DEJENERATİF HASTALIKLAR

DEJENERATİF HASTALIKLAR Primer gri maddeyi etkileyen -PROGRESSİF NÖRON KAYBI- beyaz maddede sekonder değişikliklerin olduğu hastalıklardır. Nöronal kayıp selektifdir. Bir grup nöron etkilenirken diğerleri etkilenmez

DEJENERATİF HASTALIKLAR Serebral korteksi etkileyen dejeneratif hastalıklar Bazal ganglion ve beyin sapını etkileyen dejeneratif hastalıklar Spinoserebellar dejenerasyonlar Motor nöronları etkileyen dejeneratif hastalıklar

Serebral korteksi etkileyen Alzheimer hastalığı Pick hastalığı Bazal ganglion ve beyin sapını etkileyen Parkinsonizm İdiopatik parkinson hastalığı Progressif supranükleer palsi Kortikobazal dejenerasyon Multipl sistem atrofi Huntington hastalığı

Spinoserebellar dejenerasyonlar Motor nöronları etkileyen Spinoserebellar ataksiler Motor nöronları etkileyen Amyotrofik lateral skleroz Bulbospinal atrofi Spinal muskular atrofi

DEMANS NORMAL YAŞLANMANIN BİR ÖZELLİĞİ DEĞİLDİR, HER ZAMAN PATOLOJİK DURUMU GÖSTERİR.

Alzheimer hastalığı Yaşlılardaki en sık demans nedenidir. Öncelikle entellektüel fonksiyonda kayıp-davranış ve mood- daha sonra progressif disoryantasyon Hafıza kaybı ve afazi 5-10 yıl içinde immobil duruma gelinen hastalık

Alzheimer hastalığı Medikal,sosyal ve ekonomik problem %5-10 familyal daha çok sporadik Patolojik değişiklikler 45 yıl yaşayan Trizomi 21 hastaları ile benzer özelliktedir.

Alzheimer hastalığı Mak: Kortikal atrofi-frontal,temporal ve paryetal lop-,sekonder olarak ventriküler genişleme bulunur. Mik: nörofibriller yumak, senil(nöritik) plak ve amiloid angiopati Tanı:klinik ve patolojik bulgular

Alzheimer hastalığı 1.Nörofibriller yumak: Nöron sitoplazmasında alev şeklinde H&E ile bazofil görünen lezyondur. Fibriler yumak ,gümüşleme ile daha iyi saptanır EM: Helikal filament şeklindedir. Filamenti oluşturan Tau:aksonal mikrotubul ilişkili protein ayrıca MAP2,ubiquitin,amiloid β peptid

Alzheimer hastalığı Nörofibriller yumak Alzheimer hastalığı için KAREKTERİSTİK ANCAK SPESİFİK DEĞİL ( progressif supranükleer palsi,postensefalitik parkinson,ALS-parkinsonizm/demans kopmleksiGUAM da görülebilir)

Alzheimer hastalığı 2.Senil (nöritik) plak: merkezinde amiloid çevresinde berrak halo fokal sferik birikim gösteren nöritik(distrofik nörit) yapılar 20-200µm çapında çevresinde reaktif astrositler ve mikroglial hücreler Merkezinde Aβ,amiloid prekürsör protein (APP)

Alzheimer hastalığı 3.Amiloid angiopati: değişmez olarak görülen bulgudur.Ancak Alzheimer hastalığı dışında da görülebilir. 4.Granulovakuolar dejenerasyon: Küçük intranöronal sit.vakoul. normal yaşlanma ile de görülebilir. 5.Hirano cismi: Hipokampal piramidal hücrelerde bulunan -aktin-eozinofilik cisimler

Alzheimer hastalığı (AD) genetik kromozom gen mutasyon sonuç 21 APP Tek missense mutasyon Çift missense mutasyon,tri 21 Erken başlangıç FAD,artmış A β 14 Presenilin-1(PS1) Missence mutasyon Splice site mutasyon 1 Presenilin-2(PS2) 19 apolipoproteinE (APOE) Allel €4 AD gelişim riski artar

Alzheimer hastalığı patogenez A β peptidler amiloidin damar duvarı ve parenkimde birikiminden sorumludur. Böylece nörotoksik ve demansın gelişiminden sorumludur. Presenilinler A β üretimi artırır ve caspas proteaz arcılığı ile apoptozis ve nöronal hücre ölümüne neden olur Apo E: A β e bağlanarak erken yaşlardaki hastalığın başlangıcından sorumlu olabilir.

Pick hastalığı Lobar atrofi nadir görülür.Kişilik değişiklikleri (frontal lop bulguları) ve dil değişiklikleri (temporal lop) Morfoloji : asimetrik atrofi frontal ve temporal lopları tutar. Bıçak kenarı şeklindeki görünümü nedeni ile Alzheimer hast.dan ayrılır.

Pick hastalığı Mik: Nöronal kayıp dış üç tabakada belirgindir.Karekteristik şişkin (Pick hücreleri) ve Pick cismi:sit,oval yuvarlak zayıf eozinofilik ancak gümüş ile iyi saptanan filamantöz inkuluzyon

Parkinsonizm Nigrostriatal dopaminerjik sistemin temel bozukluğu ile gelişen bir grup motor klinik bulguları olan hastalık Yüz görünümü,istemli hareketlerde yavaşlama,rijitide,para sayar gibi tremor

Idiopatik parkinson hastalığı Progressif supranükleer palsi Kortikobazal dejernerasyon Multipl sistem atrofi Postensefalitik parkinsonizm

Idiopatik parkinson hastalığı (paralizis ajitans) Toksik veya diğer etiolojik nedenler olmadan ortaya ileri yaşta çıkan progresif hastalık Genellikle genetik geçiş yok Nadiren oto.dom (α sinüklein gen mutasyonu)

subs.nigrada dopamin miktarında azalma tedavide L-dopa verilerek yerine koyma olur. Teadvi ile morfoloji değişmez

Idiopatik parkinson hastalığı (paralizis ajitans) mak olarak substansiya nigrada solukluk Mik: pigmentli nöronlarda azalma,gliozis Nöronlarda Lewy cismi intrasit. Eozinofifik merkezi koyu inkuluzyon IHK: α sinüklein ve ubiquıtin ile + Lewy cismi Meynert’in bazal nükleusunaki kolnerjik nöronlarda da bulunur.(anormal mental fonksiyon)

Huntington hastalığı Oto-dom, strial nöronlarda dejenerasyon progresif hareket ve demansla karekterli hastalık Korea benzeri kinetik bozukluk 15 yıl içinde ölüm gerçekleşir. GABA içeren nöronlarda dejenerasyon HD geni üçlü tekrar mutasyon ile poliglutamin protein birikimi Potensiyel olarak huntington caspas 3 ile nöronal apoptozise neden olur

Huntington hastalığı Mak: beyin atrofik,-putamen ve globus pallidus-,ventrikülller ise dilatedir.. Mik:strial nöronlar ve kaudat nükleusda belirgin azalma (GABA veya substans P içeren) Gliozis.

Spinoserebellar dejenerasyonlar Spinoserebellar ataksiler Serebellar korteks, spinal kord periferik sistemi etkileyen ataksi,spastisite ve sensorimotor periferal nöropati ile ortaya çıkan hastalıklar

Friedreich ataksisi: oto-res, (kromozom 9q13-frataksin) eklem bozuklukları+ kalp yetmezliği+DM Morf:post. Kolumnada aksonlarda azalma ve gliozis kranial sinirlerden VIII,X ve XII,dendat nükleus ve purkinje hücreleri ile spinal kordda (Clarke kolumnada ) nöronlarda dejenerasyon

Ataksi telenjiektazi oto,res(11q22-23 ATM geninde mutasyon),erken çocuklukta ataksik diskinetik değişiklikler ile konjunktiva ve deride telenjektazi Serebellum purkinje ve granül hücrelerinde azalma ,dorsal kolumnada dejenerasyon Birçok organdaki nükleuslar(-schwann hücreleri,periferik sinirler,endotel hücreleri ,putiusit) 2-4 kez büyür ve bizar olur-amfisit denir. Lenf bezleri,gonad ve timus hipoplastikdir. Yavaş ilerleyen hastalık 2. dekadda ölüm gelişir. T hücreli lösem/lenfoma,glioma ve meme ca gelişebilir.

Motor nöronları etkileyen Sporadik veya kalıtsal olabilir. üç grupta incelenebilir Alt motor nöron hastalığı-spinal korddda ön boynuz Alt motor nöron hastalığı –kranial sinir nükleusları Üst motor nöron hastalığı-motor korteks Amyotrofik lateral skleroz Bulbospinal atrofi Spinal muskular atrofi

Amyotrofik lateral skleroz Motor nöron hastalığıdır.Spinal korddaki ön boynuzdaki kortikospinal yoldaki alt ve üst nöronları tutar E sık 5.dekaddan sonra görülür. %5-10 kadarı oto.-dom geçişlidir. Etioloji ve patogenez ? Familyal olgularda 21.kromozom SOD1 gen missense mutasyon

Amyotrofik lateral skleroz Mak:spinal kord ince ve atrofik Mik:ön boynuzdaki nöronlarda azalma ve gliozis benzer bulgular hipoglassal,ambiguus ve motor trigeminal kraniyal sinir nükleuslarında da olur. İskelet kasında nörojenik atrofi Klinik bulgular asimetrik ellerde güçsüzlük eldeki maddeleri düşürme daha sonra fasikülasyonlar, kaslarda atrofi 1-2 yıl içinde ilerleme

Bulbospinal atrofi (kennedy sendromu): X geçişli, jinekomasti, testikuler atrofi, oligospermi Mik: Beyin sapı ve spinal kordda dejenerasyon Spinal muskular atrofi: Çocuklarda alt motor nöron hastalığı