REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETLERİ BÖLÜMÜ 2 2

İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN OKULARDA İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN ÖNLENMESİ HAZIRLAYAN Psikolojik Danışman Ferit SÜTPAK

SINIFTA İSTENMEYEN DAVRANIŞLAR “İlkay, her gün derse geç gelmektedir. Ali, sürekli arkadaşlarını şikâyet etmektedir. Ömer, verilen ödevleri yapmamaktadır. Mustafa, sırasında nadiren oturmakta, zamanının büyük bir kısmını kalem açmakla geçirmektedir. Oya, sık sık devamsızlık yapmaktadır. Gül, derste sürekli konuşarak dersi kesmektedir.” Bu ve benzeri durumlar sınıf ve okul ortamında sıkça karşılaşılan davranış problemleridir. Bu davranışların çoğu hemen hemen bütün sınıflarda öğretmenler tarafından gözlenmektedir. En deneyimli öğretmenler bile sınıflarında istenmeyen öğrenci davranışları ile karşı karşıya kalmaktadır.

Okulda ve sınıfta, eğitsel çabalara engel olan davranışlara istenmeyen davranış adı verilir. Dersin akışını bozan, hedef davranışlara ulaşmayı zorlaştıran veya engelleyen her davranış istenmeyen davranıştır.

İstenmeyen davranışların nedenleri Can sıkıntısı Dersi anlayamama, çalışamama Çalışmaya isteksizlik Fazla gergin çaba veya dikkat, aşırı motivasyon Dikkat çekme isteği vb.

İstenmeyen davranışların Hedefleri Davranışın Hedefi Davranış Biçimi Davranışın Nedeni Yaramazlığı bırakıp tekrar başlıyorsa, öğretmeni takip ederek yaramazlık yapıyor Dikkat çekme Sıkılma,anlamsızlık duygusu,sevgi ihtiyacı Yaramazlığı durdurmayı reddediyor veya miktarını artırıyor Güç ya da yetki mücadelesi Tehdit edilmiş hissetme İşbirliğini,katılımı reddediyor, gerçekçi hedefler belirleyemiyor Yetersizlik Güçsüz hissetme Düşmanca davranıyor, sık şikayet ediyor Öç alma İncinme, adaletsizlik hissetme

Okulda İstenmeyen Davranış Denildiğinde Tekme ya da tokat atma, İtme, çekme, dürtme, Dövme tehdidinde bulunma, Korkutma, Sözle sataşma, alay etme, dalga geçme, kızdırma, Tacizde bulunma, Küçük düşürme, Ailesine hakaret etme,

Okulda İstenmeyen Davranış Denildiğinde Hoşa gitmeyen isim takma, Söylenti çıkarıp yayma, Arkadaş grubundan dışlayarak yalnız bırakma, oyun ve diğer etkinliklere almama ve engel olma, Karşındakinin kendini kötü hissetmesine neden olacak sözler söyleme.

Okulda İstenmeyen Davranış Denildiğinde Tehdit, Hırsızlık, Zorbalık, Cinsel saldırı, Silah taşıma veya kullanma Kavga- saldırı, Grup veya çete saldırıları, Haraca kesme, para sızdırma amacıyla tehditler kullanma

İstenmeyen Davranışı Tercih Eden Öğrencilerin Özellikleri İhtiyaçları ve kişilik özellikleri: Düşük benlik saygısı Eksik özgüven Başkalarını ve olayları kontrol etme isteği, Başkalarının başarılarını kıskanma, Yenilgiyi kabul edememe.

İstenmeyen Davranışı Tercih Eden Öğrencilerin Özellikleri Ebeveynleri tarafından fiziksel ve psikolojik şiddete uğrama, ihmal edilme, Arkadaş edinememe, dışlanma, Aile desteği ve yakınlığın olmaması, Aile içi disiplin yetersizliği. Otoriteye karşı gelme( aile, okul vs.), Akranlarıyla çatışma

İstenmeyen davranışlarda bulunan öğrencilerin kişilik özelikleri. Saldırgan Düşük akademik başarı İçe dönük, Kaygılı, Güvensiz, Çekingen, Benlik saygısı düşük, Sosyal becerileri zayıf, Sosyal ortamlarda dışlanan, Anne-babalarına bağımlı ya da tamamıyla bağımsız.

OKULDA İSTENMEYEN DAVRANIŞLARI ÖNLEME

Okulda İstenmeyen Davranışı Önleme Başlar İLETİŞİMLE

Uygun sınıf yönetimi becerilerinin kullanılması. İletişim kanalarının açık tutulması. Öğrencilerin duygularını paylaşması için uygun ortamın yaratılması. Okul- aile iletişiminin geliştirilmesi ve sürdürülmesi, Okulda ders dışı faaliyetlere yer verilmesi, öğrenci- öğretmen- okul idaresi iletişimi Sosyal beceri eğitimi -öğrencilerin karar verme, çatışma ve problem çözme becerilerini geliştirmek - öğrencilere uygun iletişim becerileri kazandırmak. - akran yardımcılığı(arabuluculuğu) Uygun sınıf yönetimi becerilerinin kullanılması.

SINIF YÖNETİMİ 17 17

Disiplin sorunlarını önleme ve çözme

SINIF YÖNETİMİ, OKUL YÖNETİMİNDEN KOPUK OLMAZ Disiplin okul çapında ele alınmalıdır. Bunun için; 1.Okulun genel bir disiplin politikası olmalıdır 2.Öğrenciden beklenen olumlu davranışlar açıkça belirtilmeli; eğitim bu davranışları kazanmak için verilmeli 3.İstenmeyen davranışları engelleme ve köreltme işlemleri sürekli yapılmalı

OKUL ÇAPINDA DİSİPLİN 1. Öğrenciden beklenen davranışları belirle Okul çapında bir disiplin programı uygulamak için; 1. Öğrenciden beklenen davranışları belirle 2. Beklenen davranışların koridorda, sınıfta, spor salonunda, laboratuarda, gezi ve toplantılarda vs eğitimini yap. Örnekler ver, hatırlat, önlemler al 3. Beklenen davranışların doğruluğunu onayla.

OKUL ÇAPINDA DİSİPLİN Okul çapında bir disiplin programı uygulamak için 4. Uygun olmayan davranışlar için yaptırım uygula. Hevesini kır. 5. Tutarlı uygulamalar yap. Uygulamalarda öğretmenlerin büyük çoğunluğunun desteğini sağlamaya çalış. 6. Yılın belli dönemlerinde destekleyici ve güçlendirici işlemler hazırla. öğrencileri de işe katmaya çalış. 7. Her zaman sorun çıkartan öğrenciler için alternatif seçenekler hazırla ve uygula.

Ders yarım saat sonra başlayacak Ders yarım saat sonra başlayacak. Ne tip problemlerle karşılaşacağımı bilmiyorum. Sorun çıkarsa ne yapacağım?

Bir çok disiplin problemi sınıfta çözülmelidir.

Yaygın Sorunlar ve Çözümler Derste konuşma ve dikkatsizlik Ders anlatmayı bırakın ve o öğrenciye bakın. Onun oturduğu bölgeye doğru yürüyün. Ona doğrudan bir soru sorun. Ders bittikten sonra onunla konuşun.

Geç Gelmek Erken gitmek Yaygın Sorunlar ve Çözümler Zamanında derse girin ve çıkın (model olma) Öğrenci derse geç kaldığında, uygulanacak yaptırımlarla ilgili bilgi verin. Ve kesinlikle uygulayın. Zamanında gelip gideceğine dair öğrenci ile bir anlaşma yapın. Yaygın Sorunlar ve Çözümler

Yaygın Sorunlar ve Çözümler Devamsızlık Eğer devamı izleyecekseniz bir sistem kurun (imza, yoklama) Her derste tekrarlayın. Kısa sınavlar uygulayın. Dersi sınıf için önemli hale getirin. Niçin devam etmediklerini öğrencilerle konuşun.

Ödevlerin zamanında teslim Geç teslim edildiğinde ne olacağını belirleyin ve açıklayın. Ve mutlaka uygulayın. Sınıfta ve program ilanlarınızda bu tarihi açıkça belirtin. Kendi sonuç açıklama tarihlerinize de uyunuz Yaygın Sorunlar ve Çözümler

Otoriteye meydan okuma Yaygın Sorunlar ve Çözümler Otoriteye meydan okuma Öğrencilerle asla sınıf huzurunda tartışmayın, bunu gizli yapın. Rahatsız edici davranışı öğrenci ile tartışın, sürpriz ile karşılaşabilirsiniz Eğer ciddi gelişmeler olabilecekse yöneticilere haber verin

Disiplin problemlerinden nasıl kaçınabiliriz? Sınıf kurallarını tartışmaya aç ve öğrencilerin bakış açılarını dinle. Öğrencilerin büyük çoğunluğu ile uzlaşmaya çalış. Öğrencilerden saygı bekliyorsan, onlara saygı göster. Seni dinlemeyen bir sınıfa ders anlatma. Öğrencilerle arana bir mesafe koy, ama onlarla ilgini tamamen kesme. Kendi koyduğun kurallara önce kendin uy. Kişilik üzerinde konuşma, davranışlar üzerinde konuş.

Geri tepen disiplin teknikleri ·      Sesi yükseltmek, bağırmak - çağırmak ·      Soğuk duruş, elleri arkaya bağlamak gibi gergin beden dili ·      Notları kırmak, aşağılamak, utandırmak, huzursuz etmek ·      İğneleyici sözlerle alay etmek ·      Öğrencinin kişiliğine hücum etmek ·      Çok üstünmüş gibi davranmak, fiziki güç kullanmak ·      İlgisiz kişileri çatışmanın içine çekmek ·      Çifte standart sahibi olmak (dediğimi yap, yaptığımı yapma)

Geri tepen disiplin teknikleri ·      Öğrenciyi köşeye sıkıştırmak ·      Çok alttan almak ve ya çok taviz vermek ·      İlgisiz olayları gündeme getirmek, dırdır etmek ·      “Bütün öğrenciler hepiniz aynısınız” gibi genellemeler yapmak “sen dili kullanmak” ·      Temelsiz suçlamalarda bulunmak ·      Kin beslemek, diş bilemek ·      Öğrenciyi diğer öğrencilerle KIYASLAMAK ·      Emretme, hükmetme, aşırı isteklerde bulunma ·      Aşırı ve yersiz ödüllendirme

Olumsuz yaşantılara maruz kamış öğrenci Dikkat! Kısır Döngü Olumsuz yaşantılara maruz kamış öğrenci Öğrenci ders etkinliklerine katılmaz ve ders çalışmaz Öğretmen çalışmayan öğrenciden hoşlanmaz Başarı düşer, statü kaybı olur ve öğrenci dışlanır

Daha İyi Bir Sınıf Disiplini İçin: 1.  Dikkat çek! Derse başlamadan herkesin dikkatini çek. Gürültülü sınıfa ders verme. Herkes yerine oturup tamamen susuncaya kadar bekle. Dersi yumuşak bir sesle ver, bağırarak ders anlatma. 2. Öğretimi açık yap Derste neler yapacağını ve öğrencilerden ne beklediğini baştan söyle. Zamanı iyi planla. Öğrencilerle sohbet edecek zaman da ayır.

Daha İyi Bir Sınıf Disiplini İçin: 3.  Sınıfı sürekli kontrol et (Monitoring) Ders anlatırken sınıfın her yanını dolaş, sınıfta gitmediğin yer kalmasın. Çalışmalarını kontrol et. Dolaşmadığın zamanlar da göz kontrolü yap. 4. Öğrencilere örnek ol (Modeling) “Değerleri öğretme, göster.” Öğretmen öğreniler için örnek olmalıdır. “Dediğim gibi yap, yaptığım gibi yapma” feslefesinde olmamalıdır. 5. Sözel olmayan işaretler kullan Sınıfta sadece sesi ve sözü değil, yüz ifadeleri, el ve beden hareketlerini de kullan. Bunları anlamazlarsa, açıkla.

Daha İyi Bir Sınıf Disiplini İçin: 6. Çevreyi kontrol altına al Sınıf, öğrencilerin hoşuna gidecek şekilde düzenlenmelidir (duvarlar, malzemeler). Sizin ve öğrencilerin sevdiği bazı resim ve eşyaları da sınıfa as. 7. Düşük düzeyde müdahale Disiplin problemlerini sakin karşıla. Müdahaleyi yumuşak yap. İstenmeyen davranış yapana dikkat ederek onu ödüllendirme, önemsiz karşıla. 8. Kendine güvenen disiplin Otorite ile ödülü iyi dengele. Disiplinli ol. Sınıfın hakimi ol, bunu öğrencilere devretme. Kuralları koy ve kararlı şekilde uygula.

Daha İyi Bir Sınıf Disiplini İçin: 9-Ben dili kulan İstenmeyen davranışları ortadan kaldırmak için ben dilini kullan. Davranışı değiştirmek ya da ortadan kaldırmak için en etkili yöntem budur.

Olumlu sınıf ortamı yaratmak için;

Olumlu Sınıf İklimi Yaratma Becerileri 1 Olumlu Sınıf İklimi Yaratma Becerileri Bireysel farklılıkları öğren ve saygı göster Öğretmenin bütün öğrencilere aynı şekilde davranması yanlıştır. Çünkü onların hepsi farklıdır. Bu farklılıklara duyarlı olmadan başarılı öğretim yapılamaz. Her öğrenci sınıftaki derse aktif katılmak ister. Ancak bunun için onun ilgisine, bilgisine, gelişim düzeyine, zekasına, öğrenme stiline uygun bir ortamın olması gerekir.

Olumlu Sınıf İklimi Yaratma Becerileri 2 Olumlu Sınıf İklimi Yaratma Becerileri Öğrencilerin adlarını öğren ve onlara adları ile hitap et İnsanlara adları ile hitap etmek, bir çok iletişim engellerinin aşılmasını sağlar. İlk derslerde her öğrencinin kendisini geniş olarak tanıtmasını sağlayın. Öğrenciler hakkında, onların isimlerini hatırlatacak küçük notlar alın. Tartışmalarda öğrencilerin adlarını kullanın.

Olumlu Sınıf İklimi Yaratma Becerileri 3 Olumlu Sınıf İklimi Yaratma Becerileri İlk derste kuralları koyunuz ve konu anlatmaya başlayın. Siz ilk derste “ıvır-zıvır” bahanelerle ciddi bir şekilde derse başlamazsaniz, daha sonra bu gelenek devam eder. Öğrenciler derste ciddiyeti ve disiplini severler (sevmez gözükseler bile).

Olumlu Sınıf İklimi Yaratma Becerileri 4 Olumlu Sınıf İklimi Yaratma Becerileri Daha ilk derste öğrencilerden neler beklediğini açıkla Öğrenciler, öğretmenlerin gerek ders gerekse sınıf yönetimi konusunda kendilerinden ne beklediğini bilemezlerse huzursuz olurlar. Derse hazır gelsinler, sınıf tartışmalarına katılsınlar, tartışmalarda kişilere yönelik hücum etmesinler, herkesin fikrine saygı göstersinler, biri konuşurken sözünü kesmesinler.

Olumlu Sınıf İklimi Yaratma Becerileri 5 Olumlu Sınıf İklimi Yaratma Becerileri Öğrencilerle konuşmak için derse erken gel ve onlardan sonra çık Bu anlarda kurulacak küçük ilişkiler, olumlu bir sınıf iklimi yaratmanın başlangıcıdır. Öğrenciler burada ders içindekinden daha iyi soru sorarlar, beklenti ve endişelerini dile getirirler. Onlara daha geniş iletişim kuracakları zaman ve yeri de söyleyiniz.

Olumlu Sınıf İklimi Yaratma Becerileri 6 Olumlu Sınıf İklimi Yaratma Becerileri Öğrencilerin derse katılmaları için güvenli bir ortam sağla Hiçbir zaman öğrenci sorularını ve açıklamalarını gülünç bulmayınız (“aptalca bir soru” gibi). Karşı iseniz, fikrinizi nazik bir şekilde açıklayınız. Birbirine saygısızca hücum eden öğrenci konuşmalarını engelleyiniz. Her öğrenci ile göz teması kurunuz. Güzel görüşleri tahtaya yazınız.

283 ilköğretim okulu öğretmeni üzerinden yapılan bir araştırma, erkek öğretmenlerin yaklaşık yüzde 47’sinin, kadın öğretmenlerin ise yüzde 23’ünün “yetiştirildikleri okullarda şiddet gördükleri” ortaya çıkardı. Haftada bir-iki kez dayak yeme oranı, okullara göre % 2,1 ile % 14,4 arasında değişkenlik göstermekte; öğretmenlerden son bir yılda dayak yiyen öğrencilerin oranı % 27’lere ulaşmaktadır

kötü yaşantılar İSTENMEYEN davranışları ortaya çıkartır... Davranış Bilimi bize gösterdi ki, öğrenciler… “İSTENMEYEN davranışları” doğuştan getirmezler kötü yaşantılar İSTENMEYEN davranışları ortaya çıkartır... öyleyse, onlara doğrudan iyi ve uygun davranışları vererek eğitmeye çalışmalıyız…

Sorularınız ? Psikolojik Danışman Ferit SÜTPAK

SON