Kayaç Oluşturan Bileşenler MAJÖR ELEMENTLER MİNÖR ELEMENTLER İZ ELEMENTLER ( >%1) (< % 0.1) (>%0.1-1000ppm) SiO2 MnO Al2O3 P2O5 FeO TiO2 Fe2O3 Na2O K2O CaO MgO
SiO2 Yüzdesine göre Kayaç Sınıflaması % 66’DAN FAZLA SiO2 İÇEREN KAYAÇLARA ; ASİDİK KAYAÇLAR % 66 İLE %52 SiO2 İÇEREN KAYAÇLARA; NÖTR KAYAÇLAR % 52 İLE %45 SiO2 İÇEREN KAYAÇLARA; BAZİK KAYAÇLAR % 45’DEN AZ SiO2 İÇEREN KAYAÇLARA; ULTRABAZİK KAYAÇLAR
Kayaç Sınıflandırması Al2O3 Yüzdesine göre Kayaç Sınıflandırması 1-PERALÜMİNALI KAYAÇLAR: BUNLARDA, Al2O3 > Na2O + K2O + CaO’dir. BU KAYAÇLARDAKİ FAZLA MİKTARDA AL, BİYOTİT, MUSKOVİT, KORUND, TURMALİN, TOPAZ GİBİ MİNERALLERİN YAPILARINDA YER ALIR. 2- METALÜMİNALI KAYAÇLAR: BUNLARDA, Na2O + K2O + CaO > Al2O3 > Na2O + K2O’dir. BU KAYAÇLARDAKİ FAZLA MİKTARDA AL, HORNBLEND, EPİDOT GİBİ MİNERALLERİN YAPILARINDA YER ALIR. 3-SUBALÜMİNALI KAYAÇLAR: BUNLARDA, Al2O3 = Na2O + K2O ‘DİR. BU KAYAÇLARDA FELDİSPAT VE FELDİSPATOİTLERİN YANI SIRA, OLİVİN, PİROKSEN GİBİ MAFİK MİNERALLERDE GÖZLENİR. 4-PERALKALİ KAYAÇLAR: BUNLARDA, Na2O + K2O > Al2O3’dir. BU KAYAÇLARIN TİPİK MİNERALLERİ ALKALİ PİROKSEN VE AMFİBOLLERDİR.
İz Elementler 1- İRİ KATYONLAR: Ba, Rb (K’ CA ZENGİN MİNERALLER İLE BERABER) Sr (Ca’ CA ZENGİN MİNERALLER İLE BERABER) 2- GEÇİŞ ELEMENTLERİ (FERROMAGNEZYUMLU ELEMENTLER): ATOM NUMARASI 21-30 OLAN ELEMENTLER (Sc, Ti, V, Cr, Mg, Fe, Co, Ni, Cu, Zn). Bu ELEMENTLER MAĞMATİK FARKLILAŞMANIN İLK EVRELERİNDE ERİYİKTEN AYRILMA EĞİLİMİNDEDİRLER.
İz Elementler 3-YÜKSEK DEĞERLİ KATYONLAR: Zr TİPİ ELEMENTLER (Zr, Hf, Nb, Th, U) OLARAK TA ADLANAN BU ELEMENTLER MAĞMATİK ERİYİKTEN KRİSTALİZASYON SÜRECİ BOYUNCA ZENGİNLEŞME EĞİLİMİNDEDİR. 4-LANTANİT GRUBU-NADİR TOPRAK ELEMENTLER (REE): ATOM NUMARASI 57-71 ARASI ATOM NUMARALARINA SAHİP (La, Ce, Pr, Nd, Pm, Sm, Eu, Gd, Tb, Dy, Ho, Er, Tm, Yb, Lu), BUNLAR DA, HAFİF NADİR TOPRAK ELEMENTLER (La,Ce, Pr, Nd, Pm), ORTA NADİR TOPRAK ELEMENTLER ( Sm, Eu, Gd, Tb, Dy, Ho) VE AĞIR NADİR TOPRAK ELEMENTLER ( Er, Tm, Yb, Lu) DİYE 3’E AYRILIRLAR. 5- PLATİN GRUBU ELEMENTLER (PGE): ATOM NUMARASI 44-46 (Ru, Rh, Pb) ve 76-79 (Os, Ir, Pt, Au) OLAN ELEMENTLER.
Granitoidlerin Sınıflandırılması İz elementlerine göre Granitoidlerin Sınıflandırılması 1- OKYANUS SIRTI GRANİTOYİDLERİ (ORG): OFİYOLİTİK TOPLULUKLAR İÇİNDE GÖRÜLEN KÜÇÜK GRANİTOYİD PARÇALARIDIR. STRECKEİSEN (1976) DİYAGRAMINDA KUVARS DİYORİT VEYA TONALİT BİLEŞİMİNE SAHİPTİR. ANA MAFİK MİNERAL OLARAK HORNBLEND İÇERİRLER. 2- VOLKANİK YAY GRANİTOYİDLERİ (VAG): OKYANUSAL LEVHANIN KITASAL LEVHA ALTINA DALMASI SONUCU OLUŞMUŞ GRANİTOYİDLERDİR. TOLEYİKTEN KALKALKALİNE VE ŞOŞONİTİK BİLEŞİME KADAR DEĞİŞEN KAYAÇ TOPLULUKLARIDIR. STRECKEİSEN (1976) DİYAGRAMINA GÖRE KUVARS DİYORİT, TONALİT, KUVARS MONZONİT, GRANİTOYİD BİLEŞİMİNE SAHİPTİRLER. ANA MAFİK MİNERALLERİ HORNBLEND VE BİYOTİTTİR.
Granitoidlerin Sınıflandırılması İz elementlerine göre Granitoidlerin Sınıflandırılması 3- LEVHA İÇİ GRANİTOYİDLERİ (WPG): GERİLME TEKTONİĞİ (AÇILMA) SONUCU OLUŞMUŞ GRANİTOYİDLERDİR. STRECKEİSEN (1976) DİYAGRAMINDA KUVARS SİYENİT VE ALKALİ FALDİSPAT GRANİT BİLEŞİMİNE SAHİPTİR. 4- ÇARPIŞMA GRANİTOYİDLERİ (COLG): KITA-KITA ÇARPIŞMASI SONUCU OLUŞMUŞ GRANİTOYİDLERDİR. STRECKEİSEN (1976) DİYAGRAMINDA GRANİT BÖLGESİNE DÜŞERLER.