HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM

Saçlarımızın ve tırnaklarımızın uzaması, vücudumuzda oluşan bir yaranın iyileşmesi, yeni doğan bir bebeğin büyümesi, bakteri gibi tek hücreli canlıların çoğalması, yumurta ve sperm hücrelerinin oluşması hücre bölünmesi sayesinde gerçekleşir. Hücre bölünmesi, tek hücreli canlılarda çoğalmayı, çok hücreli canlılarda ise erkek ve dişi üreme hücrelerinin oluşmasını, vücudun zedelenen kısımlarının onarılmasını, doku, organ ve sistemlerin büyüyüp gelişmesini sağlar.

ETKİNLİK 1 Küplerin yüzey alanı ve hacimlerini hesapladıktan sonra Yüzey alanı/hacim (S/V) oranını bulunuz.

ETKİNLİK 2

MİTOZ BÖLÜNME Hücre bölünmesi, mitoz ve mayoz bölünme olmak üzere iki farklı şekilde gerçekleşir. Mitoz bölünme tek hücreli canlılardan çok hücreli canlılara kadar bütün canlılarda görülür. Mitoz bölünme, hücrenin kalıtsal özelliklerini taşıyan yapının (DNA’nın) kendini eşlemesi ile başlar, birbirini takip eden evrelerle çekirdek bölünmesi devam eder ve sitoplazma bölünmesiyle sonuçlanır.

HAYVAN HÜCRESİNDE MİTOZ BÖLÜNME AŞAMALARI

UYARI Sitoplazma bölünmesi bitki ve hayvan hücrelerinde aynı şekilde mi gerçekleşir? UYARI Mitoz bölünme geçiren bir hücreden, bölünme sonucunda aynı kromozom sayısına sahip ve aynı kalıtsal özellikte iki hücre oluşur.

MİTOZ BÖLÜNMENİN ÖZELLİKLERİ ● Oluşan hücre sayısı………………………. ● Bölünme sonucunda oluşan hücrelerin kromozom sayısı………………… ● Kalıtsal çeşitlilik ………………………….. ● Gerçekleştiği hücreler…………………….. ● Sitoplazma bölünmesi hayvan hücrelerinde………………….. ile; bitki hücrelerinde ise…………………….. ile gerçekleşir. ● Tek hücreli canlılarda ………………; çok hücreli canlılarda ise……………… ………………….., ………………….. sağlar.

Fen ve teknoloji öğretmeni, öğrencilerine mitoz bölünme ile ilgili bir film izletiyor. Filmde öğrenciler; I. Kromatin ipliklerin kısalıp, kalınlaştıklarını, II. Kardeş kromatitlerin birbirinden ayrılıp, zıt kutuplara doğru çekildiklerini, III. Her kutupta yeni çekirdek ve çekirdek zarı oluştuğunu, IV. Hücrenin ortasında ara lamel oluştuğunu görüyorlar. Buna göre, kaç numaralı görüntü bu hücrenin kesinlikle bitki hücresi olduğunun kanıtıdır? A) I B) II C) III D) IV

Eşeysiz Üreme 5 çeşittir: 1) Tomurcuklanarak üreme 2) Bölünerek üreme 3) Vejetatif üreme 4) Sporla üreme 5) Rejenerasyon ile üreme

Tomurcuklanma ile üremede ana hücrenin üzerinde oluşan tomurcuk şeklinde bir çıkıntının gelişmesi sonucu yeni bir birey ortaya çıkar.Oluşan yavrular ana hücre üzerinde kalabildikleri gibi ana hücreden bağımsız olarak da gelişebilirler. Tomurcuklanma ile üreme bira mayasında, hidra, mercan ve bazı bitkilerde görülür.

Amip, bakteri, paramesyum ve öglena gibi tek hücreli canlılar bölünerek ürerler. Çekirdek içindeki kalıtım maddesi eşlendikten sonra, önce çekirdek daha sonra da boğumlanma ile sitoplazma bölünmesi gerçekleşir.

Bazı canlıların oluşturduğu spor hücreleri uygun koşullarda çoğalarak yeni bir organizma meydana getirirler. Bu tip üreme; maya mantarlarında, şapkalı mantarlarda, su yosununda, kara yosununda, eğrelti otunda, sıtma parazitinde görülür

Bitkilerden koparılan bir parçanın uygun ortamda gelişerek yeni bir bitkiyi oluşturması vejetatif üreme olarak adlandırılır. Kavak ve söğüt gibi bitkilerden alınan bir dal parçasının toprağa dikildiğinde bu parçadan yeni bir bitkinin gelişmesi (çelikle üreme), çilek bitkisinin toprağın üzerinde bulunan dalından yeni bir çilek bitkisinin oluşması (sürünücü gövde ile üreme), patates bitkisinin yumruları üzerindeki gözlerin gelişerek yeni bir patates bitkisi oluşturması vejetatif üremeye örnek olarak verilebilir.

Organizmanın kopan parçasını yeniden oluşturup tamamlamasına yenilenme ya da rejenerasyon denir. ‹nsanlarda yaraların iyileşmesi, kuyruğu kopan kertenkelenin kuyruğunu tamamlaması yenilenmeye örnek olarak verilebilir. Ana canlıdan kopan parçaların kendini tamamlayarak aynı özellikteki canlıya dönüşmesi rejenerasyon ile üremedir. Örneğin deniz yıldızının kopan kolu kendini tamamlar böylece yeni bir deniz yıldızı oluşur.. Deniz yıldızı, toprak solucanı, planarya ve süngerler yenilenme ile üreme yeteneğine sahip canlılardır.