların kullanımı

Karantina önlemleri Bitki pasaportuna sahip olan bitkiler tercih edilmelidir. Palmiye ithalatı yapıldığında karantina yönünden dikkatli bir inceleme yapılmalıdır. Bulaşık alanlardan palmiye ithalatı yasaklanmalıdır.

Sağlıklı bitki yetiştirme ■ Bulaşmanın önlenmesi için kültürel önlemlerin uygulanmasına dikkat edilmelidir. ■ Palmiye ağaçları için uygun sulama ve gübreleme programı uygulanarak ağacın strese girmesi engellenmelidir. ■ Kök sürgünleri yok edilmeli ve kesilen yüzeyler PVC veya bakır sülfatlı maddeler ile işleme tabi tutulmalıdır.

Periyodik sürveyler ■ 10-12 yaşına kadar olan genç palmiyelerde düzenli sürveyler önerilmektedir. ■ Surveylerin sıklığı zararlının hayat çemberine bağlıdır. Soğuk aylarda ayda 1 kez, ilkbahar ve yaz aylarında ayda 2 kez sürvey yapılmalıdır. ■ Bulaşık olan ve bulaşık olmayan alanlarda düzenli olarak yapılacak surveyler yanlızca zararlının yeni bulunması için değil, aynı zamanda alınan kontrol önlemlerinin etkinliğini göstermek için de gereklidir.

Feromon tuzakları ile yakalama Zararlının varlığının izlenmesi ve uçan ergin populasyonunun azaltılması için ferrugineol içeren feromon tuzakları kullanılmaktadır. Feromon tuzakları zararlının varlığı belirlenen yerlerde yada varlığından şüphe duyulan yerlerde her 100 m. de 1 adet olmak üzere toprak zemin üzerine yerleştirilir. Tarla şartlarında ferrugineol içeren yemler 12 hafta etkin kalmaktadır.

Feromon Tuzakları İçinde ferrugineol (4-methyl-5-nonanol) - pentanol bulunan 5lt lik dışı pamuk çuval ile kaplı olan plastik kova palmiye ağacının gövdesine 1.5 m. yüksekliğe asılır. İçinde cezbedici yem bulunan feromon tuzağı

Tuzakların kullanımı Zararlının gözlenmesi için feromon tuzakları kullanılmaktadır. Yanlış kullanılması gibi durumlar zararlının istenmeyen yönlere yayılmasını da mümkün kılmaktadır. Ancak pek tavsiye edilmemektedir. Buna engel olmak için kullanırken dikkatli olunmalı ve kullanımı kontrol altında tutulmalıdır. Doğal düşmanları Bu zararlının orijini olan bölgede mevcut doğal düşmanları bulunmakla birlikte Türkiye’de bu zararlının doğal düşmanları ile ilgili yapılmış bir çalışma bulunmamaktadır.

Malezya tipi tuzak Böceklerin ışığa yöneliminden yararlanılmaktadır.

Kimyasal mücadele uygulamaları Koruyucu ve tedavi edici önlem olarak gövdeye sistemik insektisitlerden monocrotophos bulaşmanın erken dönemlerinde uygulanabilir. Son zamanlarda carbosulfan ve primiphos ethyl uygulamalarından da iyi sonuçlar alınmıştır. En iyi sonuç bütün dönemler için imidaclopridden alındığı bildirilmektedir.. Palmiye gövdesine insektisit enjekte edilişi

Ağaçtaki yaraların kapatılması Kesilen yüzeyler formathion veya dimethoate gibi insektisitler ve çamur karışımı ile kapatılırsa bulaşma oranı %4 den daha aza indirilebilmektedir. Hiç mücadele yapılmayan palmiyelerde bulaşma oranı % 20 olarak belirlenmiştir.

Açıklanan bütün bu önlemler bir bütünü teşkil etmektedir Açıklanan bütün bu önlemler bir bütünü teşkil etmektedir. Bir tanesi bile aksatılırsa palmiyelerin bu zararlı ile bulaşması söz konusudur. Ülkemizde iklim koşulları zararlının orijini olan bölgedeki Akdeniz iklimi isteklerine uygundur. Zararlının yerleşme olasılığı yüksektir. Bu zararlının palmiye fidanlıkları ve palmiye ağacının dikili olduğu alanları tehdit altında bırakması söz konusudur.

Palmiye ağaçlarının iklim isteklerine uygun yerlere dikileceği düşünülürse Ülkemizde Akdeniz ve Ege bölgeleri palmiyenin gelişmesine iklim olarak elverişli yerlerdir. Bu bölgeler zararlının orijini olan yerler ile benzer iklim koşullarına sahip yerlerdir. Bu zararlı yine aynı yolla giriş yaptığı İspanya’da da halen yaşamını sürdürmektedir. İspanya’da süs bitkisi olarak kullanılan palmiye fidanlıklarını etkilediği ve UNESCO tarafından dünya için miras olarak nitelenen Avrupa’nın en büyük palmiye ormanı Elche (Alicante) palmiye ormanlarını tehdit altında tuttuğu bildirilmektedir

Ülkemizde Zirai Karantina listelerinde yer almayan Rhynchophorus ferrugineus adlı bu zararlının, Zirai Karantina Yönetmeliğimizde yer alıp almaması açısından durumuna karar verilmesi amacıyla Zararlı Risk Analizi yapılmıştır. Enstitümüzde yapılan Zararlı risk analizi sonucunda bu zararlının Zirai Karantina Yönetmeliğimizin EK I- B listesine ilave edilmesinin uygun olacağı kanaatine varılmıştır.

TEŞEKKÜRLER