AÇIK HAVA BASINCI Ali DAĞDEVİREN www.fendosyasi.com

Açık Hava Basıncı ( Atmosfer Basıncı ) Açık hava,ağırlığı nedeniyle dokunduğu yüzeylere bir basınç uygular.Bu basınç, hem kendi içindeki bir yüzeye hem de yeryüzündeki bir yüzeye olabilir. Yeryüzünde yaşayan canlılar bu basıncın etkisi altında yaşamaktadır. www.fendosyasi.com

Açık Hava Basıncı ( Atmosfer Basıncı ) Açık hava vücudumuza tonlarca ağırlığında basınç uygular. Ancak bu basınçlar birbirini dengelediği için biz bunu hissedemeyiz.Ayrıca,kan basıncı da açık hava basıncını dengeler. Atmosfer basıncı Açık havanın vücudumuza yaptığı basınç www.fendosyasi.com

AÇIK HAVA BASINCI ( ATMOSFER BASINCI ) VE ÖLÇÜLMESİ DENEY I : Havanın ağırlığını bulmak. Amaç : Havanın varlığını ve bir ağırlığının olduğunu kavramak. Araç-gereçler : İki adet balon,ince tahta çubuk,iplik,makas ve toplu iğne Deneyin Yapılışı : İki balonu şişirip,tahta çubuğun uçlarına asarak çubuğu dengeleyiniz. Balonlardan birini toplu iğne ile patlatıp havasının çıkmasını sağlayınız. ( II ) ( I) SONUÇ : Patlamış balonda hava olmadığından,şişirilmiş balon tarafı alta iner,yani çubuğun dengesi bozulur.Bu da şişirilmiş balonun içindeki havanın bir ağırlığının olduğunu gösterir. www.fendosyasi.com

DENEY II : Açık hava basıncının varlığını anlamak. AMAÇ : Açık hava ( atmosfer basıncı ) basıncının varlığını kavrar. Araç-Gereçler : Bardak,kağıt,su Deneyin Yapılışı : Bir bardağı,içinde boşluk kalmayacak şekilde su ile dol- durunuz.Bardağın ağzına düzgün bir kağıt parçasını hava kalmayacak şekilde kapatınız. Bardak Su Kağıt Bir elinizle bardağı tutarak diğer elinizi kağıdın üzerine koyup bardağı ters çeviriniz.Daha sonra elinizi çekiniz.Bardaktaki su dökülmez. Neden ? Açık hava basıncı Bardaktaki su,ağırlığı nedeniyle kağıda bir kuvvet uyguladığı halde düşmez. Çünkü,hava da kağıda bir basınç uygular.( Bardaktaki suyun basıncı ile açık hava basıncı birbirini dengeler.) Bu basınç,bardaktaki suyun ağırlığına eşit veya daha büyük olmalıdır. www.fendosyasi.com

DENEY III : Hava basıncının varlığını göstermek. AMAÇ : Atmosfer basıncının varlığını kavrar. Araç-Gereçler : Su, pipet( limonata çubuğu veya cam boru olabilir. Deneyin Yapılışı : Pipeti bardağa batırın,içine su girer.Üst kısmını elinizle kapatın,pipetten su dökülmez.( şerbetçi şişesinden su taşımak ) Örnek 1: Tamamen su dolu kolonya şişesini ters çevirirseniz kolonya dökülmez. Örnek2 : Plastik kola ya da meyve suyu şişesinin içindeki havayı emdiğinizde şişenin biçimi değişir. SONUÇ :Yapılan deneylerden şu sonuç çıkar; Havanın bir ağırlığı vardır.Bundan dolayı değdiği her yüzeye bir basınç uygular. Bu basınca AÇIK HAVA BASINCI veya ATMOSFER BASINCI adı verilir. NOT Açık hava hem yeryüzünün hem de kendi içinde alınan bir yüzeye ağırlığı nedeniyle bir kuvvet uygularlar.Uygulanan bu kuvvetin birim alanının payına Atmosfer Basıncı ya da Açık hava Basıncı denir. www.fendosyasi.com

AÇIK HAVA BASINCI NASIL ÖLÇÜLÜR ? Açık hava basıncı kendisini dengeleyen başka bir basınç yardımıyla ölçülür. Genel olarak cıva kullanılır.Çünkü açık hava basıncını dengeleyen cıva yüksekliği küçük olacağından daha kolay ölçme sağlanır. TORİÇELLİ DENEYİ Boşluk Cıva h = 76 cm-cıva =760 mm - cıva Açık hava basıncı Cıva çanağı www.fendosyasi.com

Normal hava basıncının değeri 1 atmosfer ( 1 atm ) alınır. TORİÇELLİ DENEYİ Cıva kullanarak açık hava basıncını, ilk defa İtalyan bilgini Toriçelli tarafından ölçülmüştür. Toriçelli deneyi deniz seviyesinde ve sıcaklığın 0 0C olduğu bir günde yapılırsa borudaki cıva yüksekliği 76 cm olduğu görülür. O halde 0 0C de ve deniz seviyesindeki açık hava basıncı 76 cm-cıva basıncına eşittir.Buna normal hava basıncı denir. Normal hava basıncının değeri 1 atmosfer ( 1 atm ) alınır. 1 atm = 76 cm-cıva Basıncına eşittir. Yani 76 cm yüksekliğindeki cıva sütununun yaptığı basıncı hesaplarsak açık hava basıncını da bulmuş oluruz. Cıvanın öz ağırlığı = 13,6 gf / cm3 O halde; Basınç = Yükseklik x Sıvının öz ağırlığı 1 atm = 1033,6 gf / cm2 Basınç = 76 cm . 13,6 gf / cm3 Basınç = 1033,6 gf / cm2 Olur. www.fendosyasi.com

BAROMETRELER Açık hava basıncını ölçmeye yarayan araçlara BAROMETRE denir. Üç çeşit barometre vardır : 1. Sifonlu-cıvalı barometre. 2. Metal barometre. 3. Yazıcı barometre ( BAROGRAF ) www.fendosyasi.com

BAROMETRELERİN KULLANILDIĞI YERLER : Barometreler,bir yerdeki hava basıncını ölçer. ( alçak basınç-yüksek basınç ) Ayrıca barometrelerle bir yerin yüksekliğini ölçebiliriz. Deniz seviyesinden her 10,5 metre yükseğe çıkıldıkça açık hava basıncı 1 mmHg düşer. Bulunduğunuz yer A noktası olsun. A noktasında barometre 680 mm‘yi göstersin. B noktası ( 600 mm ) Çıktığınız yer B noktası olsun. B noktasında barometre 600 mm ‘yi göstersin; h = ? 680 - 600 = 80 mm 80 .10,5 = 840 m eder. A noktası ( 680 mm ) Yer Yani B noktası A noktasından 840 m yüksektedir. www.fendosyasi.com

Örnek : Deniz kıyısında atmosfer basıncı 760 mm-cıva, Malatya’da ise 670 mm-cıva dır. Malatya’nın deniz seviyesinden yüksekliğini bulunuz? Çözüm : 760 - 670 = 90 mm-cıva h = 90 . 10,5 = 945 m olur. Örnek : Bir kulenin dibinde barometre 758 mm-cıva ‘yı,tepesinde ise 755 mm-cıva’yı göstermektedir. Kulenin yüksekliğini bulunuz ? 758 - 755 = 3 mm-cıva h = 3 . 10,5 h = 31,5 m olur. www.fendosyasi.com

Soru 1 : Deniz kıyısında açık hava basıncı 760 mm-cıva dır Soru 1 : Deniz kıyısında açık hava basıncı 760 mm-cıva dır.Deniz kıyısından 315 metre yükseklikte bulunan bir yerde açık hava basıncı kaç mm-cıva dır? Soru 2 : Açık hava basıncını ölçmede cıva yerine,yoğunluğu 0,8 g / cm3 olan bir sıvı kullanılırsa;borudaki sıvı yüksekliği kaç cm olur? A ) 1000 B ) 800 C ) 1292 D ) 454 Soru 3 : Sınıfımızın pencere camının boyutları 40 x 60 cm dir.Barometre 75 cm-cıva ‘yı gösterdiğine göre camın bir yüzeyine etki eden açık hava basıncı kaç kgf ‘tir. A ) 244,8 B ) 2448 C ) 24480 D ) 20000 www.fendosyasi.com