Hayvanlar Aleminin ¾’ü ve En Sosyalleri –Karıncalar - Esra Elif AYDIN

B Ö C E K L E R Bir çift anten toraks Baş abdomen Üç çift bacak

Collembola

Thysanura Termobia domestica Lepisma saccharina

Ephemeroptera

Odonata

Placoptera

Dictyoptera Subordo: Blattodea

Isoptera

Dermaptera

Phasmida Phyllum spp.

Orthoptera

Phthiraptera bitler

Subordo: Gymnocerata

Subordo: Auchonorrhyncha

Membracidae

Subordo: Sternorrhyncha

Aleyrodidae (Beyaz sinekler)

Subfamilya:Coccoidea (Koşniller)

Coccidae

Margarodidae (Devkoşniller)

Mantispa perla

Dytiscidae

Anthrenus museorum Oryzaephilus surinamensis

Blaps spp. Tenebrio melitor Tribolium confusum Lucanus cervus (erkek)

Leptinotarsa decemlineata

Bruchidae

Tipula oleracea

Culex pipiens

Chrysops spp. Tabanus bovinus

Sarcophaga carnaria

Oestridae Gasterophilidae Erginler körelmiş ağız parçaları ve kıllı vücutlarıyla, larvalar ise konukcularının burun ve yutak boşluklarında yaşamaları ve derilerinde urlar oluşturmaları ile tanınırlar. Oestrus ovis (koyun) Hypoderma bovis (sığır) Gasterophilidae Bal arılarına benzerler. Larvaları atların sindirim sistemlerinin değişik bölgelerinde yaşar Gasterophilus intestinalis (midede) Gasterophilus nasalis (barsakta) Oestrus ovis

Cimbicidae Pamphilidae

Siricidae (odunarıları) Sirex juvencus Urocerus gigas Cephus pygmeus Janus quercusae

Diprionidae Diprion pini Rhogogaster viridis

Bracon mellitor

Cynipidae Cynipes quercusfolli Liposthenus latreillei Biorhiza pallidae Diplolepis rosae

Chrysidae Scoliidae Parlak metalik renktedirler. Kanat damarları basitleşmiştir. Abdomen dışarıdan 3 veya 4 segmentmiş gibi görünür bunun nedeni son abdomen segmentlerinin iç içe geçebilmesidir, son abdomen segmentinin arka kenarı dişlidir. Larvaları ektoparazittir. Chrysis ignita Scoliidae Vücutları siyah tüylü, siyah zemin üzerinde sarı beneklidir. Dişinin anteni kısadır ve rulo gibi kıvrıla bilir, erkeğinki daha uzun ve düzdür. Dişi yumuntalarını Lucanidae ve Cetoniinae larvalarının üzerine bırakmak için toprağa girer. Scolia flavifrons Chrysis ignita Chrysis fulgidae Scolia flavifrons

Formicidae Baş kuvvetli yapıda, anten dirsekli tipte ve 10-12 segmentli olup tatma, koklama ve nem algılama organları içerir. Pronotum iri yapıda, kreliçe haricinde diğer segmentler dar ve kısadır. Abdomenin I. Ve II. Segmentleri pul biçiminde zehir bezlerinin salgı yerlerini içerir, buradan karınca asiti salgılanır. Sosyal cemiyet halinde yaşarlar ve birbirinden farklı kastlardan (sınıf) meydana gelmişlerdir. Formica rufo Myrmica rubra Camponatus vagus Formica rufo Camponatus vagus

Kin seleksiyonu: Birey kendi yaşam özelliklerini ve üretkenliğini indirgeyerek, aynı soydan gelen ve aynı genetik yapıya sahip olan bireylerin sayısını attırır. Mutualizm: Bireyler birlikte yaşayarak hayatta kalma şanslarını arttırırlar. Parental yönetim: Anne ya da babanın biri ya da her ikisi kendi döllerinin üretkenliğini ve davranışlarını kontrol edebilme özelliğine sahip olarak döllerinin sayısını arttırırlar.

Kast sistemi Kraliçeden daha küçük olan işçilerin ovaryumları körelmiştir ve yuva ile ilgili işlerin neredeyse tüm işleri yaparlar (2n kromozomlu). Morfolojileri işçilerden oldukça farkı olan kraliçe sadece yumurta bırakır (2n kromozomlu). Erkek ince yapılıdır. Mandibulaları körelmiştir. Çiftleşmeden hemen sonra ölür (n kromozomlu, döllenmemiş yumurta).

Yuva Üç Aşamada Oluşur Kurulma aşaması Ergonomik aşama Üreme aşaması

Kurulma aşaması Çiftleşme uçuşu ile başlar Dişi bir ya da daha fazla erkekle çiftleşebilir. Erkek çiftleşmenin hemen arkasından ölür. Dişi yuva için uygun bir yer bulup kanatlarını düşürür, ilk işçi yumurtalarını bırakır ve onları kendi doku rezervuarı ile besler.

Kraliçe döllendikten sonra arka ve orta bacaklarının yardımıyla kanatlarını düşürür. İlerleyen haftalarda; vücuttaki yağları metabolize olur ve yumurta oluşumu başlar. Metabolize yağların bir kısmı ile larvaları beslerler. Bu besin ya trofik yumurta şeklinde ya da salgı şeklindedir. Her ikisi de olabilir.

Kraliçenin özefagusu thorasik kursağı oluşturacak şekilde genişler. Benzer farklılıklar işçide de meydana gelir. Bu gelişmeler corpora allata’nın kontrolündedir.

Ergonomik dönem Çıkan işçiler kraliçeden; yuvayı genişletme, yavru bakımı gibi işleri devralır ve kraliçe artık sadece yumurta bırakır. Zamanla işçi kastı genişler. Ve bazen yeni fiziksel kastlar eklenir.

İlk işçiler oldukça küçüktür. Davranışları çok daha ürkektir ama eski kolonideki işçinin yaptığı bütün işleri yapar. Ateş karıncalarında ilk işçilerin zehir kompozisyonunun da farklı olduğu tespit edilmiş.

Üreme aşaması Türe göre bir tek sıcak mevsim ile beş ya da daha fazla yıl arasında değişen süreler sonrası koloni yeni kraliçeler ve erkekler üretmeye başlar. Seksüel formlar yeni koloniler kurar.

Pup’dan Çıkan Karıncalar

Ç İ F T L E Ş M E

Beslenme Alışkanlıkları Değişkenlik Gösterir Bazıları karnivordur, diğer hayvanlar ile beslenir. (ölü ya da diri!) Bazıları bitkiler ile beslenir. Bazıları mantarlar ile beslenir. Ve pek çoğu bitki öz suyu, nektar, honeydew ile beslenir.

Eurymela (Homoptera) nimfi Iridomyrmex işçileri

Eurymela ergini ve Iridomyrmex işçisi

Yuvaya taşınan bir yengeç

Bireyler Arasındaki İletişim ve Savunma Karıncalar pek çok salgı bezine sahiptir.Bu salgı bezleri savunmada iletişimde ve yuvanın dezenfekte edilmesi ..vb bakımından önemlidir. Her koloninin kendine özgü bir kokusu vardır. İletişim daha çok kimyasaldır. Kolonideki kastlar iletişimde üstlendikleri roller bakımından farklılık gösterir.

Pompilidae Abdomenleri uzun yapıda olup, arka famurların uzunluğu abdomen sonuna ulaşır. Bazı grupların dişileri ön bacaklarında dikenlerle donanmış tarak taşır. Larva örümcekle beslenir. Cryptocheilus annulatus Sphecidae Dirsekli tiptaki antenler erkekte 12, dişide 13 segmentlidir. Büyük yapıdaki bileşik gözler bazı gruplarda böbrek biçimindedir. Mandibuller kuvvetlidir. Ön bacaklar kazıcı türlerde dikenlerle donanmıştır. Böceklerin larva ve erginlerini sokarak felç eder ve depolarlar. Philanthus triangulum Sceliphron destillatorium Sphex rufocinctus Sphex rufocinctus Sceliphron destillatorium

Vespidae Antenleri dirsekli tipte ve 13 segmentlidir Antenlerin bağlandığı yerdeki girinti gözlerin böbrek biçiminde görünmesine neden olur. Mandibulleri kuvvetli biçimde gelişmiştir. Sokucu iğnedeki diş küçük ve ince olduğu için zarar görmeden geriye çekebilirler. Kolonileri balarılarından daha küçük ve ilkeldir. Vespa crabro Vespula germenica Vespula germenica Vespa crabro Polistes spp.

Apidae Vücutları geniş olup pronotum lateral kenarları kanat dibine ulaşmaz. Mandibuller gelişmiş ayrıca labium bir emme hortumu oluşturacak tarzda uzamıştır. Arka bacaklarda tibia ve birinci tarsus segmenti genişlemiş olup ventral iç tarafı fırça biçiminde tüylüdür. Genellikle soliter, bazı gruplarda kastlar oluşturacak biçimde sosyal topluluklar halinde yaşarlar. Kuluçka odalarını deri bezlerinden salgılanan balmumu ile yaparlar. Andrena spp. Bombus terrestris Bombus lucarum Xylocopa violacea Apis mellifera (balarısı)

Tineola bisseliella Tinea pellionella

Tortricidae Ön kanatlar daha dar ve uçta kesik yapıda olup kısa tüylüdür. Tırtıllar beslendikleri yaprakları rulo biçiminde bükerler. Meyve, sap ve köklerde zararlı olurlar. Tortrix viridana (meşe) Cydia pomonella (elma) Cossidae Ağız parçaları körelmiş, labial palpuslar küçülmüştür. Bileşik gözleri büyüktür. Kanatlar sık damarlı olup bazı türlerde kanat açıklığı 25 cm ye ulaşır. Gece kelebekleridir. Tırtıllar ağaçların odun kısmını oyar. Cossus cossus Zeuzera pyrina Cydia pomonella Cossus cossus Zeuzera pyrina

Pyralidae

Geometridae Noctuidae Abdomenleri ince, bacakları uzun, kanatları narin ve kırılgandır. Cinsel dimorfizm görülür; dişide kanatlar kısa veya körelmiş, antenler erkekte çift taraklıdır. Gece faliyet gösteren kelebeklerdir. Meyve ağaçlarının yapraklarında zarar verirler. Biston betularia Erannis defoliaria Noctuidae Dar yapıdaki ön kanakların ortasında bulunan 3 adet çember veya böbrek biçiminde benek ve bunları çevreleyen iki enine bantla tanınırlar. Bitkinin yaprak, meyve aksamında ve tahıllarda zarar yapan bir familyadır. Helicoverpa armigera (pamuk) Agrotis segetum (tarım zararlısı) Biston betularia Erannis defoliaria Helicoverpa armigera Agrotis cinerea Agrotis crassa

Bombycidae Notodontidae Erginde ağız parçaları körelmiş, baş sık ve yün görünümünde pullarla örtülüdür. Ergin beyaza yakın krem renginde olup ön bacaklarında koyu renk çizgiler vardır Tırtılın ördüğü kozanın işlenmesiyle ipek elde edilir. Bombix mori (ipek böceği) Notodontidae Ön kanadın arka kenarında bulunan pul dişi ile tanınırlar. Baş geniş ılınlı olup sık kıllarla örtülüdür. Emici hortum ve nokta gözler çoğunlukla körelmiştir. Gece aktiftirler gündüz ele alınsa dahi uçmazlar. Thaumetopoea pityocampa (çam) Tırtıllar çam ağaçlarında kese içinde bulunur, çok zararlıdırlar. Thaumetopoea processionea (meşe) Bombix mori Thaumetopoea pityocampa