Kuduzda Korunma ve İmmünoprofilaksi Uygulamaları Dr Kuduzda Korunma ve İmmünoprofilaksi Uygulamaları Dr. Cemal BULUT SB Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi II. İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği

PATOGENEZ 8-22 mm /gün 5. Beyin infekte 6. Virüsün beyinden göz, tükrük bezleri ve diğer dokulara sinirler aracılığı ile yayılması 4. Virusun dorsal kök ganglionunda çoğalması ve beyine ulaşması 3. Periferal sinir infeksiyonu ve retrograd taşınma 1. Isırık ve virus girişi 2. Isırık bölgesi kaslarında çoğalma 8-22 mm /gün

Bulaş yolları Hayvandan insana Aerosol ile Oral İnsandan insana Shayam C, et al. JIACM 2006; 7(1): 39-46

Bulaş yolları Hayvandan insana Isırık Tırmalama Bütünlüğü bozulmuş derinin yalanması Mukozanın yalanması Shayam C, et al. JIACM 2006; 7(1): 39-46

Bulaş yolları Aerosol ile İnfekte yarasaların olduğu mağara İnfekte sinir dokusu ile çalışılan laboratuvar Shayam C, et al. JIACM 2006; 7(1): 39-46

Bulaş yolları Oral Teorik olarak İnfekte ineğin çiğ sütü İnfekte hayvanın etini yemek Shayam C, et al. JIACM 2006; 7(1): 39-46

Bulaş yolları İnsandan insana Kornea transplantı Solid organ transplantı Teorik olarak İnfekte insan tarafından ısırılma İnfekte insanla öpüşme Shayam C, et al. JIACM 2006; 7(1): 39-46

ÖNERİLER Dünya Sağlık Örgütü CDC - ACIP TC Sağlık Bakanlığı

Sağlık Bakanlığı

Sağlık Bakanlığı

PROFİLAKSİ UYGULAMALARI Temas öncesi Temas sonrası

Temas öncesi profilaksi Veteriner hekimler Hayvan bakıcıları Kuduz laboratuarı çalışanları Kuduz olasılığı olan hayvanlarla sık temas eden kişiler Köpek kuduzunun yüksek olup, uygun tıbbi yaklaşımın verilemeyeceği bölgelere seyahat edenler Kimlere?

Temas öncesi profilaksi AŞI Kas içi (Deltoid) 0., 7., ve 21. (ya da 28.) günlerde toplam üç doz İntradermal uygulama Deltoid bölge üstüne 0., 7. ve 21.(ya da 28.) günlerde 0.1 ml Rapel doz Risk grubunda 2-3 yılda bir Nasıl?

Temas öncesi profilaksi Nasıl? Kuduz antikorları ölçümü Kuduz virüs veya aşı üretiminde çalışanlar gibi yüksek risk grubunda olanlarda her altı ayda bir Diğer risk gruplarında iki yılda bir RFFIT ile tam nötralizasyon 1/5 serum dilüsyon altında ise, bir doz rapel

Riskli Temas Temas öncesi profilaksi uygulanmışsa; Kuduz immünglobulinine gerek yok 0. ve 3. günde olmak üzere toplam iki doz aşı

Riskli Temas Isırık Tüm vahşi ve evcil etobur hayvan ısırıkları, yeri ne olursa olsun kuduz için riskli Isırık dışı yaralar Açık yara Kesi Müköz membranların tükrük, salya ve diğer nöral doku gibi potansiyel infekte olabilecek materyalle teması ve tırmalama da riskli

Profilaksiye gerek yok İnsan ısırıklarında (kuduz olmadığı sürece) Fare, sıçan, sincap, hamster, kobay, gerbil, tavşan, yabani tavşan Kuduz bir hayvanı beslemek, kan, idrar ve feçesle temas, pişmiş et ve sütünü yemek Kuduz hastasına rutin bakım yapan sağlık personeline müköz membran veya bütünlüğü bozulmuş deriye infeksiyöz materyal teması olmadıkça Rutin aşılanan kedi, köpek gibi hayvan ısırıklarında, hayvanın gözlenmesi şartı ile profilaksi gerekmez. Ne zaman?

Temas sonrası profilaksi Yara bakımı Aşı uygulanması Kuduz immünglobulini uygulanması Nasıl?

Temas sonrası profilaksi En önemli adım Tüm ısırık ve tırmık yaraları Bol akarsu ve sabunla hemen yıkanmalı Etanol, iyot solüsyonları Sutür atılmamalı Gerekiyorsa mutlaka yara çevresine Ig yapıldıktan sonra Yara Bakımı

Temas sonrası profilaksi Yara Bakımı Su & Sabun 15 dakika

Temas sonrası profilaksi Aşı Uygulaması 0.,3., 7., 14. ve 28. günlerde toplam beş doz Temas sonrası olabildiğince erken Temas sonrası geçen süreye bakılmaz Kas içine Erişkinlerde deltoid bölgeye Küçük çocuklarda uyluk anterolateral bölgeye Gluteal bölgeye yapılmamalı

Temas sonrası profilaksi Ig Uygulaması Tek dozda, bir kez İlk aşı dozu ile birlikte aynı gün veya bir hafta sonrasına kadar İyileşmeye başlamış bir yara bile olsa mutlaka yaranın etrafına uygulanmalı İlk aşı dozundan bir hafta sonra önerilmez

Temas sonrası profilaksi Ig Uygulaması Dozu İnsan kaynaklı için 20 IU/kg Heterolog için 40IU/kg Uygulama, anatomik olarak uygunsa yara çevresi ve içine yapılmalı Geri kalan miktar aşının yapıldığı ekstremiteden farklı bir ekstremiteye ve kas içine Eğer önerilen doz miktarı tüm yaraya uygulamak için yetersiz kalıyor ise steril serum fizyolojik ile 2-3 kat sulandırılarak miktarı arttırılabilir

Temas sonrası profilaksi Ig Uygulaması Deri testi Heterolog serum proteinlerine karşı hipersensitivite 1/10 oranında seyreltilmiş 0.1 mL antiserum bilek-dirsek arası bölgeye intradermal olarak Fizyolojik tuzlu su ile kontrol intradermal enjeksiyon 15 dakika sonra antiserum uygulanan alanda çapın 6mm daha büyük olması, lokal ödem veya sistemik reaksiyon pozitif olarak kabul edilir. Negatif deri testi hipersensitivite reaksiyonu olmayacağı garantisi vermez Gelişebilecek anafilaktik reaksiyona müdahele edebilmek için adrenalin hazır bulundurulmalı

Temas sonrası profilaksi Ig Uygulaması Deri testi DSÖ önermiyor

Temas sonrası profilaksi Ig Uygulaması Yan Etki Heterolog Ig ile total yan etki görülme oranı %1–6.1 Lokal ağrı ve hafif ateş Anafilaksi Anjiyonörotik ödem Nefrotik sendrom Jeneralize ürtiker Eritematöz döküntüler Eklem ağrısı

Profilakside başarısızlık nedenleri Eğitim Toplumun tüm kesimlerinin özellikle çocukların kuduz şüpheli temas durumunda yara bakımı konusunda eğitilmesi Bir sağlık kurumuna başvurması gerektiğini bilmesi

Profilakside başarısızlık nedenleri Ig Temin edilememesi Yara bölgesine yeterince uygulanmaması Sutür çevresine uygulanmaması

Hücre Kültürü Aşıları Kuşak: HDCV Kuşak: PCECV PVCV RVA PHKV HDCV : MRC5 human diploid cell Purified chick embrto cell vaccine Purified Vero cell rabies vaccine yeşil maymun böbrek Rabeis vaccine adsorbed fötal maymun akciger diploid cell Primary hamster kidney cell vaccine çin ve rusyada

Dünya Sağlık Örgütü

Dünya Sağlık Örgütü Kategori I: Sağlam derinin yalanması, dokunma ve hayvan besleme Öykü güvenilirse profilaksi gerekmez Kategori II: Kanamaya yol açmayan hafif tırmalama veya deride soyulma, çıplak deriyi dişleme Yalnızca Aşı Kategori III: Tek veya çok sayıda deriyi geçen ısırık veya tırmalama, bütünlüğü bozulmuş derinin yalanması, mukozanın tükürükle teması ve şüpheli yarasa teması Aşı ve Ig

DSÖ 2-1-1 0.,7.,21. günde 3 başvuru İntramusküler aşı İki farklı uygulama 2-1-1 0.,7.,21. günde 3 başvuru 1-1-1-1-1 0.,3.,7.,14. ve 28. günde 5 başvuru

Aşı maliyetini % 60-80 azaltmakta DSÖ İntradermal aşı Aşı maliyetini % 60-80 azaltmakta

İki bölgeye 0.1 mL ID uygulama PVRV (Verorab) PCECV (Rabipur) DSÖ İntradermal aşı İki bölgeye 0.1 mL ID uygulama PVRV (Verorab) PCECV (Rabipur) 2-2-2-0-2 0.,3.,7., ve 28. günde

DSÖ

CDC 1 mL IM uygulama HDCV 1-1-1-1 PCECV 0.,3.,7., ve 14. günde

SB Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kuduz Aşı Merkezi ESSEN + RIG 43 HASTA ZAGREB 42 HASTA Koruyucu antikor yüzdesi ELISA > 0.5 IU/mL 7. GÜN – ESSEN % 30 – ZAGREB % 53 30.GÜN – ESSEN % 90 – ZAGREB % 95 Tulek et al. Int J Infect Dis, 2005

Teşekkür ederim