Hazırlayan: fatih demir YUKSEK GERILIM OLÇME, OLÇME ALETINI INCELEME VE OLÇME YONTEMINI OGRENMEK Hazırlayan: fatih demir

YÜKSEK ALTERNATİF GERİLİMLERİN DİJİTAL ÖLÇÜLMESİ Yüksek alternatif gerilimleri derslerimizde de gördüğümüz gibi aşağıdaki yöntemlerle ölçebiliriz. Bunlar; • Gerilim Ölçü Transformatörleri • Gerilim Bölücüler • Tepe Değer Voltmetreleri • Elektrotlar Yardımı ile Ölçme • Elektrostatik Voltmetreler’di Yüksek alternatif gerilimleri ölçerken kullandığımız bu yöntemlerin sonuçlarını analog veya dijital ölçüm aletlerimizle gözlemleyebiliriz

ANALOG VE DİJİTAL ÖLÇÜM ALETLERİ Analog gerilim ölçü aletleri, ölçtüğü değeri taksimatlandırılmış bölümlerle bir skala üzerinden ibre sapması ile gösteren mekanik çalışan aletlerdır

Dijital gerilim ölçü aletleri Ölçtüğü değeri dijital bir göstergede sayılarla ayrıntılı olarak gösteren ölçü aletleridir

• Avometre • Multimetre • Osiloskop Avometre; Amper-Volt-Ohm kelimelerinin baş harflerinden yararlanılarak oluşturulmuştur. Akım-Gerilim, direnç ve kısa devre ölçebilir. Multimetre; Akım, gerilim, direnç , frekans, endüktans ve kapasite ölçümü yaparlar. Tümleşik Ölçü aletleridirler. Osiloskop; Gerilim ve akım değerlerinin değişimleri ile genliğini zamana bağlı olarak grafik halinde gösteren aletlerdir.

Dijital Multimetreler ve Yüksek Gerilim Ölçme Multimetreler alçak gerilim seviyesinde ölçüm yaptıkları için yüksek gerilimleri bazı yöntemler ile alçak gerilim seviyesine düşürerek multimetreler ile ölçüm yapabiliriz

MULTİMETRELER HAKKINDA GENEL BİLGİ • Multimetre, akım, gerilim , direnç, frekans, güç faktörü gibi büyüklükleri ölçebilen bir elektronik alettir. • Digit , Counts , Resolution , Accuracy gibi terimler digital multimetrenin temel konularıdır. • Ortalama 1000V’a kadar ölçüm yapılabilir (1000 V UZERI TRAFO ILE OLCERIZ)

YÜKSEK ALTERNATİF GERİLİM NASIL ÖLÇÜLÜR? Yüksek gerilim ölçümlerinde en temel sorun, ölçülen gerilim değerinin büyük olması ve doğrudan elektronik sistemler ile ölçülememesidir. Bu sebepten dolayı öncelikle yüksek gerilimi alçak gerilime çevirmeli, böylece multimetreler ve diğer elektronik sistemler yardımıyla gerilim değerlerini ölçebiliriz. Buna örnek olabilecek bazı yöntemler; • Gerilim ölçü transformatörleri • Gerilim bölücüler • Tepe değer voltmetresi

GERİLİM ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİ İLE ÖLÇME Gerilim ölçü transformatörleri yüksek gerilimi voltmetre ile ölçülebilecek gerilim değerine düşürürler ve alçak gerilim tarafında voltmetre ile ölçülen gerilim değeri ve transformatörün çevirme oranı yardımıyla yüksek gerilimin değeri hesaplanır.

Endüktif ve kapasitif olmak üzere iki çeşit gerilim ölçü transformatörü vardır. • Endüktif gerilim ölçü transformatörleri yüksek gerilim ve alçak gerilim sargısından oluşur. Küçük güçlüdürler ve güçleri 30VA ile 500VA arasında değişmektedir. Çevirme oranları ise çok yüksektir. Kuru tip ve yağlı tip imal edilmektedir. • Kapasitif gerilim ölçü transformatörleri iki adet kondansatör ve yüksek ve alçak gerilim sargılarından oluşur. C1 kondansatörü gerilimin çok büyük bir kısmını alır ve C2 üzerine düşük gerilim kalır. C2 üzerindeki gerilim de tekrar bir transformatör yardımı ile düşürülerek voltmetre ile ölçülür. Yağlı ve gazlı tip imal edilmektedir

GERİLİM BÖLÜCÜLER İLE ÖLÇME Gerilim bölücüler ohmik, kapasitif ve karma (ohmik+kapasitif) olmak üzere üç çeşittirler. Gerilim bölücülerde alçak gerilim voltmetresi ile ölçülen değer gerilim bölücünün oranı yardımıyla yüksek gerilimin bulunmasını sağlar.

Tepe Değer Voltmetresi ile Ölçme Tepe değer voltmetrelerinde bölücüler kullanılmaktadır. Böylece bir alçak gerilim değeri elde edilir. • Yüksek giriş empedansına sahiptirler. • Birlikte kullanıldığı bölücünün bölüm oranının girilebildiği, bir yazılıma sahiptirler. Bu sayede yüksek gerilim değerini ekranda görebiliriz.

OSİLOSKOP BAĞLANMA ŞEKLİ Osiloskop cihazı bir elektriksel işaretin zamana göre değişimini ya da başka bir işarete göre değişimini bir ekranda gösteren cihazdır. Ekranın X ve Y eksenleri olduğunu varsayarsak yatay eksen (X ekseni) zamanı, düşey eksen(Y ekseni) ise genliği göstermektedir BAĞLANMA ŞEKLİ Osiloskop bir elektrik devresine her zaman paralel bağlanır Çok yüksek olan iç direnci nedeniyle seri bağlama halinde, ölçüm yapılmak istenen devreden akım akmasını engelleyecektir. • Akım dalga şekillerini incelemek için akımın aktığı devreye küçük değerli bir direnç (ölçüm direnci, şönt direnç) seri bağlanarak uçlarında düşen gerilimin dalga şekli incelenir. Dikkat edilmesi gereken nokta, kullanılan direncin değerinin devre akımını çok fazla sınırlamayacak kadar küçük seçilmesi (genellikle akıma bağlı olarak 0,01 W ila 0,2 W) ve gücünün bu akıma dayanabilecek kadar büyük olmasıdır.

Benı dınledıgınız ıcın tesekkur ederım