MÜDAHALE (DENEYSEL) ARAŞTIRMALARI Hastalık etyolojisi  Analitik Araştırmalar Korunma önlemleri    Koruyucu önlemlerin etkinliği  Deneysel Araştırmalar Neden-sonuç ilişkisinin incelenmesi  İzlem Süresi  Kohort ve Deneysel Araştırmaların ortak yönü Kohort  Gözleme dayalı Deneysel  Amaç sorunun çözümü olduğu için bir önlemin (tedavi, hizmet sunma v.b.) etkinliği denenir.

Amaçlarına Göre 1- Primer Korunma Önlemlerine Yönelik Müdahele Araştırmaları: Sağlığın korunması için alınan önlemler, erken tanı metodları, rehabilitasyon çalışmaları. 2- Klinik Deneyler: Sekonder ve tersiyer korunma önlemlerine yöneliktir. Hastalara değişik tedavi yöntemleri uygulanır. 3- Sağlık Hizmet Araştırmaları: AÇS-AP gibi hizmetlerin etkinliğini saptamak için uygulanır.

Araştırma ve Kontrol Grupları Araştırma Grubu : Etkinliği ölçülecek yöntemin uygulandığı grup. Kontrol Grubu : Yöntem uygulanmayan grup. Referans Populasyon : Deney grubu + Kontrol grubu (Evren) Deney Populasyonu: Referans populasyondan seçilen, araştırmanın uygulanacağı grup (deney ve kontrol gruplarını inceler).

Referans Populasyon  (uygun bir örnekleme yöntemi ile) Deney Populasyon  Randomizasyon (katılanları gruplara ayırma)   Deney grubu İZLEME Kontrol grubu (koruyucu ve tedavi edici yöntemin uygulanması) Parametre  Parametre * Sonuç biliniyor-olumlu * Sonuç biliniyor-olumlu * Sonuç biliniyor-olumsuz * Sonuç biliniyor-olumsuz * Sonuç bilinmiyor (ölüm, terk) * Sonuç bilinmiyor (ölüm, terk)

Kullanılan Ölçütler Müdahale Grubunda “X” Hst. İnsidansı = (Müdahale grubunda “X” hst. yakalanan kişi sayısı / Müdahale gru. toplam kişi sayısı)   Kontrol Grubunda “X” Hst. İnsidansı = (Kontrol gru. “X” hast. yakalanan kişi sayısı / Kontrol gru. top. kişi sayısı) Rölatif Etkinlik = (Kontrol gru. “X” hst. insidansı / Müdahale gru. “X” hst. insidansı) Atfedilen Etkinlik = (Kontrol gru. “X” hst. insidansı) - (Müdahale gru. “X” hst. insidansı)

Müdahale Araştırmalarının Yararları ve Sakıncaları 1- Planlama, veri toplama ve analizler çok dikkatli yapılmalıdır. Yoksa sonuçlar yanıltabilir. 2- Nadir görülen hastalıklarda yeterli sayıda vakaya ulaşmak için uzun süre beklemek gerekebilir. 3- Müdahele yönteminin kesi sonuçlarını ölçebilmek için uzun yıllar beklemek gerekebilir. 4- Uygulamayı standardize etmek çok güçtür. 5- Araştırmayı terk sorunu vardır. 6- Etikal sorunlar (ana kural insan sağlığına zarar vermemektir).