İLKÖĞRETİM FEN BİLGİSİ 8.SINIF İLKAY UMUR BASINÇ İLKÖĞRETİM FEN BİLGİSİ 8.SINIF İLKAY UMUR

Kayak yaparken neden uzun kayak takımlarını takarsınız?

Çünkü kara batmak istemezsiniz Çünkü kara batmak istemezsiniz. Büyük kar ayakkabıları sizin batmanızı önler.

Elmayı neden bıçağın sivri tarafı ile kesersiniz?

Sivri tarafının yüzeyi az olduğundan basıncı daha fazladır Sivri tarafının yüzeyi az olduğundan basıncı daha fazladır. Yani az kuvvetle çok etki elde edebiliriz.

Çiviyi duvara çakarken neden sivri tarafını duvara getirirsiniz?

Sivri tarafta yüzey az olduğundan basınç daha fazladır ve duvara daha kolay girmektedir.

Bazı kamyonların lastikleri çok büyüktür Bu durum kamyonların yüzeye daha iyi tutunmalarını ve kaygan yüzeylerde daha iyi hareket etmeleri sağlar

Dalgıçlar su içine fazla dalamazlar. Bunun nedenini hiç düşündünüz mü?

Çünkü derinlik arttıkça dalgıçlar suyun basıncından daha çok etkilenirler.

Tüm örneklerde görüldüğü gibi basınçla yüzey arasında bir ilişki vardır.

Basınç Birim yüzeye dik olarak uygulanan kuvvettir Kuvvet ( F ) Yüzey ( A )

Basınçla - Kuvvet İlişkileri Yüzey çok küçük Yüzey çok büyük Odun Odun

Kuvvet ( N, Newton ) Basınç N/ m2 Pascal Yüzey ( m2 )

Dünyamızı saran bir atmosfer tabakası bulunmaktadır Dünyamızı saran bir atmosfer tabakası bulunmaktadır. Bu atmosfer tabakası çeşitli gazlardan oluşmuştur. Günlük hayatta buna hava denilir. Havanında bir ağırlığı vardır. Bu ağırlık sebebiyle dünya üzerindeki cisimlere bir basınç uygular. Buna atmosfer basıncı adı verilir.

ATMOSFER BASINCI

Atmosfer Basıncı - Yükseklik Basınç Artar Basınç azalır

1 atm = 100 000 Pa = 105 Pa (yaklaşık) 1 Bar = 0,981 atm Deniz seviyesinde 1 m2’lik yatay bir düzleme havanın uyguladığı kuvvet 101300 N olduğundan, “atmosfer” de bir birim olarak alınmıştır. 1 atm = 100 000 Pa = 105 Pa (yaklaşık) 1 Bar = 0,981 atm

Cevabı görmek için kutuların üzerine tıklayınız Aşağıda görülen kutunun ağırlığı 4 Newton’dur. Önce I nolu durumdayken, II nolu duruma getirilmiştir. Hangi durumda yüzeye uygulanan basınç en fazladır? II I 8 cm. 1 cm 2 cm Cevabı görmek için kutuların üzerine tıklayınız

Cevap için tuğlaların üzerine tıklayınız III Masanın üzerinde duran tuğlaların herbirinin ağırlığı 5 N’dur. (Tuğlaların alt yüzeylerinin alanı 200 cm2’dir) Her üç durumda da masaya uygulanan basınç ve kuvvetin değerleri nelerdir. Cevap için tuğlaların üzerine tıklayınız

SIVILARIN BASINCI Sıvıların içinde Bulunduğu Kabın Yüzeylerine Yaptığı Basınç Basınç - Yoğunluk İlişkisi Sıvıların Basıncı İletmesi (Pascal Prensibi)

Sıvıların İçinde Bulunduğu Kabın Yüzeylerine Yaptığı Basınç Sıvılar bulunduğu kabın şeklini alır, Kabın her tarafına basınç uygular, Kabın hem tabanına hem de değdiği yan yüzeylerine basınç uygular.

Şimdi sıvıların bulundukları kabın yüzeylerine yaptıkları basıncı görmek için bir deney yapalım

Bir tane boş konserve kutusu alalım, kutunun ağzına yakın bir yerden çivi ile delelim. Daha sonra elimizle bu deliği kapatıp konserveyi su ile dolduralım.

Elimizi konserve kutusundan çektiğimizde ne gözlemleriz? Sonucu görmek için kutunun üzerine tıklayalım

Görüldüğü gibi su belirli bir basınçla konserve kutusundan boşalmaya başladı.

Şimdi konserve kutusunu boşaltalım ve iki tane delik daha delelim Şimdi konserve kutusunu boşaltalım ve iki tane delik daha delelim. Bu deliklerin alt alta gelmesine ve çaplarının aynı olmasına dikkat edelim. Daha sonra su dolduralım.

Deliklerden suyun fışkırmasının nedeni nedir? Hangi durumda su daha uzağa gitti? Hangi durumda suyun deliğe uyguladığı basınç en büyüktür?

I. Delik kutunun yüzeyine yakındı ve akış hızı en az ve basıncı en az II. Delik kutunun ortasında ve birinciye göre daha hızlı I III.Delik kutunun en altında ve uygulanan basınç en fazla ve suyun fışkırma hızı en fazla II III

I II III Aşağıdaki ifadelerin hangisi doğrudur; Su yüzeyinden aşağılara inildikçe; Deliklerden çıkan suların hızları eşit olur Her delikten fışkıran su basıncı birbirine eşittir. Delik, su seviyesinden ne kadar aşağıda ise basınç da o kadar büyüktür. I II III

Biraz önce yaptığımız deneyi doğrulamak için sıvıların, kabın tabanına yaptığı basıncı hesaplamak gerekir. Bunun için sıvının yoğunluğu ve basınç arasındaki ilişkiyi araştıralım

B. Basınç -Yoğunluk İlişkisi

Yoğunluk (Özkütle) 100 gr 50 kg Yoğunluk saf bir maddenin ayırt edici özelliğidir. Maddenin miktarı değişse bile yoğunluğu değişmez. Yukarıda görülen bir bardağın içerisindeki ve küvetin içerisindeki suyun yoğunlukları aynıdır fakat miktarları farklıdır.

Kütle gram (m), hacim (V) ve yoğunluk arasındaki ilişki; gr (Gram) d = m V gr / cm3 cm3 Yoğunluk, bir maddenin 1 cm3 ünün kütlesi olarak tanımlanır

Yandaki şekilde görülen 89 gr’lık saf bir maddenin hacmi 10 cm3 tür. Bu maddenin yoğunluğu kaç gr/ cm3 tür. d = m / V d = 89 / 10 d = 8,9 gr/cm3 tür.

Basınç - Yoğunluk İlişkisi Su Civa h Yukarıdaki kapların birinin içinde su diğerinde civa vardır. Yukarıdaki kapların tabanlarına uyguladıkları basınçları ölçmek için bir deney yapalım

Her iki kapta tabana uygulanan basınçları bulalım Basınç - Yoğunluk İlişkisi Su Civa h 10 mm-Hg 20 mm-Hg Her iki kapta tabana uygulanan basınçları bulalım Görüldüğü gibi yoğunluğu az olan suyun basıncının civaya göre daha az olduğu görmekteyiz

Deneyden sıvı basıncının yoğunlukla ilişkili olduğunu söyleyebiliriz.. Basınç - Yoğunluk İlişkisi Su Civa h 10 mm-Hg 20 mm-Hg Deneyden sıvı basıncının yoğunlukla ilişkili olduğunu söyleyebiliriz.. P ~ d

P = g . h . d Yaptığımız Deneylerden; Sıvı basıncının derinliğe ve yoğunluğa bağlı olarak değiştiği gördük, Sıvı içerisindeki bir noktadaki basınç; o noktanın sıvı seviyesine olan uzaklığı ve sıvının yoğunluğu ile doğru orantılıdır. Bu durumda basınç; P = g . h . d

P = g . h . d Yerçekimi ivmesi 10 m/s2 Yoğunluk kğ/m3 Sıvı yüzeyine olan uzaklık (m)