Serebral palsi Yrd.Doç.Dr. Bülent ÜNAY

Serebral palsi (CP) Nonprogressif beyin lezyonu sonrası gelişen nöromotor kontrol bozukluğudur. Serebral palsi terimi sadece statik ensefalopati varlığında kullanılmalıdır. İlerleyici bir SSS hastalığı şüphesi varsa lezyon tam olarak gösterilmedikçe CP terimi kullanılmamalıdır.

Serebral palsi Prevalans 1000 canlı doğumda 2-5 arasında bildirilmektedir 1 yaşında prevalans 5.2/1000 7 yaşında prevalans 2/1000 Bu bulgular da ilk yaşlarda CP tanısı alan çocukların birçoğunun takipte tanılarının değiştiğini göstermektedir. Doğum ağırlığı ve gestasyonel yaş ile CP arasınsa belirgin bir korelasyon vardır.

Etyoloji-1 Beyin hasarı prenatal, perinatal ve postnatal gelişebilmektedir Son yıllarda yapılan çalışmalar prenatal faktörlerin hipoksi-iskemi ve dolayısıyla CP gelişiminde daha etkili olduğunu göstermiştir Anormal fötal beyin prematür doğum ve postnatal kardiyovasküler problem riskini arttırmaktadır Hastaların % 50 sinde belirgin bir etyolojik neden bulunmamaktadır

Etyoloji-2 En sık rastlanan CP nedeni prematüritedir Doğum ağırlığı düştükçe CP insidansı artış gösterir Buna rağmen 1500 gr altında doğan bebeklerde CP riski %15-20 dir Özellikle intraventriküler kanama gelişen ve beyaz cevhere yayılım gösteren prematürler risk altındadır İntraventriküler kanama sonrası kistik oluşum gelişen prematürlerde CP riski % 90-95 oranındadır Apgar skoru 10.dakikada 3 veya daha az olan bebeklerde CP riski % 10-15 dir

Serebral palsi Risk faktörü Term (%) Preterm (%) Prenatal 24 6 Prenatal+perinatal 20 23 Perinatal 19 51 Risk faktörü yok 30 17 Postnatal 8 2

Serebral palsi sınıflaması Spastik %70-80 Hemipleji Dipleji Quadripleji Diskinetik %10-15 Atetoid Distonik Kore Tremor Rijid %5 Ataksik %1 Mixt %10-15

Bulgular Hipotoni Hipertoni İlkel refleksler Tonik boyun refleksi Babinski refleksi Derin tendon refleksleri (DTR) Hiperaktif Klonus

DTR 0 Yok 1(+) Hipoaktif 2 (++) Normal 3 (+++) Hiperaktif 4(++++) Klonus

Spastik dipleji Tüm CP’lerin %10-33’ünü oluşturur Tipik olarak prematür bebeklerde oluşur Genellikle intraventriküler kanama olan veya olmayan asfiksi ile ilişkilidir Alt ekstremiteler üstlerden daha fazla katılır Kas tonusu artmıştır (spastisite) DTR artmıştır Mental retardasyon diğer CP tiplerine oranla daha az görülür

Spastik quadripleji Tüm CP lerin %9-43’ünü oluşturur Dört ekstremiteyi de etkiler Düşük doğum ağırlığı ve ağır asfiksi vardır Eşlik eden bulgular sıktır Mental retardasyon Nöbetler Beslenme zorluğu skolyoz

Spastik hemipleji CP’lerin %25-40’ını oluşturur Diğer etyolojik nedenlere ek olarak embolik olaylar ve serebrovasküler olaylara bağlı olabilir Nöbetler sıktır Bilişsel işlev genellikle korunur

Diskinetik CP CP’lerin %9-22’sidir Yaşamın daha ileri dönemlerinde oluşan hipotoni, koreoatetoz ve distonik hareketlerle belirgindir Kernikterusla ilişkilidir Nöbet sıklığı daha azdır Bilişsel işlev daha iyidir İşitme bozukluğu daha sıktır

Atonik CP Belirgin hipotoni Artmış DTR Şiddetli bilişsel gecikme Reflekslerin artmış olması SMA Müsküler distrofi, gibi hastalıklardan ayırt edilmesine yardımcı olur

Karışık (Mikst) CP CP’lerin %9-22’sidir Çok sayıda serebral alanda oluşan zedelenmelerin bileşimiyle oluşur Nöbet ve bilişsel kusurlar daha fazladır

Tedavi Ailenin bilgilendirilmesi Aile destek programları Anne baba eğitimi Motor disfonksiyon tedavisi Diğer disfonksiyonların tedavisi

Motor disfonksiyon Amaç fiziksel yetenekleri arttırmak ve komplikasyonları önlemektir Fizik tedavi Brace Antispastisite ilaçları Diazepam Dantrolen Baklofen Botulinum toksini Cerrahi tedavi

Diğer disfonksiyonlar İşitme testleri Dil ve konuşma tedavisi Kontrolsüz salya akışı tedavisi Antikolinerjikler Cerrahi Görme evaluasyonu Konvulziyonların tedavisi Özel eğitim Beslenme desteği

Test 15 aylık kız çocuk, geç oturmuş, geç emeklemiş, halen yürüyemiyor ve alt ekstremitelerde spastisite var. Prematür doğmuş; ancak sağlıklı bir yenidoğan dönemi geçirmiş. Durumunun en yakın açıklaması nedir? Prenatal problemler Doğum travması Kan uyumsuzluğu Obstetrik komplikasyon Prematürite

Test Aynı hastada en sık görülen komplikasyon nedir? İşitme kaybı Mental retardasyon Ortopedik deformiteler Konvulziyon Strabismus