TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU BAŞKANLIĞI 0-6 Yaş Çocuğun Psikososyal Gelişimini Destekleme Programı (ÇPGD)

AİLE HEKİMLİĞİ VERİ AKTARIM SİSTEMİNDE ÇPGD PROGRAMI

Sağlık Net USVS (Ulusal Sağlık Veri Sözlüğü) KDS (Karar Destek Sistemi) SKRS (Sağlık Kodlama Referans Sunucusu) Sağlık Net: Sağlık Bakanlığının sağlıkta dönüşüm programının bileşenlerinden birisi olan Ulusal Sağlık Bilgi Sistemi kapsamında oluşturulan ortak bir platformdur. USVS: Ulusal Sağlık Veri Sözlüğü (USVS); Türkiye’deki sağlık kurumlarında kullanılmakta olan bilgi sistemlerinin referans olarak kullanacağı bir sözlük çalışmasıdır. Sözlük, farklı kategorilerde veri kümelerinin olduğu hiyerarşik terim ve nesneler toplulukları (Ontoloji XE "Ontoloji"ler) ve bu terimler arası ilişkilerden oluşmaktadır. Bununla birlikte USVS, bir veri sözlüğü niteliği taşımayan; ancak Sağlık Kodlama referans Sunucusu (SKRS) bünyesinde yer alacak ve yine ülke çapında referans olarak kullanılacak olan kodlama ve sınıflandırma sistemlerinin tanımlarını da barındırmaktadır. Veri sözlüğü, sağlık kurumlarından verilerin belirlenmiş standartlar doğrultusunda toplanmasını, analizini ve değerlendirilmesini sağlayacaktır. Aynı zamanda, sahadan sağlık verisi toplama konusunda verimi artıracak, tekrarlanan ve hatalı verileri azaltacak ve toplanan verinin amacına daha uygun bir şekilde kullanılmasına imkân tanıyacaktır. KDS: (Karar Destek Sistemleri) yönetimin karar verme sürecinde kullanacağı verilerin toplanmasını, depolanmasını, analiz edilmesini, kolay erişilebilmesini, planlamalarda, stratejilerin belirlenmesinde ve kritik yönetim kararlarının alınmasında kullanılmasını sağlamak amacıyla oluşturulan sistematik bir yapılanmadır. SKRS: Sağlık sisteminin izlenebilir, ölçülebilir ve daha kolay bir yapıya kavuşturulması için ihtiyaç duyulan kodlama ve sınıflama sistemlerini bir araya getiren sistemdir.

Aile Hekimliği Bilgi Sistemi Gebe Psikososyal İzlem Bebeğin/çocuğun beyin gelişimini etkileyebilecek riskler Bebeğin psikolojik gelişimindeki risklere yönelik eğitimler Gebede risk faktörlerine yapılan müdahale Gebede sık izleme alınan risk altındaki olguların takibi Bebek/Çocuk Psikososyal İzlem Risk faktörlerine yapılan müdahale Ebeveynin psikolojik gelişimi destekleyici aktiviteleri Gelişim tablosu bilgilerinin sorgulanması Tespit ettiğimiz her gebe,bebek,çocuk ve baba için;Gebe-Bebek-Çocuk ve Baba Psikososyal izlem formu kullanılarak bilgiler kaydedilir. Alınan bilgiler her ilde farklı firmalar tarafından oluşturulan AHBS’ye veri girişleri yapılır. -Gebeler için «Gebe Psikososyal İzlem» ekranındaki kısımlar işaretlenir. Bazı firmalarda bu ekran 15-49 yaş izlemlerinin içerisinde yer almaktadır. -Bebek ve çocuklar için ise «Bebek Psikososyal İzlem» ekranındaki kısımlar işaretlenir.

Psikososyal İzlem Sayıları Bu ay 1.psikososyal izlem yapılan gebe sayısı Bu ay 2.psikososyal izlem yapılan gebe sayısı Bu ay 1.psikososyal izlem yapılan bebek sayısı Bu ay 2.psikososyal izlem yapılan bebek sayısı Bu ay 3.psikososyal izlem yapılan bebek sayısı Bu ay 1.psikososyal izlem yapılan çocuk sayısı Bu ay 2.psikososyal izlem yapılan çocuk sayısı Bu ay 3.psikososyal izlem yapılan çocuk sayısı Bu ay 1.psikososyal izlem yapılan baba sayısı Bu ay 2.psikososyal izlem yapılan baba sayısı Bu ay 3.psikososyal izlem yapılan baba sayısı Bu slayttaki bilgilerin karar destek sisteminden raporlanabilmesi için Aile Hekimliği Birimleri tarafından bu izlemlerin ve veri girişlerinin yapılması gerekmektedir.

BEBEĞİN /COCUĞUN BEYİN GELİŞİMİNİ ETKİLEYEBİLECEK RİSKLER VE KODLARI Aile İçi Şiddet 1 Ailede Alkol Kullanımı 2 Ailede Down Sendromu 3 Ailede Sigara Kullanımı 4 Ailenin Düzenli Gelirinin Bulunmaması 5 Ailenin Sağlık Güvencesinin Olmaması 6 Ailenin Temel İhtiyaçlarını Karşılayamaması 7 Anemi (beslenme yetersizliği bulgusu olarak) 8 Annede Madde Bağımlılığı 9 Annede Psikotik Bozukluk (şizofreni, vb.) Şüphesi 10 Annede Zekâ Geriliği Şüphesi 11 Annenin Alkol Kullanımı 12 Annenin Anksiyete Bozukluğu Şüphesi 13 Annenin Depresyon Şüphesi 14 Babada Madde Bağımlılığı 15 Babada Psikotik Bozukluk (şizofreni vb.) Şüphesi 16 Babada Zekâ Geriliği Şüphesi 17 Babanın Anksiyete Bozukluğu Şüphesi 18 Babanın Depresyon Şüphesi 19 Çocuğun Uygun Kilo Alamaması 20 Çocuğun Vücudunda Fiziksel İstismar ya da İhmal Belirtisi 21 Diğer Beslenme Yetersizliği Bulguları 22 Gebe/Annenin Sigara Kullanımı 23 Gebelikte, Annede Fiziksel İstismar Bulgusu 24 Gebelikte, Annenin Uygun Kilo Alamaması 25 İstenmeyen Gebelik/Çocuk 26 Kalabalık Aile 27 Risk faktörü yok 28 Diğer 98 AHBS ekranında görünen bu risk faktörleri hem gebe için hem de baba için görüşme sonrası psikososyal izlem formundaki bilgilere göre gebe/bebek-çocuk psikososyal izlem alanında işaretlenir.

Aile planlaması eğitimi 1 BEBEĞİN/ÇOCUĞUN PSİKOLOJİK GELİŞİMİNDEKİ RİSKLERE YÖNELİK EĞİTİMLER VE KODLARI Aile planlaması eğitimi 1 Anne/Baba/Çocuk iletişimi, çocuğa yaklaşım konusunda eğitim 2 Beslenme yetersizliğine yönelik eğitim 3 Sosyal destek alınabilecek kuruluşlar hakkında eğitim 4 Sigara/Alkol kullanımının zararları konusunda eğitim 5 Diğer 98 USVS güncellenmesinden sonra; Eğitim verildi (Aile Planlaması, Anne/Baba/Çocuk İletişimi, Çocuğa Yaklaşım, Beslenme Yetersizliği, Sigara/Alkol Kullanımının Zararları, Sosyal Destek Alınabilecek Kuruluşlar vb konularında) 1 Eğitim verilmedi 2 AHBS ekranında görünen bu eğitimler gebe,bebek/çocuk ve baba için görüşme sonrası psikososyal izlem formundaki bilgilere göre işaretlenir. USVS’nin güncellenmesinden sonra slaytta belirtildiği gibi kırmızı ile işaretlenen alandaki gibi AHBS’de kodlama yapılacaktır.

RİSK FAKTÖRLERİNE YAPILAN MÜDAHALE VE KODLARI ÇPGD programı kapsamında düzenli besin desteği verildi. 1 Cumhuriyet savcılığına- Emniyet güçlerine bildirildi. 2 İkinci basamak sağlık kuruluşuna sevk edildi. 3 Milli Eğitim Müdürlüğüne bildirildi. 4 Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne bildirildi. 5 Sık izleme alındı. 6 Müdahaleye gerek görülmedi. 7 Diğer 98 USVS güncellemesinden sonra; Cumhuriyet savcılığına- Emniyet güçlerine bildirildi. 1 İkinci basamak sağlık kuruluşuna sevk edildi. 2 Milli Eğitim Müdürlüğü Rehberlik Araştırma Merkezi'ne 0-36 Aylık Gelişimsel Risk Altındaki Çocuklar Aile Eğitim Programı'na katılması için yönlendirildi. 3 Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne bildirildi. 4 Sık izleme alındı. 5 Müdahaleye gerek görülmedi. 6 Risk faktörü bulunmadı 7 Diğer 98 AHBS ekranında görünen bu eğitimler gebe,bebek/çocuk ve baba için görüşme sonrası psikososyal izlem formundaki bilgilere göre işaretlenir. USVS’nin güncellenmesinden sonra slaytta belirtildiği gibi kırmızı ile işaretlenen alandaki gibi AHBS’de kodlama yapılacaktır.

EBEVEYNİN PSİKOLOJİK GELİŞİMİ DESTEKLEYİCİ AKTİVİTELERİ VE KODLARI Bebeğe/Çocuğa kitap okuma 1 Bebeğe/Çocuğa masal anlatma 2 Bebeğe/Çocuğa ninni, şarkı söyleme 3 Bebekle / çocukla ev dışında zaman geçirme 4 Bebekle / çocukla konuşma 5 Bebekle / çocukla oyun oynama 6 Düzenli olarak yalnızca bebeğe/ çocuğa yönelik zaman ayırma 7 Yok 97 Diğer 98 USVS güncellemesinden sonra; Psikolojik gelişimi destekleyici aktivite yapıyor(Kitap/masal okuma, şarkı söyleme, çocukla birlikte zaman geçirme-oyun oynama-konuşma, zaman ayırma vb) 1 Psikolojik gelişimi destekleyici aktivite yapmıyor 2 AHBS ekranında görünen bu eğitimler gebe,bebek/çocuk ve baba için görüşme sonrası psikososyal izlem formundaki bilgilere göre işaretlenir. USVS’nin güncellenmesinden sonra slaytta belirtildiği gibi kırmızı ile işaretlenen alandaki gibi AHBS’de kodlama yapılacaktır.

GELİŞİM TABLOSU BİLGİLERİ SORGULAMASI VE KODLARI Sese tepki (10 gün içerisinde) Yüze bakma ( 25 gün) Parlak cisimleri izleme ( 2ay ) Agulama (2.5 ay ) Başını tutma ( 3 ay ) Anneyi tanıma ( 6 ay ) Desteksiz oturma ( 9 ay) Tek kelime ( 12 ay ) Yürüme ( 16 ay) Çift kelimeli cümle ( 24 ay ) Merdiven çıkma ( 24 ay ) Merdiven inme ( 36 ay ) İsmi söylendiği zaman bakma (18 ay) Göz kontağı kurma (18 ay) Parmakla gösterilen nesneye bakma (18 ay) Normal Gelişim gösteriyor 1 Nöromotor Gelişim Geriliği mevcut 2 Otizm Bulguları Mevcut 3 Kırmızı ile işaretli olan kısımlar USVS güncellemesine eklenmiştir. Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü’nden alınan bilgiye göre Ocak 2015’den itibaren AHBS ekranlarında görülebilecek. KDS’den de raporlanabilecektir. AHBS ekranında görünen bu bilgiler bebek/çocuk görüşme sonrası psikososyal izlem formundaki bilgilere göre işaretlenir.

SIK İZLEME ALINAN RİSK ALTINDAKİ OLGUNUN TAKİBİ VE KODLARI Annenin muayenesi yapıldı 1 Babanın muayenesi yapıldı 2 Beslenme yetersizliği bulguları değerlendirildi 3 Çocuğun fiziksel muayenesi yapıldı 4 Çocuğun gelişimsel durumu değerlendirildi 5 Çocuğun ruhsal muayenesi yapıldı 6 Çocuğun vücudu istismar belirtilerine yönelik olarak gözlendi 7 Gerekli danışmanlık verildi 8 Diğer 98 AHBS ekranında görünen bu bilgiler gebe,bebek/çocuk ve baba için görüşme sonrası psikososyal izlem formundaki bilgilere göre işaretlenir.

GEBEDE SIK İZLEME ALINAN RİSK ALTINDAKİ OLGUNUN TAKİBİ VE KODLARI Babanın muayenesi yapıldı 1 Beslenme yetersizliği bulguları değerlendirildi 2 Diğer çocukların muayenesi yapıldı 3 Gebenin fiziksel muayenesi yapıldı 4 Gerekli danışmanlık verildi 5 Kilo alımı değerlendirildi 6 Ruhsal muayenesi yapıldı 7 Vücudu istismar belirtilerine yönelik gözlendi 8 Diğer 98 Belirtilmedi 99 AHBS ekranında görünen bu bilgiler gebe,bebek/çocuk ve baba için görüşme sonrası psikososyal izlem formundaki bilgilere göre işaretlenir.

TEŞEKKÜR EDERİM