yaptınız mı gerekeni Bir çocuk ölünce boğmacadan ya da kızamıktan gökte bulut olunca yağmur olup düşünce yere can vermek için çiçeklere sorar vurur da camlara takır takır gerekeni yaptınız mı yaptınız mı gerekeni

KIZAMIK ELİMİNASYON PROGRAMI

Dünyada Kızamık Sorunu Tahmini 30 milyon kızamık vakası 888,000 kızamığa bağlı önlenebilir ölüm (%2.96) <5 yaş tüm ölümlerin %7-10 Tedavi ve aşı için yılda 1.1 milyar dolar

Dünyada aşı ile korunulabilir hastalıklara bağlı ölümlerin nedenleri, 1999 888,000 ölüm Kaynak: WHO/EIP

Dünya Sağlık Örgütü Bölgelerine Göre Kızamık Eliminasyonu Hedefleri 2000 2010

Ek Ulusal Kızamık Aşılama Kampanyaları ve Yüksek Riskli Bölgelerde Aşılama Kampanyaları 1994 - 2001 Ulusal kampanya Yüksek riskli bölgelerde

KIZAMIK ELİMİNASYONU STRATEJİLERİ Rutin aşılama çalışmaları Sürveyans sistemlerini güçlendirmek Bağışıklamada ikinci bir fırsat vermek Rutin ikinci doz Destek aşılama çalışmaları Catch-up Follow-up Mop-up aşılama çalışmaları First I would like to start with reminding some milestones in polio eradication initiative in Turkey. The programme in Turkey started in 1989 and the main strategies of the programme has been implemented since the initiation of the programme. Nationwide AFP surveillance has been introduced in 1990, active AFP surveillance has been fully implemented in 1997 and viral classification has been used since 1997. Implementation of supplementary immunization activities started with SNIDs in 2 high risk provinces in 1994. So far, a total of 5 NIDs since 1995 and 3 mopping-up immunization in high risk provinces since 1997 have been conducted. NIDs were conducted as part of operation MECACAR and MECACAR plus and mopping-up immunizations were conducted simultaneously with neighboring countries (Iran, Iraq and Syria).

Kızamık Aşısında 2. Fırsatın Önemi 1. doz sonrası: %90 aşılama oranı x %80 aşı etkinliği = %72 bağışık (Kohortun %28’i duyarlı) 2. doz sonrası: %28 duyarlı x %90 aşılama oranı x %95 aşı etkinliği = %24 bağışık 1. + 2. doz = 0.72 + 0.24 = 0.96 (%96 bağışıklık)  Toplumsal bağışıklık eşiği

Duyarlı Nüfusun Birikimi (500,000 doğum kohortu olan bir ülkede 9 Duyarlı Nüfusun Birikimi (500,000 doğum kohortu olan bir ülkede 9. ayda tek doz ve %90 aşı oranı)

KIZAMIK İLE İLGİLİ TERİMLER “Catch-up” aşılama: Bir kez yapılır Ulusal düzeyde kızamığa duyarlı kohortlardaki tüm bireyler Amaç kızamık virüs geçişini durdurmak “Mop-up” aşılama: “Catch-up” aşılamada <95% altında aşılama oranında kalmış yerlerde kapı kapı dolaşarak catch-up kampanyasında aşılanmamış bireylerin aşılanması. “Follow-up”aşılama: Catch-up sonrası doğan kohortlar içinde biriken duyarlı çocukları bağışıklama amacıyla Periodik olarak yapılır Sıklığı birinci doz rutin aşı oranı ve duyarlı kitlenin birikme hızı ile belirlenir

Kızamık Aşılama Oranları (Son 5 yıl aşılama ortalaması) >80 -90% > 95% 90%-95% <80 % < 50% DSÖ, Avrupa Bölgesi, Kızamık Aşılama Oranları (Son 5 yıl aşılama ortalaması)

DSÖ Avrupa Bölgesinde 5 yıllık ortalama kızamık insidansı,1998-2002

KIZAMIK ELİMİNASYONU PROGRAMI Avrupa Bölgesi Stratejik Planı: Üyesi olduğumuz Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölgesi 2002-2010 yılları için hedefleri şunlardır: Yerli kızamık virüsü geçişini durdurmak Temel stratejiler şunlardır: Yüksek oranlarda rutin 2 doz kızamık aşısı uygulamak Kızamığa duyarlı nüfuslara ikinci kızamık dozu fırsatını vermek Sürveyans sistemlerini güçlendirmek Sağlık çalışanlarını ve halkı, kızamık bağışıklaması hakkında bilgilendirmek

Kızamık Destek Aşılama Takvimi 2001 – Kırgızistan, Arnavutluk 2002 – Moldovya 2003 – 2004 Türkiye, Beyaz Rusya, Kosova, Kazakistan, İtalya(?)

Türkiye’de Kızamık Bağışıklama Programı Ülkemizde kızamık aşısı 1970’li yıllardan bu yana uygulanmakta 1987-1998 1 doz: 9. ayda 1998’den bu yana 2 doz: 9. ay ve 1. sınıfta

Türkiye’de uygulanan aşı takvimi

Bir yaşından küçük çocuklar arasında kızamık aşı oranları, Türkiye, 1985-2003 Ulusal aşı kampanyası <5 yaş

KIZAMIK AŞI ORANLARI 0 yaş grubu, 2001-2002 <50% 50-79% 80-89% >90%

KIZAMIK AŞI ORANLARI 0 yaş grubu, 2003 <50% 50-79% 80-89% >90% Türkiye %75

KIZAMIK AŞI ORANLARI 0 yaş grubu, 2004-İlk 6 ay % 50’den az 50-79 80-89 90-100 101 ve üzeri

KIZAMIK VAKALARININ YILLARA GÖRE DAĞILIMI KIZAMIK VAKA DURUMU KIZAMIK VAKALARININ YILLARA GÖRE DAĞILIMI TÜRKİYE, 1927 – 2003

KIZAMIK VAKALARININ YAŞ GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI KIZAMIK VAKA DURUMU KIZAMIK VAKALARININ YAŞ GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI TÜRKİYE, 1989 – 2002

Kızamık vakalarının yaş grupları ve aşı durumlarına göre dağılımı -- TÜRKİYE, 2001

Kızamık vakalarının yaş grupları ve aşı durumlarına göre dağılımı -- TÜRKİYE, 2002

İllere göre kızamık insidansı—Türkiye, 1995-1998 1996 1997 1998 İnsidans(100.000’de) 1-9 10-24 25-49 50 ve üzeri

İllere göre kızamık insidansı—Türkiye, 1999-2002 İnsidans(100.000’de) 1-9 10-24 25-49 50 ve üzeri

Kızamığa Duyarlılık Son 15 yıldaki kızamık aşı oranı ortalaması % 70’dir. 15 yaş altı 20.000.000 çocuğumuzun %70’i olan 14.000.000’u aşılanmıştır. 9. ayda uygulanan kızamık aşısının etkinliği % 80-85’dir. 14.000.000 x % 80 = 11.200.000 çocuğumuz kızamığa karşı bağışıktır. 20.000.000 - 11.200.000 = 8.800.000 çocuğumuzun kızamık hastalığına karşı korunmadığı görülmektedir. Kızamık aşısı ile korunmayan hemen hemen tüm çocuklar kızamığa yakalanmakta ve bunların % 1-5’i ölmektedir.

Kızamıkta Ölüm Kızamık % 1-3 1 yaş altında % 15 Malnutrisyonlu çocukta % 20 Aynı evde birden fazla vaka % 20 Uzamış ishal ile birlikte % 25 

Kızamık Hospitalizasyon Yükü Yılda 1200 - 5400 hospitalizasyon Hospitalizasyon ortalama maliyeti (Kozan salgını) 324 milyon TL Yıllık maliyet: 388.000.000.000 – 1.749.600.000.000.000 TL ($ 274.593 – $ 1.238.216)

Özet Kızamık Türkiye’de endemik bir hastalıktır 2-3 yılda bir epidemilere yol açmaktadır Vakalar ileri yaşlarda da görülmektedir Vakaların %95’i 15 yaş altındadır Neden: Uzun yıllar 9. ayda tek doz uygulama ve düşük aşı oranları 2. doz uygulamasının yeni olması

TÜRKİYE’DE KIZAMIK ELİMİNASYONU ULUSAL FAALİYET PLANI 2002 - 2010 Amaç : Türkiye’de Kızamık hastalığını elimine etmek ve bu düzeyi sürdürmek. Hedefler : 2010 yılına kadar Türkiye’de yerli virüs geçişini durdurmak. Ülkemize kızamık importasyonu sonucu gelen virüslerin yerleşmesini engellemek. Kızamığa bağlı ölümleri engellemek.

Eliminasyon Programı Stratejileri 1. Bağışıklama Rutin: Tüm S.O. bölgelerinde her iki dozda da >%95’e ulaşmak 2003 yılı sonbaharında ilk öğretim okullarında (1.-8.sınıf) tüm çocuklara kızamık aşısı yapmak (Okul Aşı Günleri – OAG ) 2004 yılında okul çağı öncesi tüm çocuklara, ilkokul 1.sınıflara ve 7-14 yaş arası okula devam etmeyen çocuklara kızamık aşısı uygulamak (Kızamık Aşı Günleri – KAG ) KAG sırasında tespit edilen 0-59 ay (5 yaş altı) eksik aşılı çocukların diğer rutin aşılarının tamamlanması (DBT, OPV, Hepatit-B, BCG) Sağlık ocağı düzeyinde aşılama oranı %95’e ulaşmamış yerlerde kapı kapı dolaşarak eksik aşılıları aşılamak (Mop-up)

KAG sonrası kızamık bulaşma riskinin azalması ile ilk doz kızamık aşılama yaşını 12. aya çıkarmak KAG sonrası rutin aşılama oranlarını takip ederek kızamığa duyarlı bireylerin birikimini izlemek ve gerektiğinde salgın önleme amacıyla follow-up aşılama yapmak 2002 – 2009 yılları arasında tüm askere gelen erlere silme kızamık aşılaması yapmak Tüm aşılama çalışmalarını soğuk zincir bozulmadan ve güvenli koşullarda ( enjeksiyon güvenliği ) yapmak Aşı Sonrası İstenmeyen Etkiler İzleme Sistemini ( ASİE ) kurmak

Stratejiler 2- Politik kararlılık: Kızamık Eylem Planı çerçevesinde en üst düzeyde politik kararlılık sağlamak Eylem planını tüm İl sağlık Müdürlüklerine tanıtarak karar birliği sağlamak Tüm sektörlerin desteğini alarak programı yürütmek Akademik çevreler Klinisyenler Başta Milli Eğitim Bakanlığı ve Valilikler olmak üzere ilgili tüm bakanlıklar ve taşra kuruluşları

Stratejiler 3- Sürveyans: KAG sonrası AFP sürveyansına entegre ederek haftalık aktif kızamık sürveyansını oluşturmak KAG sonrası kızamık insidansının azalması ile vaka bazında, laboratuar destekli kızamık sürveyansına geçmek Kızamık salgınlarını erken saptamak, incelemek, konfirme etmek ve elde edilen veriyi kızamık salgınlarının kontrolü ve önlenmesi stratejilerini belirlemede kullanmak Rutin kızamık sürveyansında aylık bildirimlerdeki bilgilerin tam olmasını sağlamak ( Vaka sayısı, yaş ve aşı durumları ) Hastane bazlı enfeksiyon hastalıkları sürveyansını iyileştirerek kızamık verilerine ulaşmak Kızamık vaka ve salgın konfirmasyonu için ülke içinde bir laboratuar ağı oluşturmak Karşılaşılabilecek aşı yan etkilerini takip etmek ve anında inceleme yapabilme mekanizmasını kurmak (ASİE)

Stratejiler 4- Sosyal mobilizasyon: Kızamık kontrol programını halka tanıtmak, gerekçelerini anlatarak destek almak ve nereden hizmet alınacağını açıklamak Sağlık Bakanı’nın öncülüğünde Cumhurbaşkanı ve Başbakan’a faaliyet planını tanıtmak ve onların tam desteğini sağlamak. Eğitim ve Çalışma Bakanlıkları, Silahlı Kuvvetler, özel sektör, gönüllü kuruluşlar, Birleşmiş Milletler kuruluşları, diğer uluslararası kuruluşların desteğini almak, işbirliği yapmak Tıp akademik alanından kızamık eliminasyonu programını gerçekleştirebilmek için destek almak İl düzeyinde sosyal mobilizasyonu, vali başkanlığında sektörler arası işbirliği ile sağlamak

Catch-up kampanyası sonrası kızamığa duyarlı nüfusun bir yaş kohortuna eşit olması için geçen süre

KIZAMIK OKUL AŞI GÜNLERİ

Pilot kampanya: 28 Nisan- 23 Mayıs 2003 9 ay-14 yaş Bursa : hedef 519,000 Gaziantep : hedef 430,000

Kızamık Okul Aşı Günleri İl Eğitimcileri Eğitimi, 10-15 Temmuz 2003 Ankara

8 Aralık 2003 Kızamık Okul Aşı Günleri Açılışı

Kızamık Okul Aşı Günleri % Oran 90-94 >95 İlköğretime devam eden toplam 9.887.497 çocuğumuzdan 9.569.920 çocuğumuz aşılanmış ve aşılama oranımız % 97 olarak gerçekleşmiştir.