Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI YAKMA (COMBUSTION) TEKNOLOJİSİ KOKLAŞTIRMA (COKING) TEKNOLOJİSİ GAZLAŞTIRMA (GASIFICATION) TEKNOLOJİSİ SIVILAŞTIRMA (LIQUIFICATION) TEKNOLOJİSİ KİMYASAL MADDE ÜRETİLMESİ (CHEMICALS FROM COAL) Kavuşan JEM408 1/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI YAKMA TEKNOLOJİSİ TEMEL REAKSİYONLARI Tam Yakma C + O2 → CO2 + ΔQ Sınırlı Yakma C + 1/2 O2 → CO + ΔQ CO + 1/2 O2 → CO2 +ΔQ Kavuşan JEM408 2/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI KULLANIM AMACINA GÖRE YAKMA METOTLARI EV VE KÜÇÜK SANAYİİ TİPİ YAKMA ÜNİTELERİ ELEKTRİK ÜRETİM TEKNOLOJİSİNE UYGUN YAKMA ÜNİTELERİ Kavuşan JEM408 3/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI TEKNOLOJİLERİNE GÖRE YAKMA METOTLARI SABİT YATAK (FIXED BED) YAKMA TEKNOLOJİLERİ AKIŞKAN YATAK (FLUID BED) YAKMA TEKNOLOJİLERİ Kavuşan JEM408 4/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI SABİT YATAK (FIXED BED) YAKMA TEKNOLOJİLERİ Kavuşan JEM408 5/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI SABİT YATAK (FIXED BED) YAKMA TEKNOLOJİSİ ALTTAN YAKMA ÜSTTEN YAKMA Kavuşan JEM408 6/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI Alttan Yakma BACA GAZI KÖMÜR YANMA ZONU KÜL HAVA Kavuşan JEM408 7/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI Üstten Yakma KÖMÜR HAVA YANMA ZONU BACA GAZI KÜL Kavuşan JEM408 8/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI BİLİNEN İLK ALTTAN YAKMA ÜNİTESİ Kavuşan JEM408 9/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI AKIŞKAN YATAK YAKMA ÜNİTELERİ Kavuşan JEM408 10/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI AKIŞKAN YATAK YAKMA ÜNİTELERİ Kavuşan JEM408 11/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI AKIŞKAN YATAK YAKMA ÜNİTELERİ Kavuşan JEM408 12/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN TERMİK SANTRALİN ELEMANLARI Kavuşan JEM408 13/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI ELEKTRİK ÜRETİM TEKNOLOJİSİ (Çatalağzı-Zonguldak) Kavuşan JEM408 14/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI ELEKTRİK ÜRETİM TEKNOLOJİSİ (Tunçbilek-Kütahya) Kavuşan JEM408 15/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI ELEKTRİK ÜRETİM TEKNOLOJİSİ (Kangal-Sivas) Kavuşan JEM408 16/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI KOKLAŞTIRMA (COKING) KÖMÜRLERİN HAVASIZ ORTAMDA ISITILMASI SONUCU, GAZ (havagazı), SIVI (kömür yağı; kömür likörü) VE KATI (kok) OLARAK DAMITILMASI İŞLEMİDİR. KATI FAZI OLUŞTURAN KOK, DEMİR ÇELİK ENDÜSTRİNDE DEMİR CEVHERİNİN ERGİTİLMESİNDE VAZGEÇİLMEZ HAMMADDEDİR. Kavuşan JEM408 17/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI KOK –DEMİR, ÇELİK ENDÜSTRİSİ Kavuşan JEM408 19/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI KÖMÜRLERİN ISI KARŞISINDAKİ DAVRANIŞLARI KÖMÜRLER ISITILDIKLARINDA SIRASIYLA OLANLAR: ÖNCE ŞİŞER HACİMCE BÜYÜRLER GAZ ÇIKIŞI BAŞLAR GAZ ÇIKIŞI EN YÜKSEK NOKTAYA ULAŞIR GAZ CIKIŞI SON BULUR HACİMCE KÜÇÜLÜRLER KALINTI KÜTLE DEĞİŞMEZ Kavuşan JEM408 18/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI KOKLAŞTIRMA TESİSİ ALMANYA-PROSPER Kavuşan JEM408 20/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI KOKLAŞTIRMA HÜCRELERİ Kavuşan JEM408 21/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI SOĞUTMA KULESİ VE GAZ DEPOLAMA KULESİ Kavuşan JEM408 22/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI KOKLAŞTIRMA UNİTESİ ŞARJ KULELERİ Kavuşan JEM408 23/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI KOKLAŞTIRMA TEKNOLOJİSİ ALÇAK SICAKLIK KOKU -450-750 C Reaktif kok, yüksek oranda katran içerir. ORTA SICAKLIK KOKU- 750-900 C Reaktif kok, yüksek gaz verimi için veya briketlemeye uygundur. YÜKSEK SICAKLIK KOKU-900-1050 C Sert, non-reaktif koktur ve metalurjide kullanılır. Kavuşan JEM408 24/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI KOKLAŞTIRMA TEKNOLOJİSİ KÖMÜR YAĞI VE KÖMÜR KATRANI ÜRETİMİ İÇİN SIVI FAZ KULLANILIR. BİLEŞİMİNDE, ZİFT, ANTRASEN YAĞI, KREOZOT YAĞI, NAFTALEN YAĞI, HAFİF YAĞ VE KATRAN ASİTLERİ BULUNUR. GAZ FAZI, BİLEŞİMİNDE CO, CH4, H2S, SOX GAZLARI BULUNUR VE DOĞAL GAZA YAKIN BİLEŞİMDEDİR. Kavuşan JEM408 25/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN GAZLAŞTIRMA TEKNOLOJİSİ Gazlaştırma C + H2O → CO + H2 – ΔQ CO2 + C→ 2CO – ΔQ Hidrojenasyon C + 2H2 → CH4 + ΔQ Ara Reaksiyon CO + H20 → CO2 + H2 +ΔQ Methanisazyon CO + 3H2→ CH4 + H20 + ΔQ Piroliz 4 CnHm → mCH4 + (4n-m)CH + ΔQ Kavuşan JEM408 26/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI LURGI TEKNOLOJİSİ Kavuşan JEM408 27/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI WINKLER TEKNOLOJİSİ Kavuşan JEM408 28/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI KOPPER-TOTZEK TEKNOLOJİSİ Kavuşan JEM408 29/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI Kavuşan JEM408 30/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI KÖMÜRLERİN SIVILAŞTIRILMASI Kavuşan JEM408 31/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI KÖMÜRLERİN SIVILAŞTIRILMASI Kavuşan JEM408 32/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI KÖMÜRLERİN SIVILAŞTIRILMASI Kavuşan JEM408 33/34

Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERİN KULLANIM ALANLARI KÖMÜRLERDEN KİMYASALLAR ÜRETİMİ KÖMÜR ORGANİK MADDELERİN ÜRETİMİ İÇİN KARBON, HİDROJEN, AZOT VE KÜKÜRT KAYANĞI OLDUĞUNDAN KİMYASAL MADDE ÜRETİMİNDE TEMEL MADDEDİR. FİSHER-TROPSCH SENTEZİ İLE DEĞİŞİK KİMYASAL BİLEŞİKLE ÜRETİLMEKTEDİR. KATI, SIVI VE GAZ FAZINDA HER TÜRLÜ ORGANİK BİLEŞİKLERİN YANINDA, AROMATİK BİLEŞİKLERİNDE TEMEL KAYNAĞIDIR. Kavuşan JEM408 34/34