LABORATUARDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KURALLAR Öğrencilerin ciddi bir çalışma alanı olan laboratuarlarda sessiz çalışmaları, kendi deneyleri ile ilgilenmeleri gerekmektedir. Bankolar arasında gezinmek, yüksek sesle konuşmak ve izinsiz dışarıya çıkmak genel düzeneği bozacağından yasaktır.

Laboratuarda beyaz önlük giyilmeli, çalışma alanı (banko, dolaplar, raflar) ve kullanılan malzeme temiz tutulmalı ve teslim alındığı gibi bırakılmalıdır. Cam malzeme dikkatli kullanılmalı ve kırılması durumunda yerine sağlam yenisinin verilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

Laboratuara gelmeden önce o günkü deney ile ilgili bilgiler kitapçıktan okunmalı ve çalışma planı yapılmalıdır. Araştırma görevlilerinin sorularına hazır olarak gelmek gerekmektedir.

Bir deney yapılırken her aşamada not alınmalı, elde edilen veriler deney sonunda ilgili araştırma görevlilerine gösterilerek onaylatılmalıdır.

Deneylerde gerektiğinden fazla madde kullanılmamalıdır ve aşırı miktarların deney için yararsız olduğu unutulmamalıdır.

Reaktif şişeleri kullanıldıktan sonra hemen yerine konulmalıdır Reaktif şişeleri kullanıldıktan sonra hemen yerine konulmalıdır. Herhangi bir madde reaktif şişesine geri boşaltılmamalıdır

Bir şişe veya kaptan herhangi bir madde alınmadan önce etiketi dikkatle ve iki kez okunmalıdır. Yanlış bir madde kullanımı kazalara yol açabilir. Aksi belirtilmedikçe sıvılar temiz tüplere, katılar ise küçük kare şeklinde kesilmiş kağıt parçalarına alınmalıdır.

Atık sıvı madde lavaboya, katı maddeler ise belirtilen atık kaplara dökülmelidir. Asitli çözeltilerin ardından lavaboya bol miktarda su akıtılmalıdır.

Isıtma gerektiğinde deney tüpleri su banyosunda; beher, erlen ve balon gibi cam kaplardaki daima amyantlı tel kafes üzerinde ısıtılmalıdır. Su banyosu olarak kullanılan beherlerin üçte ikisi daima su ile dolu olmalıdır ve su azaldıkça musluktan takviye yapılmalıdır.

Bunzen (bütan gaz) bekleri yakılırken sırasıyla ana musluk ve bekin musluğu açılmalı ve bir kibritle bek yakılmalıdır. Bekin alt kısmındaki hava giriş düğmesi önce kapalı tutulmalı, sonra ortasında mavi bir alev elde edecek şekilde ayarlanmalıdır. Böylece maksimum sıcaklık elde edilir.

Bekin havası gazından fazla olursa alev bekin içinde oluşur (içten yanma) ve alev görünmemesine rağmen bek aşırı ısınır (yanma). Hava ayarı ile bu durum önlenir. Bek söndürülürken ana musluk ve bek musluğu sıkıca kapatılmalıdır. Bek gereksiz yere yakılırsa gaz israfı olacağı unutulmamalıdır.

Laboratuardan ayrılırken bankolar ve cam malzeme temizlenmeli, eller iyice yıkanmalı, gaz ve su muslukları iyice kapatılmalıdır.

LABORATUAR KAZALARINDA İLK YARDIM

ASİT YANIKLARI Asitlerin ele dökülmesi veya yüze sıçraması durumunda, asidin sıçradığı yer önce bol su ile yıkanmalı, sonra bikarbonat çözeltisi ile, daha sonra yeniden bol su ile yıkanmalıdır.

Asitlerin göze sıçraması durumunda da göz bol su ile yıkanmalı, sonra % 1’lik sodyum bikarbonat çözeltisi ile banyo yaptırılmalı ve mutlaka göz doktoruna başvurulmalıdır.

BAZ YANIKLARI Bazların neden olduğu yanıklarda yanan yer önce bol su, sonra % 1’lik asetik asit çözeltisi ve sonra yeniden bol su ile yıkanmalıdır.

BROM YANIKLARI Önce seyreltik amonyakla, sonra da alkolle veya benzenle yıkanıp bağlanır.

FOSFOR YANIKLARI Önce % 1’lik bakır sülfat çözeltisi ile yıkanmalı ve sürekli değiştirilen % 1’lik bakır sülfat çözeltisi emdirilmiş sargı bezi ile ıslatılmalıdır.

YUTULAN MADDELERLE OLAN ZEHİRLENMELER Eğer asit yutulmuş ise, önce bol su sonra magnezya sütü veya sodyum bikarbonat çözeltisi içirilmelidir. Yutulan baz ise önce bol su, sonra sirke veya limon suyu içirilmelidir. Yutulan madde bir ağır metal tuzu ise süt veya yumurta akı içirilmelidir.

Arsenik, antimon, bakır, kurşun, cıva, gümüş veya diğer metaller yutulmuşsa tuzlu su gibi kusturucular kullanılarak mide boşaltılır. Yutulan maddelerden zehirlenme söz konusu ise hemen % 5’lik bakır sülfat çözeltisi içirilmelidir. Kusturma şiddeti çok yüksek olan bu çözelti ile zehirli madde hemen mideden atılır.