ORGAN NAKLİ ve ORGAN BAĞIŞI T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Organ Doku Nakli ve Diyaliz Hizmetleri Daire Başkanlığı ERZURUM ORGAN ve DOKU NAKLİ BÖLGE KOORDİNASYON MERKEZİ Dr. Fatih KACIROĞLU

ORGAN NAKLİ NEDİR ? Hastalıklar nedeniyle, görev yapamayacak derecede hasar gören organ(lar) yerine, sağlam organ(lar)ın(*), cerrahi işlemle takılarak hastanın tedavi edilmesi

ORGAN NAKLİ BİR TEDAVİDİR

ÜLKEMİZDE HANGİ ORGANLARIN ve DOKULARIN NAKLİ YAPILMAKTADIR ? Nakil yapılan organlar: -Böbrek -Karaciğer -Kalp -Akciğer -Pankreas -İnce barsak Nakil yapılan dokular: -Kalp kapağı -Kornea -Kemik -Kemik iliği -Tendon -Deri

DÜNYADA ORGAN VE DOKU NAKLİNİN TARİHÇESİ 1902 yılı Viyana Dr.William J.Ullman hayvanlar üzerinde böbrek nakli 1933 yılı Sovyetler Birliği Dr. Ellen Voronov kadavradan böbrek nakli II.Dünya Savaşında doku nakilleri 1964 ABD Richard Herrick ilk karaciğer nakli, 1967 ABD kalp nakli

TÜRKİYE’DE ORGAN VE DOKU NAKLİ TARİHÇESİ 1969 KALP NAKLİ(başarısız) 3 kasım 1975 CANLI DONÖRDEN BÖBREK NAKLİ 1978 KADAVRADAN BÖBREK NAKLİ 1988 KADAVRADAN KARACİĞER NAKLİ 1989 İLK BAŞARILI KALP NAKLİ 1990 CANLI AKRABADAN KISMİ KARACİĞER NAKLİ 1991 KALP KAPAĞI NAKLİ 1998 KADAVRA KARACİĞERİ İKİYE BÖLÜNEREK İKİ KİŞİYE NAKLİ.

ORGAN NAKLİ KİMDEN YAPILIR? Canlı Kadavra(ölmüş kişi)

CANLI DONÖR (VERİCİ) İhtiyacı olan hastaya organını veren yaşayan kişi Böbrek ve Karaciğer canlıdan nakil yapılabilen organlardır Kemik İliği canlıdan nakil yapılabilen dokudur

KADAVRA DONÖR Beyin Ölümü Gerçekleşmiş, Organları Bağışlanmış kişi

CANLIDAN ORGAN NAKLİ Organ naklinde en son başvurulacak çaredir. Ülkemizde en çok yapılan nakil şeklidir

CANLIDAN ORGAN NAKLİ Alıcının dördüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımlarından yapılabilir. Doku gurubu uyumu aranmayabilir Bu kapsam dışında kalan organ ve doku verici adaylarının durumları, 27512 sayılı resmi gazetede yayınlanan yönetmelik değişikliğine göre kurulan Etik Kurulla belirlenir.Bu kurul İl Sağlık Müdürlüğünün bünyesindedir. Çapraz nakillerde Etik Kurul onayına gerek yoktur

BÖBREK NAKLİNDE ORGAN KAYNAKLARI İNGİLTERE TÜRKİYE

BEYİN ÖLÜMÜ NEDİR? Tüm beyin ve beyin sapı fonksiyonlarının tam ve geri dönüşümsüz kaybıdır. Artmış kafa içi basınç veya kardiak arrest nedeniyle beyne kan ve oksijen sunumunun 8 dakikadan fazla durması sonucu gelişir

BEYİN ÖLÜMÜ NEDİR? Beyin ölümü hayatın geri dönüşümsüz sona ermesidir.Solunum ve kalp atımları yapay olarak kısa bir süre daha sürdürülebilir, ama beyin fonksiyonları yapay olarak sürdürülemez

Beyin 18

BEYİN ÖLÜMÜ NEDENLERİ Kafa Travmaları % 43 Beyin Kanamaları % 42 Beynin Oksijensiz kalması %8,5 Primer Beyin Tümörü % 1,5 Diğer (enfeksiyon..) % 5

Hepimizin donör(organ vericisi) olma ihtimali var Hepimizin organ bekleyen hasta olma ihtimali var

BEYİN ÖLÜM KRİTERLERİ-1 1-Bilincin tam kaybı(geri dönüşümsüz koma) 2-Kendiliğinden olan hareketlerin bulunmaması 3-Ağrılı Uyaranlara Cevap Alınamaması 4-Doğal Solunumun Bulunmaması

BEYİN ÖLÜM KRİTERLERİ-2 5-Beyin Sapı Reflekslerinin Tamamen Kaybolması -Gözbebekleri ışığa yanıtsız ve geniş(4-9mm) -Kornea refleksinin yokluğu -Vestibulo-oküler refleks yokluğu -Okülosefalik refleks yokluğu -Faringeal ve Trakeal refleks yokluğu

BEYİN ÖLÜM KRİTERLERİ-3 7-Apne Testi

BEYİN ÖLÜMÜ TANISI ALMIŞ HASTALARIN HİÇBİRİSİ HAYATA DÖNMEMİŞTİR. (Jennett,B.Br.J.Anaesth 53:1111,1981)

29.5.1979 tarih, 2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması ve Nakli Hakkında Kanun Beyin ölümü ‘tıbbi ölüm’ olarak kabul edildi Bölüm III. Ölüden Organ ve Doku Alınması 11. Madde; “Tıbbi ölüm hali, bilimin ülkede ulaştığı düzeydeki kuralları ve yöntemleri uygulamak suretiyle; kardiyolog, nörolog, nöroşirürji, anesteziyoloji ve reanimasyon uzmanından oluşan 4 kişilik hekimler kurulunca oy birliği ile saptanır”.

(*)Beyin Ölümü Belirleme Zamanı Beyin ölümü kararı mümkün olan en kısa zamanda alınmalıdır. Beyin ölümünün erken tespiti, kullanılabilir organ oranını arttırmaktadır. Çünkü beyin ölümünden sonra primer patoloji ve mevcut travma otonomik fırtına Sebebiyle organ fonksiyonlarında bozulma başlar

İyi bir transplantasyon, ancak iyi korunmuş bir organla mümkündür!

AİLEDEN İZİN ALINMASI 29.5.1979 tarih, 2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması ve Nakli Hakkında Kanuna göre ; Ölüden Organ ve Doku Alma Koşulu ve Cesetlerin Bilimsel Araştırma İçin Muhafazası Madde 14 - Bir kimse sağlığında vücudunun tamamını veya dokularını, tedavi,teşhis ve bilimsel amaçlar için bıraktığını resmi veya yazılı bir vasiyetle belirtmemiş veya bu konudaki isteğini iki tanık huzurunda açıklamamış ise sırayla eşi,reşit çocukları,ana veya babası veya kardeşlerinden birisinin; bunlar yoksa yanında bulunan herhangi bir yakınının muafakatıyla ölüden organ ve doku alınabilir. Aksine bir vasiyet veya beyan yoksa, kornea gibi ceset üzerinde bir değişiklik yapmayan dokular alınabilir. Ölü,sağlığında kendisinden ölümünden sonra organ veya doku alınmasına karşı olduğunu belirtmişse organ ve doku alınamaz.

Donörün ve alıcıların kimlikleri ailelerin izni olmadan açıklanmaz.

ORGAN ALICILARI NASIL TESPİT EDİLİR?

ORGAN ALICILARI NASIL TESPİT EDİLİR? Organ Alacak Hastalar (Acil Bekleme Listesinde değiller ise )Ulusal Bekleme Listesinden seçilir Öncelikle kan grubu uyumuna, Daha sonra da doku grubu uyumuna göre belirlenir.Ayrıca -Hastanın tıbbi aciliyet durumu -Organın ilgili nakil merkezine ulaşımı -Hastanın nakil merkezine ulaşımı -Nakil ekibinin o anki koşulları da etkendir. Cinsiyet,ırk, din, zengin-fakir ayırımı yapılmaz. GFHDHFH

BEKLEME LİSTESİNE KAYIT Organ Nakil Merkezleri nakil bekleyen hastalarını Ulusal Bekleme Listesine kaydetmekle yükümlüdür Her hasta bir merkeze kaydolabilir. Hastaların ikametlerine yakın merkezlere kaydolmaları önerilir.

ULUSAL BEKLEME LİSTESİ

“Bütün olumlu gelişmelere rağmen bekleme listesinde organ beklerken ölümler devam etmektedir.” 372 20621 2079 234 42 TOPLAM 23353 2 3 2013 Yılı Bekleme Listesi

BEKLEME LİSTESİ ERZURUM BKM(*) Böbrek:426 Karaciğer:89 (*) 2013 sayıları

ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ ORGAN NAKLİ EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Mayıs 2004 İlk Canlı Donörden Böbrek Nakli Temmuz 2005 İlk Kadavra Donörden Böbrek Nakli Mart 2008 İlk Kadavra Donörden Karaciğer Nakli Temmuz 2009 İlk Canlı Donörden Karaciğer Nakli

2012 YILINDA TOPLAM NAKİL SAYISI :292 38 BÖBREK VE 32 KARACİĞER NAKLİ YAPILDI. 2013 YILINDA 37 BÖBREK VE 27 KARACİĞER NAKLİ YAPILDI 2013(EYLÜL Ayı itibariyle)

TÜRKİYE’DE ACİL ORGAN DAĞITIMI (KALP, KARACİGER ve BÖBREK) T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TEDAVİ HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (ORGAN VE DOKU NAKLİ HİZMETLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI) UKM ULUSAL KOORDİNASYON MERKEZİ 24 SAAT HİZMET VERİR TÜRKİYE’DE ACİL ORGAN DAĞITIMI (KALP, KARACİGER ve BÖBREK) 9 TANE BÖLGE KOOR.MERKEZİ BAĞLIDIR

ORGANLARIN ÇIKARILMASI Nakil merkezlerinde görevli ekipler tarafından, ameliyathane koşullarında ve yaşayan hastalara gösterilen özenle yapılır ve kapatılır. Cenaze genellikle ertesi gün aileye teslim edilir Aile isterse cenaze yıkanması ve kefenlenmesi de sağlanır.

Zamana Karşı Yarış

ORGANLARIN CANLILIK SÜRELERİ KALP 4 SAAT AKCİĞER 4 SAAT PANKREAS 4 SAAT KARACİĞER 24 SAAT BÖBREK 72 SAAT

Organ Transportu 2832 kara ambulansı, 3 uçak ve 17 helikopterle faaliyet gösteren Hava Ambulans sistemi, bir yandan asli görevini yaparken, diğer taraftan organların ve nakil ekiplerinin transportunun sağlanmasına destek vermektedir.

Kadaverik donör (Milyon nüfus başına) T.C.S.B. TODS,2013 www.etco.org 2010 yılında; Türkiye 3.5 pmp İspanya 32 pmp 2011 yılında; Türkiye 4.6 pmp İspanya 35.3 pmp 2012 yılında; Türkiye 4.5 pmp İspanya 34.8 pmp

ORGAN NAKLİ MALİYETİ DÜŞÜKTÜR ÖMRÜ UZATIR YAŞAM KALİTESİNİ ARTTIRIR İŞ GÜCÜ KAYBINI KAZANCA DÖNÜŞTÜRÜR.

BEKLENEN YAŞAM SÜRELERİ (YIL) DİYALİZ TX Erkek Kadın 15-19 y 16.8 15.4 39.5 40.2 20-24 y 14.2 13.1 35.6 36.5 25-29 y 11.9 10.9 31.6 32.5 35-39 y 8.3 8 23.8 25.2 45-49 y 6.2 6 17.6 19.4 55-59 y 4.5 12.6 14.6 60-65 y 3.8 10.5 12.5 USRDS 2002

M A L İ Y E T 287.000$/5 YIL DİYALİZ 102.000$/5 YIL ORGAN NAKLİ 50.000 DİYALİZ HASTASI

ORGAN BAĞIŞI NEDİR? KİŞİ HAYATTA İKEN, SERBEST İRADESİ İLE TIBBEN YAŞAMI SONA ERDİKTEN SONRA DOKU VE ORGANLARININ BAŞKA HASTALARIN TEDAVİSİ İÇİN KULLANILMASINA İZİN VERMESİDİR.

KİMLER ORGAN BAĞIŞINDA BULUNABİLİR? 2238 sayılı yasaya göre (18) onsekiz yaşından büyük ve akli dengesi yerinde olan herkes organlarının tamamını veya bir bölümünü bağışlayabilir.

ORGAN BAĞIŞI NERELERE YAPILIR ? Sağlık Müdürlüklerine Hastanelere Emniyet Müdürlüklerine (ehliyet alımı sırasında) Organ nakli yapan merkezlere Organ nakli ile ilgilenen vakıf, dernek...vb kuruluşlara organ bağışı işlemi yapılabilir

DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI DİN İŞLERİ YÜKSEK KURULU 6.3.1980 tarih ve 396 sayılı kararı ile organ naklinin caiz olduğunu açıklamıştır. Kuran-ı Kerim’de “Kim bir insana hayat verirse onun tüm insanlara hayat vermişçesine sevap kazanacağı”beyan olunmaktadır. (Maide suresi, ayet 32)

TEŞEKKÜRLER