Top Management Program in Logistics & Supply Chain Management (TMPLSM) Üretim ve Operasyon Yönetimi 5: Kapasite

Kapasitenin hesaplanması Basit, neredeyse mükemmel bir ortam 1 makina, işgücü ve materyal kısıtları yok Yıllık talep 1.2 milyon birim Ortalama ekipman kapasitesi: 300 birim/saat Kabuller Kapasite yeterli mi?

Ortalama kapasite (“genel” tanımımız) Normal bakım, bekleme ve çalışma saatleri çerçevesinde kaynağın sürekli dolu olduğu durumdaki potansiyel çıktı Peak (en yüksek sınır)kapasite Kısa dönemler için kapasite ortalamayı aşabilir. (örn: fazla mesai yaparak yada bakımı erteleyerek) Kullanılılabilir kapasite (beklenen) Gelişdeki ve servisdeki değişkenlik nedeniyle elde edilebilen kapasite.Genellikle ortalama kapasitenin 70-85%’i. Gerçek kapasite (gerçekler) Gerçek çıktı kullanılabilir kapasiteyi aşabilir yada altında kalır. Çünkü genellikle arızalar ve değişkenlikler nedeniyle kullanılabilir kapasiteye ulaşamazsınız. Kapasite tanımları

Beklenen, Bir bozuk parayı iki kez atın. Beklenen (en iyi tahmininiz) 1 yazı bir tura gelmesidir. (% 50 olasılıkla böyle tahmin edersiniz. % 25 olasılıkla iki tura, % 25 olasılıkla 2 yazı tahmin edersiniz). Gerçek Bir bozuk parayı iki kez atın, gerçek ne çıkarsa odur. Örneğin 0 tura, 2 yazı “Beklenen” ile “gerçek” arasındaki fark

6 Talep Ortalama kapasite Kullanılabilir Servis’te tedarik ile talebin eşlenmesi Kapasite artışı Ortalama kapasite Kullanılabilir kapasite artışı Talep Ortalama kapasite Kullanılabilir Talep artışı (Kapasite azalışı) Talep

7 Ortalama Kullanılabilir envanter ve kapasite üretimde birbirinin yerini tutabilir. (servis sektöründe değil) Ortalama kapasite Kullanılabilir Ancak envanterler eskiyebilir Talep Ortalam kapasite Kullanılabilir Talep envanter

8 Kapasite konuları Ne zaman kapasite artırmalıyız? Ne kadar kapasite artırmalıyız? Nerede kapasite artırmalıyız? Ne tip kapasite artırmalıyız? Kapasite sabitlenmiş bir sayı değildir!

9 Kapasite alternatifleri Time Units Capacity Demand Kapasite talebi takip eder “Sermaye ihtiyacı” ile yönlendirilen Time Units Capacity Demand Talep kapasiteyi takip eder Yapılabilirlik ile yönlendirilen

10 Birim adedi Zaman (yıl) Bugün Opsiyon 1 Bugün Opsiyon 2 Bugünkü kapasite Talep Yapım süresi Ek kapasite hazır

11 Zenith fabrikası ne kadar büyük olmalı? 1996 yılında Zenith TV fabrikasının ne kadar büyük olması gerektiğine karar vermek zorundaydı. 1 TV seti üretebilmek için gereken kapasitenin sabit maliyeti yıllık $1.80 idi. (100 TV üretmek için yıllık $180) ZEnith sattığı her TV’den $25,90 kar ediyordu. Tahmini talep 0,5 Milyon TV / yıl adetdeki bir standart sapma ile yıllık 1.7 milyon TV idi. Zenith ne kadar büyüklükte bir fabrika inşa etmeliydi?

12 P = x’inci birimi satma olasılığı. C u = Elde olmama maliyeti (X’inci TVden elde edilecek gelir). C o = Fazla üretme maliyeti (X’inci TV’nin satılmaması durumunda oluşacak kayıp) Beklenen marjinal kar (MP) = P (C u ) Beklenen marjinal zarar(ML) = (1 - P) (C o ) EğerMP > ML ise X’inci TV Stoğu, Örn: Eğer P (C u ) > (1 - P) (C o ),: X’inci birim için marjinal maliyet analizi P > (C U + C O ) COCO

13 Zenith için: P c : X’inci TV’yi satma olasılığı. P c : Talebin X’den fazla olma olasılığı. C o = Fazla üretme maliyeti, c u = Elde olmama maliyeti P C = kritik bölümleme (fractile) ( ) = = P c = (C U + C O ) COCO Servis seviyesi = Müşteriye verilen servisin beklenen bölümü P C = 1  “Optimum servis seviyesi” (aşağı yukarı)

14 P c = Talebin X’den fazla olma olasılığı. P c = Eğrinin altındaki alan = x = Taleb edilen adet (milyon)

15 P c ile ilgili “z”nin belirlenmesi (normal dağılımı kullanarak) z z = (1-P c ) = Z’nin dışında kalan alan = P c = Z’nin sağında kalan alan = 0.065

16 Z’den X’e ulaşmak (Zenith fabrikası yıllık 2,5 Milyon TV üretecek kapasitede olmalı).  z = x -   1.51 = x –  x = 2.5 milyon x = Talep miktarı (milyon)

17 Pazarlama genel olarak iyimsermidir? Eğer yönetim “talebi tahmin et ve o kapasitede bir fabrika kur” derse ne olur? –Eğer beklenen talep kadar 1.7 milyonluk bir fabrika kurarsak, yetersiz kapasite kurmuş oluruz! –Eğer şişirilmiş kapasite kadar 2,5 milyonluk bir fabrika kurarsak optimal kapasitede bir tesis kurmuş oluruz. –Fakat zamanın % 93,5’inde fazla kapasitemiz olacak.

18 Newsvendor modelinin ipuçları Optimal servis seviyesi marjinal kar ile marjinal kayıp arasındaki karşılaştırmaya dayanır. Eğer C U > C O ise ortalama talepten daha fazla sipariş ver. Eğer C O > C U ise ortalama talepten daha az sipariş ver.

19 Alternatif kapasite stratejileri Kapasite zaman Kapasite artışı (başlangıçta kullanılmayan) Kapasite Talep tahmini Eğer C u yüksekse zaman Kapasite artışı (Açığı tamamlar) Talep Tahmini Eğer C o yüksekse:

20 El Impacto del Lote El Impacto del Setup Hazırlık Zamanı Büyüklük Parça başına operasyon süresi Görülen operasyon zamanıOran (%) 4 hrs.1001 dak 1 dak. + 4x60 / 100 = 3.4 dak hrs.1,0001 dak 1 dak. + 4x60 / 1,000 = 1.24 dak36

21 envanter (Sıra), Kapasite, & Bilgi birbirinin yerine geçebilir. envanter Bilgi Kapasite Doğru karışım nedir?

22 envanter (L), Kapasite kullanımı (  ), & değişkenlik (c a 2 +c s 2 )/2 arasındaki ilişki L = L q +  L = W q +  L = [1 /  [  / (1 –  )] (c a 2 +c s 2 ) / 2] +  L =  (1 + [  / (1 –  )] [(c a 2 +c s 2 ) / 2])

23 Şirket kendini nerede konumlandırmalı ? Kapasite kullanımı,  envanter, L (b) (c)(a) (c a 2 +c s 2 )/2=

24 Üçgen Kapasite,  envanter, L envanter Bilgi Kapasite (c a 2 +c s 2 )/2= (b) (c)(a)

25 Hatırlayın  “Newsvendor Modeli” toplam talebin belli olmadığı durumlarda ne kadar (kullanılabilir) kapasite ile çalışılması gerektiğine karar vermenizde yardımcı olur.  “Üçgen modeli”, kullanılabilir kapasitenizi envanter (veya sıraları) ve bilgiyi değiştirerek nasıl değiştirebileceğinizi gösterir.