Zirai Kazançlar

Zirai Kazanç-Tanımı Zirai faaliyetlerden doğan kazançlar zirai kazançlardır. GVK’na göre zirai faaliyet ; “Arazide, deniz, göl ve nehirlerde, ekim, dikim, bakım, üretme, yetiştirme ve ıslah yollarıyla veyahut doğrudan doğruya tabiattan istifade etmek suretiyle nebat, orman, hayvan, balık ve bunların mahsullerinin istihsalini, avlanmasını, avcıları ve yetiştiricileri tarafından muhafazasını, taşınmasını, satılmasını veya bu mahsullerden sair bir şekilde faydalanılmasını ifade eder.”

Zirai Kazanç-Kapsamı Kanun ayrıca zirai faaliyet tanımına girmemekle beraber bir kısım faaliyetleri de zirai faaliyet saymıştır: Aşım yaptırmak maksadıyla erkek damızlık beslenmesi, Çiftçiye ait her türlü ziraat makine ve aletlerinin başka çiftçilerin zirai faaliyetlerinde çalıştırılması, Mahsullerin, değerlendirilmeleri maksadıyla ve zirai üretime bağlı olarak işlenmesi, Ancak, bu faaliyet aynı teşebbüsün tamamlayıcısı olan bir işletmede meydana geliyorsa, bu faaliyetin zirai faaliyet sayılabilmesi için işletmenin sınai bir müessese önem ve genişliğinde olmaması ve çiftçinin sadece kendi ürünlerini işlemesi gerekmektedir. Satışların dükkan ve mağaza açılarak yapılması halinde mahsullerin dükkan ve mağazaya gelinceye kadar geçirdikleri safhalar Ancak çiftçiler tarafından doğrudan doğruya zirai faaliyetler ile ilgili alım satım işlerinin yapılabilmesi için açılan yazıhaneler, faaliyetleri bu konuyla sınırlı kalmak şartıyla dükkan ve mağaza sayılmazlar.

Şirket Ortaklarının Durumu Çiftçi kavramı sadece gerçek kişileri kapsar. Kollektif şirket ortakları ile komandit şirketlerin komandite ortaklarının elde ettikleri kazançlar, zirai faaliyet neticesinde olsa dahi, ticari kazanç olarak kabul edilecektir. Komanditer ortağın payı ise menkul sermaye iradıdır. Zirai faaliyette bulunan adi şirket ortaklarının faaliyetleri zirai faaliyet, kazançları zirai kazanç kabul edilir. Anonim, limited, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler zirai faaliyetle uğraşsalar dahi çiftçi sayılmazlar.

Tek İşletme Kavramı Tek İşletme kavramı; işletme büyüklüğü ölçülerinin aşılıp aşılmadığının tespiti yönünde önem arz eder. Bir çiftçiye veya bir ortaklığa ait olan, ya aynı köy sınırları içinde ya da birbirine bitişik arazi üzerinde bulunan, aynı köy veya birbirine bitişik arazi üzerinde olmamakla birlikte üretim şartlarına göre birbirine bağlılık ve beraberlik arz eden işletmeler tek işletme sayılır.

Zirai Kazançlarda Vergileme Zirai kazançta temel vergilendirme rejimi, hasılatlar üzerinden stopaj yapılması suretiyle yapılan vergilendirmedir. Ancak; İşletme büyüklükleri ölçülerini aşan çiftçiler ile, Bir biçerdevöre veya bu mahiyetteki motorlu araca, veya 10 yaşına kadar ikiden fazla traktöre sahip olan çiftçiler gerçek usulde vergilendirileceklerdir. Ancak, çiftçiye ait olmakla beraber zirai işletmeye dahil edilmeyen biçerdöver veya bu mahiyetteki bir motorlu araç veya on yaşına kadar ikiden fazla traktörün işletilmesinden elde edilen gelirler ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilir. Gerçek usul; Bilanço esası ve, İşletme hesabı esasından oluşur. Bu iki usulden birini seçmek mükellefe bırakılmıştır. Bilanço usulünü tercih edenler iki yıl boyunca bu usulden geri dönemezler.

İşletme Büyüklüğü Ölçüleri

Zirai Kazançlarda Vergileme Gerçek usulde vergilendirilme yapılıp yapılmayacağının tespiti sırasında; aile reisi ile birlikte yaşayan eş ve velayet altındaki çocuklara ait işletmeler ile ortaklık halindeki işletmelerde işletme büyüklüğü toplu olarak nazara alınır. Birden fazla zirai işletmede ayrı ayrı şahıslarla ortaklığı bulunanların işletme büyüklüğü ölçülerinin tespitinde, ortaklık payları toplamı esas alınır.

Zirai Kazançlarda Vergileme Ziraat gruplarının birkaç tanesi içine giren zirai faaliyetlerin bir arada yapılması halinde, en fazla iki gruba ait işletme büyüklükleri, bu gruplar için tespit olunan hadlerin yarısını aşanlar gerçek usulde vergilendirilir. Gerek şahsi işletmesi gerekse dahil bulunduğu ortaklıklar her biri ayrı ayrı bakıldığında, işletme büyüklüğü ölçülerinin altında kalmakla birlikte, kendisine ait işletme ve ortaklıktaki payı toplamı, ölçüyü aşanlar gerçek usulde vergilendirilirler.

Zirai Kazançlarda Vergileme Tevkifat suretiyle vergilendirilmekte iken, gerçek usulde vergilendirilme şartlarına ulaşanlar, izleyen takvim yılı başından itibaren, gerçek usulde vergilendirilmeye başlanır. Gerçek usulde vergilendirilmekte iken, şartları kaybedenler izleyen takvim yılı başından itibaren tevkifat suretiyle vergilendirilirler. Yazılı olarak istemde bulunulması durumunda yeni işe başlayanlarda işe başlama tarihinden itibaren, faaliyetini sürdürenlerde ise izleyen takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirilebilirler.

Stopaj Oranları Zirai Faaliyet Oran Hayvan ve Hayvan Ürünleri ile Kara ve Su Avcılığında Borsaya Kayıtlı %1 Borsaya Kayıtlı Olmayan %2 Diğer Zirai Ürünlerde %4 Hizmetlerde Ormanların ağaçlandırılması, bakımı, kesimi, ürünlerin toplanması, taşınması, Diğer Hizmetler

Zirai Kazançlarda Hasılat Evvelki yıllardan devredilenler de dahil olmak üzere istihsal olunan, satın alınan veya sair suretlerle elde edilen her türlü zirai mahsullerin satış bedelleri. Satıştan elde edilen para, mübadele edilmek suretiyle elde edilen her türlü değer, tahakkuk eden her türlü alacak, primler, risturnlar ve benzerleri de hasılata dahildir. Ziraat makine ve aletlerinin başka çiftçilerin zirai istihsal işlerinde çalıştırılması mukabilinde alınan bedeller ile alınan tüketim veya üretim maddelerinin emsal bedelleri , Gider yazılan değerlerin satılması halinde bunların satış bedelleri, Mahsullerin alınmasından önce veya sonra hasara uğramalarından dolayı alınan sigorta tazminatları. ATİK lerin (zirai üretimde kullanılan gm.hariç— DEĞER ARTIŞ KAZANCIDIR--) satılması halinde VUK na göre hesaplanan hasılat Zirai ürünlerin, üretim vasıtaları ile zat, aile veya işletme ihtiyaçlarında kullanılmak üzere tüketim maddeleri ile değiştirilmesi halinde verilen mahsulün emsal bedeli hasılat sayılır. İşletmede üretilip de tohum, yem ve sair suretlerle işletmede kullanılan zirai mahsullerin emsal bedelleri hasılat sayılır, bu hasılat sayılan unsurun yıl sonunda bir defada yazılması uygundur.

Zirai Hasılattan İndirilebilecek Giderler Aşağıda yazılı unsurlar dolayısıyla ödenen veya borçlanılan tutarlar zirai hasılattan indirilebilecek giderler olarak kabul edilir. İşletme ile ilgili olarak tohum, gübre, fide, yem, ilaç ve benzeri maddelerin tedariki için yapılan giderler; Satılmak üzere satın alınan hayvanların, zirai mahsullerin ve diğer maddelerin satın alma bedelleri; İşletmelerde çalıştırılanlara ücret, prim ve sair namlarla hizmet mukabili yapılan ödemeler; İşçilerin iaşe, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri; Zirai tesisat, makine, aletler ve taşıtların çalıştırılması ve bakımı için yapılan giderler (yakıt, yağ, elektrik, yedek parça vesaire) ve tamir giderleri; Vergi Usul Kanununa göre ayrılan amortismanlar; Kira ve ücret mukabili kullanılan istihsal vasıtaları için yapılan ödemeler;

Zirai Hasılattan İndirilebilecek Giderler Zirai kazancın elde edilmesi ve idamesi için yapılan genel giderler İşletme için alınan ve işletme için harcanan borç paraların faizleri, İşletme ile ilgili olmak şartı ile ödenen ayni vergi,resim ve harçlar, İşletme ile ilgili ve yapılan işin önemi ve genişliği ile mütenasip seyahat ve ikamet giderleri (Seyahat maksadının gerektiği süreye mahsus olmak üzere), İşletme ile ilgili olarak ödenen kira bedelleri, Genel mahiyetteki sair giderler, İşletme ile ilgili olmak şartıyla mukavelenameye veya ilama veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar; Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin (Zirai istihsalde kullanılan gayrimenkuller hariç) satılması halinde Vergi Usul Kanununun 328’inci maddesine göre hesaplanan zararlar; İşletmeye dahil olup aynı zamanda zati veya ailevi ihtiyaçlar için de kullanılan taşıtların amortismanlarının tamamı ile giderlerinin yarısı.

Zirai Hasılattan İndirilebilecek Giderler Aynı zamanda işletmede istihsal edilip de tohum, yem ve sair suretlerle kullanılan zirai mahsullerin emsal bedelleri de masraf yazılabilir. Bu giderlerin sene sonunda bir kalemde yazılması mümkündür. Gerçek usule geçen çiftçilerin,önceki yıllardan devreden ürünleri Vergi Usul Kanununun 45’inci maddesinde belirtilen ortalama maliyet bedeli esasına göre değerlendirilerek gider yazılır.

Zirai Hasılattan İndirilemeyecek Giderler Ticari kazançtan indirilemeyecek giderler, aynı zamanda zirai hasılattan da indirilemez. (İşletmede üretilen mahsullerden teşebbüs sahibi ile eşi ve velayet altındaki çocukları tarafından tüketilenler hariç)