ERKEN TANI Hastal ı klar ı n, klinik bulgu ve belirtileri ortaya ç ı kmadan tesbit edilmesine erken tan ı denir.

Bir Hastalığın Gelişme Olasılıkları Hastalık Uyaranları     Sağlıklı Kişi   Birincil koruma önlemleri Birincil koruma önlemleri yok ya da alınmamış iyi bir şekilde alınmış   Patolojik değişim başlar, Kişi sağlığını sürdürür hastalık oluşur. Klinik belirti .

Hastalığın bu aşamasında:  Erken tanı konulmaz Erken tanı konulur ya da konulamazsa ve tedavi edilirse    Kişi sağlığına kavuşur veya   hafif sakat kalır Hastalık ilerler, tipik klinik belirtiler ortaya çıkar.

Hastalığın bu aşamasında:  Tedavi yapılmaz ya da Tedavi yapılırsa etkin bir tedavisi yoksa     Kişi sağlığına kavuşur   veya sakat kalır Patolojik değişim yoğunlaşır, klinik durum ağırlaşır. Sonuçta:   Kişi ya ölür, ya da sakat kalır

Erken Tanının Önemi Tanı ne kadar erken konulursa hastalığın; * Tedavisi kolaylaşır, * Tedavi süresi ve harcamaları azalır, * En önemlisi iyileşme şansı artar. Bir hastalık yakınmasıyla kişinin hekime başvurup vurmamasında; * Kişinin kültürü, * Belirtilerin fizyolojik ve psikolojik etkileri rol oynar.

Erken Tanının Amacı . Tıbbi (toplumsal sağlık gelişir). . Ekonomik (tedavi harcamaları , üretim  ).

Hangi Özelliklere Sahip Hastalıklarda Erken Tanı İçin Çaba Gösterilmelidir - Hastalık toplum için önemli bir sağlık sorunuysa, - Tanı konulabilecek bir presemptomatik dönemi varsa, - Basit, güvenilir ve toplum tarafından benimsenen bir tanı yöntemi varsa, - Tedavisi olanaklıysa, - Erken tanı harcamaları çok fazla değilse, - Sağlık insangücü israfına yol açmıyorsa erken tanı için çaba gösterilmelidir.

Erken Tanı Yönünden Özel Çaba Gösterilmesi Gereken Toplum Grupları ve Karşılaşabilecekleri Hastalıklar Gebeler Bebek ve Oyun Çocuğu Okul Çocukları * Tbc. * Beslenme * Beslenme * Kalp Hst. * İşit.ve Gör.Kusuru * Tbc. * Anemi * Ruhsal Geli ş im * İşit.-Gör. Kus.

Genç Yetişkin (40  ) Yetişkin (40-59 yaş) Yaşlılar * Tbc. * Hipertansiyon * Meslek Hst.  *  * Kanser * Meme ve Serv.Ca * Diabet * Anemi * Kalp-damar Hst.

Bazı Önemli Hastalıklar ve Erken Tanıda Kullanılacak Yöntemler Hastalığın Adı Kullanılacak Yöntemler Tüberküloz Beslenme bozukluğu Hipertansiyon Diabet Barsak Parazitleri Sıtma Serviks Kanseri

Bazı Önemli Hastalıklar ve Erken Tanıda Kullanılacak Yöntemler Hastalığın Adı Kullanılacak Yöntemler Tüberküloz Tüberkülin testi, balgam muayenesi Beslenme bozukluğu Ağırlık ve boy ölçümü Hipertansiyon Kan basıncı ölçümü Diabet İdrar ve kanda şeker tayini Barsak Parazitleri Dışkıda parazit yumurtası aranması Sıtma Kanda sıtma paraziti aranması Serviks Kanseri Sitolojik muayene

Erken Tanı Uygulamasında Kullanılacak Yöntemler 1- Kişilerin Sağlık Yönünden Eğitimi Erken tanısı gereken hastalıkların ilk belirtileri ve bu belirtiler görülünce ne yapılması gerektiği halka öğretilmelidir.

2- Peryodik Muayene * Gebe, çocuk, işçi ve 40 yaşını geçmiş olanlar için gereklidir. * Amaç; - Hastalığın başlangıç dönemini saptamak, - Toplumda yayılmasını önlemek, - Sağlıkla ilgili hatalı alışkanlıkları ortaya çıkarmak, - Sağlığın değeri hakkında kişiyi bilinçlendirmek, - Hastalığın gidişini izlemek, - Hekimle hasta arasında olumlu bir ilişki sağlamak.

3- Tarama Muayenesi 3- Tarama Muayenesi * Genellikle birden fazla kişide, tanı konulmamış bir hastalığın kısa sürede uygulanabilir testler, muayeneler ve diğer işlemlerle saptanmasına tarama muayenesi denir. * Amaç; sağlıklı görülenler arasında hasta olanları bulup ortaya çıkarmaktır. * Başarısızlık nedenleri: - Taramayı yapan kişiye bağlı (hatalı tanı v.b.). - Taranan kişiye bağlı (şüpheli tanılının tekrar gelmemesi). - Tanı yönteminin yetersizliği. - Kesin tanılıların tedaviye gelmemesi.

Tarama Testlerinin Özellikleri Tarama Testlerinin Özellikleri 1- Basitlik: Hekim dışı personel tarafından da kolaylıkla uygulanabilecek kadar basit olmalı. 2- Kabul Edilirlik: Maddi ve manevi travma yaratmamalı. 3- Doğruluk: Ö lçüm sonuçlarını doğru vermeli. 4- Ucuzluk: Zaman, insan gücü ve para harcamaları düşük olmalı. 5- Tutarlılık: Testler tekrarlandığında aynı sonuçlar elde edilmeli. 6- Duyarlılık: Testin, taranan toplumdaki gerçek hastaları ortaya çıkarabilme özelliği. 7- Seçicilik: Testin, taranan toplumdaki sağlamları ayırabilme özelliği.

Gerçek Hastalık Test SonucuToplam (+) a b a+b (-) c d c+d (+)(-) Toplama+cb+da+b+c+d Duyarlılık= a / (a+b) Seçicilik= d / (c+d) Yalancı (-) = b Yalancı (+) = c İyi bir tarama testi hem duyarlı, hem de seçici olmalıdır