SEREBRAL LATERALİZASYON Dr. Ayfer KUZULUGİL
Tanım: Beynin bir hemisferinin vücudun karşı tarafı üzerindeki motor ve fonksiyonel dominansisidir. Göz, kulak ve ekstremitelerin belirgin dominant kullanımı ile kendini gösterir.
Tarihçe: Lateralizasyon o kadar eskidir ki 17.000 yıllık duvar resimlerinin sağ el kullanılarak yapıldığı tespit edilmiştir. Ortaçağda sol el şeytani kabul edilmişti. Leonardo Da Vinci ve Michelangelo’ nun da solak olduğu biliniyor. 19.yy.sonunda Broca konuşma merkezinin sol beyinde olduğunu buldu. Pavlov iki tip insandan sözediyor. Düşünürler ve sanatçılar…
Genetik: İnsanların %92 sağ elli, %1 sol elli, %7 disfonksiyonedir. Sağ ellilerin %90 anne baba sağ elli geri kalanında ebeveynlerden biri solak bulunmuş.
Teori: Fötal hayatta veya perinatalde endokrin bir faktör veya biyoşimik bir hatanın hemisferin spesiyalize olmasını engelleyerek solaklığa yol açtığı düşünülüyor. Solaklarda başka anomalilere de rastlanmış. Otoimmun hastalıklar daha çok görülmektedir.
Fizik Tanı: MR ile solaklarla sağ ellilerin beyin zonlarının aktivitelerinin farklı olduğu gösterilmiş. Broca’nın konuşma alanı sol beyine lateralizedir. Bu nedenle solaklar çoğunlukla iki hemisferini birden kullanmak zorundadırlar ve Corpus Callosum onlar için çok önemlidir.
Hemisfer Fizyolojisi: Çocuk 3-6 yaşlarında iken bir hemisfer diğerine dominant olmaya başlar. İyi lateralize bir hemisferin diğerine salt üstünlüğü sözkonusudur. Hayvanlarda lateralizasyon yoktur. Lateralite üç seviyede yeralır: -Mental(Kortikal) -Affektif(Subkortikal), -Motor
Hemisfer anatomisi: Her iki hemisfer aşağıdaki yapılarla birbirine bağlanır. -Corpus callosum -Commissura anterior -Commissura posterior -Comissura hippocampi -Commissura habenularum
Hemisferlerin Fonksiyonları: Sol hemisfer Sağ hemisfer Soyut Somut Analitik Bütünsel Rasyonel İrrasyonel Mantıklı Duygusal, sanatsal, sezgisel Matematik Geometri İnisiyatif İmajinatif, yaratıcı Aktif, neşeli İrritable Sözcük algılama Ses algılama Ağaca konsantre Ormana konsantre Zaman kavramı gelişmiş Anı yaşayan Sempatik aktivite Parasempatik aktivite
Kişi iyi lateralize ve hemisferler arası bağlantı iyi ise uyumlu, dengeli, iyi performanslı, ruhsal ve fiziksel sağlığı iyi olacaktır. Ama hiç kimse %100 sağ elli veya %100 sol elli değildir. Öyle olsa bile interhemisferik blokajların neden olduğu dislateralite görülebilir. Sağ elliler bilimde, sporda daha başarılı iken, sol elliler sanat ve edebiyata yeteneklidir.
Okul çağında dislateralizasyon: -Odaklanma zorluğu -Okuma zorluğu -Geç kalma -Not tutma zorluğu -Son dakikada yetişme -Yaşıt arkadaş edinememe -Sınav endişesi -Çekingenlik -Organize olamama, -Katılımcı olmama -Konuşma bozuklukları -Unutkanlık -Yazma bozuklukları -Sık kazalara uğrama -Zayıf gramer -Beceriksizlik, sakarlık
Lateralizasyon testleri: 1-Göz Testleri 7-Parmak bağlama 2-Kulak Testi 8-Yürüyüşe başlama 3-Yazan el 9-Merdiven çıkma 4-Alkış 10-Bacak bacak üstüne atma 5-Kol bağlama -Tekme atma 6-El bağlama -Top yakalama -Cebe eşya koyma
Dislateralizasyon nedenleri: 1-Engellenmiş solaklık 18-20 yaş: 6-12 yaş: -Anksiyete -Öfke eğilimi -Taşikardi -Kıskançlık -Kontipasyon -Hiperemotivite 40-45 yaş: -Disleksia -Atopik egzama, psöriyazis -Düz çizgi çizememe -Mide ülseri -Hesap yapamama -Diyabet -Odaklanma zorluğu
2-Lateralizasyonun santral blokajı (Sol hemisfer aktivitesi azalmış): a-Oluşum nedenleri: -Kraniyal, servikal veya koksiks travmaları -Psişik travmalar -Geçirilen hastalıklar(Viral hepatit, tüberküloz) -İlaçlar ve toksik maddeler -Nöroleptikler -Antidepressanlar -Anafranil -Benzodiazepin -Eroin -Tütün -Mesleksel nedenler(Sağ hemisferi aktive eder) -Müzisyen -Ressam -Aktör
b-Lateral blokajın sonuçları: -Minör blokaj -Ereksiyon sorunu -Odaklanma zorluğu -Astım -Hafıza problemleri -Egzema -Uyku bozuklukları -Kabızlık -Yorgunluk -Derin blokaj -Orta blokaj -Derin depresyon -İrritabilite -Ciddi uyku bozukluğu -Hafif depresyon -Hafıza kaybı -Menstrüasyon problemleri -Fonksiyonel bozukluklar -Fonksiyonel sterilite
3-Lateralizasyonun periferik blokajı: Vertebral (özellikle servikal) problemler %95 travmatik, %5 fonksiyonel (%70 pedal, %30 denter oklüzif)
Kırmızı ve Beyaz Emisyon Tanı Enstrümanları DB 165 PULSATİF DETEKTÖR Kırmızı ve Beyaz Emisyon Frekans Yüksek frekans: 8,74 Hz. Düşük Frekans: 3,79 Hz. Dalga Boyu: 625 nm. Power: 0,95 W.
Asetilkolin ve Adrenalin Tanı Enstrümanları Asetilkolin ve Adrenalin Filtreleri
V.A.S.’IN ALINMASI
DİSLATERALİZASYONUN TANISI : DB 165 ile lateralite muayenesi
YF DF Normal Sağ Elli Normal Sol Elli
YF YF DF DF YF YF DF YF DF DF Engellenmiş Solaklık Nöroleptik Blokajı
YF YF YF DF YF YF YF YF DF DF Derin Santral Blokaj Periferik Blokaj
TEDAVİ: 1-Etyolojk tedavi -Viral hepatit -Tüberküloz sekeli -Skarlar 2-Genel tedavi -Epifiz noktaları -Tragus noktaları
Kırmızı Işık Detektörü ve Tedavi Enstrümanları GIR 30 Kırmızı Işık Detektörü ve Stimülatör Red emisyon Dalga Boyu: 630 nm. Power: 0,76 mW. Infrared emisyon Dalga Boyu: 880 nm. Power: 1,4 mW.
Tedavi Enstrümanları THERALIGHT IŞIK DETEKTÖRÜ ve STİMÜLATÖR Halojen Power: 50 W. Dalga Boyu: 905 nm. 7 Frekans: A, B, C, D, E, F G +U
Semipermanent Kulak İğneleri Tedavi Enstrümanları Semipermanent Kulak İğneleri
Dislateralizasyon Tedavisi
Dislateralizasyon Tedavisi
Aurikülomedisinle Tedavi GIRLASE
Aurikülomedisinle Tedavi GIR 30
İğne Tedavisi
TEŞEKKÜR EDERİZ. Dr. Ayfer KUZULUGİL