YÜZEY ETKİN MADDELER ve FARMASÖTİK UYGULAMALARI ANADOLU ÜNİVERSİTESİ ECZACILIK FAKÜLTESİ FARMASÖTİK TEKNOLOJİ ANABİLİM DALI 2013

EMÜLSİYONLAR ÜSTÜNLÜKLER YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR ÜSTÜNLÜKLER ETKİN MADDEYE AİT ÖZELLİKLERİ MASKELEMEK VEYA İYİLEŞTİRMEK KARARLILIĞINI VE ETKİNLİĞİNİ ARTTIRMAK SÜREKLİ VEYA HEMEN SALIM SAĞLAMAK HEDEFLENDİRMEYE OLANAK SAĞLAMAK GEÇİMSİZ MADDELERİ AYNI TAŞIYICI İÇİNDE VERMEK

EMÜLSİYONLAR FAZLAR Sulu faz YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR FAZLAR Sulu faz Suda çözünen e.m.ler, tat ve koku düzelticiler, koruyucu maddeler Yağlı faz Yağda çözünen e.m.ler; yağ (sıvı veya katı yağ, eterik yağ, reçine, mum) Emülsiyon yapıcı (yüzey etkin madde) Dağılan faz ile dağıtma ortamı arasındaki yüzey gerilimi azaltan veya yok eden maddeler

POLAR (HİDROFİLİK) BİLEŞENLER YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR FAZLAR POLAR (HİDROFİLİK) BİLEŞENLER polioller butilen glikol gliserin polietilen glikoller propilen glikol su

APOLAR (LİPOFİLİK) BİLEŞENLER YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR FAZLAR APOLAR (LİPOFİLİK) BİLEŞENLER esterler katı yağlar lanolin sentetik maddeler (ör. izopropil miristat, izopropil palmitat, gliseril monostearat) bitkisel yağlar (ör. zeytin, pamuk, keten tohumu, buğday tohumu, soya) eterler perfloropolieterler polioksipropilenler

APOLAR (LİPOFİLİK) BİLEŞENLER YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR FAZLAR APOLAR (LİPOFİLİK) BİLEŞENLER yağ asitleri yağ alkolleri hidrokarbonlar butan, propan mikrokristalin mum mineral yağlar diğerleri halohidrokarbonlar (ör. perflorokarbon, kloroflorokarbon) bitkisel ve hayvansal mumlar silikon

YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR Sıvı damlacıkların başka bir sıvı içinde dağılması ile oluşan dispers sistemlerdir. Sistemdeki sıvıların sayısı ikiden fazla da olabilir ve katı maddeler dağıtılıp çözündürülebilir. En basit emülsiyon, iki fazlı emülsiyon Y/S (su içinde yağ) veya S/Y (yağ içinde su) Dağılan damlacıklar iç fazı, dağılan fazı oluşturur. Dağılan damlacıkları içeren faz dış fazı, dağılan/devamlı/sürekli fazı oluşturur.

YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR

YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR Damlacıkların boyutu emülsiyonların görünümünü etkiler ve isimlendirilmesine olanak sağlar 1 µm’den büyük damlacıklar beyaz 0.1-1 µm damlacıklar mavi-beyaz 0.05-0.5 µm damlacıklar yarı saydam 0.5 µm’den küçük damlacıklar saydam görünümdedir <10 nm miseller emülsiyon 10-40 nm mikroemülsiyon 40-100 nm nanoemülsiyon >100 nm makroemülsiyon basit emülsiyon klasik emülsiyon

EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER EMÜLSİYONLARIN TİPİ YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER EMÜLSİYONLARIN TİPİ Emülsiyon tipi = Dış fazın ne olduğunun bilinmesi yeterlidir Kullanılan yöntemler; Hidrofilik ortam kullanımı Seyreltme Elektriksel iletkenlik ölçümü

EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER EMÜLSİYONLARIN TİPİ YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER EMÜLSİYONLARIN TİPİ Hidrofilik ortam kullanımı: Süzgeç kağıdı ya da cam parçası üzerine damlatılan emülsiyon Y/S ise, emülsiyon yayılacak; S/Y ise hiçbir yayılım olmayacaktır.

EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER EMÜLSİYONLARIN TİPİ Seyreltme: YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER EMÜLSİYONLARIN TİPİ Seyreltme: Y/S emülsiyon örneği suyun içine damlatıldığında, dış faz su ile karışır ve yağ damlacıkları ortamda dağılır. Oysa, S/Y emülsiyonunda dağılım gözlenmez. Bu iki yöntem pratik olarak sıklıkla kullanılmasına karşın, emülsiyon tipinin uzun süreli izlenmesinde ve faz değişimi oluşumunun saptanmasında uygun yöntemler değillerdir.

EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER EMÜLSİYONLARIN TİPİ YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER EMÜLSİYONLARIN TİPİ Elektriksel iletkenlik ölçümü: Sulu faz çoğunlukla elektrolit içerdiği için, elektriksel iletkenlik ölçümü emülsiyon tipinin belirlenmesinde kullanılabilir. Y/S tipi emülsiyonda, emülsiyon iletkenliği dış fazın oranına bağlı iken, S/Y emülsiyonunda çok düşük bir değerdedir. Bu durum faz değişimi ortaya çıktığı anda iletkenlikteki büyük değişimin saptanabilmesini sağlar

EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER DAMLACIK BÜYÜKLÜĞÜ YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER DAMLACIK BÜYÜKLÜĞÜ Damlacık büyüklüğü analizi = emülsiyonun zaman içinde ne oranda değiştiğini gösterir.

EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER VİSKOZİTE YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER VİSKOZİTE Emülsiyon sistemlerin hem viskozite özellikleri hem de kararlılıkları damlacık büyüklüğü dağılımına bağlıdır. Emülsiyonlar, genellikle, zamana-bağlı olarak değişkenlik gösteren, Newton olmayan karmaşık akışa sahiptirler.

EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER VİSKOZİTE YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER VİSKOZİTE Emülsiyonların viskozitesine etki eden fiziksel değişkenler Dış fazın viskozitesi: Dış fazın Newton olmayan veya viskoelastik davranışı emülsiyon için de aynen geçerlidir. İç fazın durumu: Damlacıkların seyrek ve birbirinden uzak olması ile viskozite düşük, damlacıklar birbirine yaklaştıkça yüksek olacaktır.

EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER VİSKOZİTE YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER VİSKOZİTE Emülsiyonların viskozitesine etki eden fiziksel değişkenler İç fazın hacmi: %60-70 iç faz hacminin üzerinde, birçok emülsiyon psödoplastik akış gösterir, viskoziteleri kayma hızına bağlıdır. Damlacık büyüklüğü ve dağılımı: Damlacıklar arasındaki sürtünme etkisi, damlacıkların yüzey alanı ile ilişkilidir, damlacık büyüklüğündeki azalma yüzey alanlarının artmasına ve vizkozitede artışa neden olur.

EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER VİSKOZİTE YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER VİSKOZİTE Emülsiyonların viskozitesine etki eden fiziksel değişkenler Çoklu dağılımlı (polidispers) emülsiyonlar, aynı damlacık büyüklüğü ortalamasına sahip tekdüze (monodispers) emülsiyon sistemlerinden daha düşük viskoziteye sahiptir. Bu durum da bize damlacık büyüklüğü dağılımının da viskoziteyi etkilediğini gösterir. Formülasyon: Fizikokimyasal formülasyon, yüzeylerarası gerilimi etkiler; emülsiyonun bozulması ve damlacık büyüklüğü dağılımı etkilenir ve viskozitede değişimlere yol açar.

EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER KARARLILIK YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER KARARLILIK Maddelerin zaman içerisinde etkileşmeleri sonucu renk, koku, görünüş, viskozite ve emülsiyon oluşumu değişebilir. Etkileşimden de öte, emülsiyon içinde oksidasyon, redüksiyon ve kimyasal parçalanma gibi reaksiyonlar ortaya çıkabilir. Bu reaksiyonların ortaya çıkması için gereken enerjiye aktivasyon enerjisi denir.

EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER KARARLILIK flokülasyon krema oluşumu YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER KARARLILIK flokülasyon krema oluşumu inversiyon (fazların değişimi) bozunma

EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER KARARLILIK Birleşme Kremalaşma Flokülasyon YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR ÖZELLİKLER KARARLILIK Flokülasyon Birleşme Kremalaşma

EMÜLSİYONLAR KARARLILIK FLOKÜLASYON YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR KARARLILIK FLOKÜLASYON Damlacıklar büyük şekil alır; agregat içindeki damlacıklar özelliklerini kaybetmez Dönüşümlüdür Flokülasyona etki eden faktörler çalkalama şiddeti- çok karıştırma floküle olma şansını arttırır itme kuvvetleri varlığı- damlacıklar üzerindeki elektrik yükleri itmeye etkendir Van der Waals tipi çekme- 2 damlacık kuvvetle karıştırıldığında birbirine yaklaşır ve aradaki mesafe kalkarsa flokülasyon olur.

KREMALAŞMA (KAYMAKLAŞMA) YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR KARARLILIK KREMALAŞMA (KAYMAKLAŞMA) Emülsiyonun iki emülsiyona ayrılması olayı Oluşan emülsiyonlardan biri ilk emülsiyona oranla iç faz miktarınca daha yoğun Yoğun emülsiyona kaymak denir Genellikle yoğun kısım üstte toplanır; aksi de olabilir Dayanıksızlığa işaret eder Kullanılmadan önce karıştırılması gerekir

İNVERSİYON (FAZ DÖNÜŞMESİ) YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR KARARLILIK İNVERSİYON (FAZ DÖNÜŞMESİ) emülsiyonun s/y tipinden y/s tipine veya y/s tipinden s/y tipine ani dönüşü inversiyona etki eden faktörler y/s tipi emülsiyona s/y tipini tercih eden kuvvetli emülsiyon yapıcının eklenmesi y/s tipi emülsiyona içindeki emülsiyon yapıcı maddenin özelliklerini değiştirecek madde eklenmesi su ve yağ oranlarının değiştirilmesi pH, sıcaklık değişimi ve bakteriyel etkiler

EMÜLSİYONLAR KARARLILIK BOZUNMA YÜZEY ETKİN MADDELER EMÜLSİYONLAR KARARLILIK BOZUNMA emülsiyonun tamamen fazlarına ayrılması tersinir olmayan olay genellikle kaymaklaşma ve inversiyonla yanyana inversiyona etki eden faktörler bozunmaya da etkili bozunmada diğer neden mikroorganizmalar emülsiyon yapıcı maddeyi dekompoze edebilir yağda acıma yapar ve yağda çözünmüş vitaminleri parçalar

EMÜLSİYONLAR YÜZEY ETKİN MADDELER Emülsiyon yapıcılar, emülsiyonların kararlılığını sağlayan moleküler maddelerdir. 1950’lerde Griffin, yüzey etkin maddeleri sınıflandırmak üzere pratik bir şema geliştirmiş ve bu değerleri hidrofilik lipofilik denge (HLB) olarak isimlendirmiştir.

EMÜLSİYONLAR YÜZEY ETKİN MADDELER Mikroemülsiyonların yapısı S/Y mikroemülsiyonu (ters miseller) Y/S mikroemülsiyonu (miseller) YEM ve Y.YEM

EMÜLSİYONLAR YÜZEY ETKİN MADDELER HLB değeri, yüzey etkin maddelerdeki, suda çözünen molekül uçun (baş) molekül ağırlığının, yağda çözünen moleküler kısmın (kuyruk) molekül ağırlığına oranıdır. 1-20 arasındali HLB değerleri, 11-20 arasında hidrofilik, 9’un altında ise lipofilik özellik gösterir. HLB sistemi, emülsiyon yapıcı maddenin tipini seçmek için kullanılır.

EMÜLSİYONLAR YÜZEY ETKİN MADDELER Etkinlik HLB değeri En az En çok Köpük kırıcı 1.5 3 S/Y emülsiyon yapıcı 6 Islatıcı 7 9 Y/S emülsiyon yapıcı 8 13 Temizleyici 15 Çözündürücü 18

EMÜLSİYONLAR YÜZEY ETKİN MADDELER Bir emülsiyon sisteminde, yağlı faz ayrılırsa, daha düşük bir HLB’ye sahip emülsiyon yapıcı kullanılır. Sulu faz ayrılırsa, HLB değeri yükseltilmelidir. Yüzey etkin maddeler, yağ ve su fazları arasındaki yüzey gerilimini düşürerek, damlacıkların parçalanmasına katkıda bulunurlar ve tekrar birleşme eğilimini engellerler.

YÜZEY ETKİN MADDELER ÇOKLU EMÜLSİYONLAR SU SU/YAĞ/SU YAĞ YAĞ/SU/YAĞ

YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Mikroemülsiyonlar, yağ, su, YEM ve Y.YEM karışımından oluşan, termodinamik olarak kararlı, optik olarak izotropik, tek faz görünümlü birbiri ile karışmayan iki sıvının oluşturduğu saydam dispers sistemlerdir. Mikroemülsiyon sistemleri, su, yağ, noniyonik veya iyonik YEM ve kısa veya orta zincirli alkol, poliol veya organik asit gibi Y.YEM’den oluşmaktadır. Maddelerin birbirine oranı ve yapıları, sürekli fazın yağ veya su olması ile yakından ilgilidir

YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Mikroemülsiyonların sulu fazı, yalnızca sudan ibaret olmayabilir. Suda çözünen veya suyla karışabilen gliserin, sorbitol, glikol çözeltisi, tampon çözelti, koruyucu maddeler, elektrolitler, renk maddeleri ve polipeptitler bu fazda yer alabilir. İnorganik tuzların mikroemülsiyon sistemine eklenmesi dikkat edilmesi gereken bir konudur; çünkü elektrolitlerin eklenmesi, genellikle, Y/S emülsiyonunda suyun çözünürlük yeteneğini azaltarak yüzey alanının düşmesine yol açar. Uygun yağ, su, YEM ve gerekirse Y.YEM karışımı ile spontane olarak oluşurlar. Dışardan bir enerji verilmesi gerekmez. Ayrıca, formülasyondaki sulu fazın, yağlı hissi dengeleme özelliği vardır. Bu özellikler emülsiyonlara karşı mikroemülsiyonları üstün hale getirmiştir.

MİKROEMÜLSİYONLAR Mikroemülsiyon Makroemülsiyon YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Mikroemülsiyon Makroemülsiyon Yardımcı yüzey etkin madde Kullanılır Kullanılmaz Oluşum Spontan oluşur Enerji vermek gerekir Kararlılık Termodinamik olarak dayanıklı Termodinamik olarak dayanıksız

YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Mikroemülsiyon ilaç taşıyıcı sistemlerin formülasyonunda en önemli işlem, üçgen faz diyagramlarının çizilmesidir. Çizilen diyagramda, mikroemülsiyon formülasyonundaki sulu faz, yağlı faz, YEM ve Y.YEM uygun şekilde karıştırılır ve en uygun mikroemülsiyon alanı belirlendikten sonra formülasyondaki bileşenler saptanabilir. Bileşenlerin çözünürlüğü ile yakından ilişkili olan faz diyagramlarının çizilmesi için en yaygın ve kolay yöntem titrasyondur

MİKROEMÜLSİYONLAR a. % 33 yağ, % 11 su ve % 56 YEM/Y.YEM içeren YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR a. % 33 yağ, % 11 su ve % 56 YEM/Y.YEM içeren mikroemülsiyonun işaretlenmesi b. Mikroemülsiyon alanının belirlenmesi

MİKROEMÜLSİYONLAR KARAKTERİZASYON YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR KARAKTERİZASYON Mikroemülsiyonların karakterizasyon çalışmaları, sahip oldukları fiziksel özelliklere bağlı olarak gerçekleştirilmektedir. İncelenebilecek en belirgin parametreler şunlardır: Optik Özellikler Mikroemülsiyonlar, optik açıdan saydam olmalıdır. Damlacık boyutundaki değişmeler, emülsiyonların fiziksel görünüşünü de değiştirir.

MİKROEMÜLSİYONLAR KARAKTERİZASYON Reolojik Özellikler YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR KARAKTERİZASYON Reolojik Özellikler Mikroemülsiyonlar, genellikle Newton akış modeline uygunluk gösterir. Jelleşme sağlayarak, viskoziteyi modifiye etmek mümkündür

MİKROEMÜLSİYONLAR KARAKTERİZASYON Damlacık Büyüklük Dağılımı YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR KARAKTERİZASYON Damlacık Büyüklük Dağılımı Mikroemülsiyonlarda damlacık büyüklüğü dağılımı için kullanılan yöntemler: Elektron mikroskobu Işık saçılımı yöntemi Küçük açılı X-ışını saçılımı (SAXS) Küçük açılı nötron saçılımı (SANS) Statik ışık saçılımı (SLS) Dinamik ışık saçılımı (DLS)

MİKROEMÜLSİYONLAR KARAKTERİZASYON Elektriksel İletkenlik YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR KARAKTERİZASYON Elektriksel İletkenlik Mikroemülsiyonların sahip olduğu iletkenlik özelliği, sistemdeki sulu fazın hacminin fonksiyonudur. İletkenlik değeri, damlacık büyüklüğü ve konsantrasyonla ilişkilidir pH Uygulanacak bölgenin özelliklerine göre, pH değiştirilebilir. Kararlılık çalışmaları kapsamında pH değişimleri incelenir Faz Ayrımı Faz ayrımı için, en çok santrifüj yöntemi kullanılır

FORMÜLASYONLARININ HAZIRLANMASI YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR FORMÜLASYONLARININ HAZIRLANMASI Bileşenlerin Seçimi Hazırlanan bir mikroemülsiyon formülasyonunda, Yağlı faz olarak Miglyol® 812 N, YEM olarak Abil® EM 90, Y.YEM olarak izopropil alkol Sulu faz olarak distile su kullanılmıştır.

MİKROEMÜLSİYONLAR ÖN-FORMÜLASYONLAR YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR ÖN-FORMÜLASYONLAR Mikroemülsiyon formülasyonlarının hazırlanması için titrasyon yöntemi kullanılmış ve etkin madde içermeyen ön-formülasyonlar ile çalışmalara başlanmıştır. YEM ve Y.YEM oranı 1:1 olarak belirlenmiş ve toplam 10 g üzerinden 9 ayrı formülasyon hazırlanmıştır

MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (g) Yağ YEM:Y.YEM (1:1) YEM+Y.YEM YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (g) Yağ YEM:Y.YEM (1:1) YEM+Y.YEM Distile Su F1 1.00 4.50 : 4.50 9.00 1.32 F2 2.00 4.00 : 4.00 8.00 1.44 F3 3.00 3.50 : 3.50 7.00 0.79 F4 4.00 3.00 : 3.00 6.00 1.16 F5 5.00 2.50 : 2.50 0.74 F6 2.00 : 2.00 0.48 F7 1.50 : 1.50 0.33 F8 1.00 : 1.00 0.51 F9 0.50 : 0.50 -

MİKROEMÜLSİYONLAR ÖN-FORMÜLASYONLAR YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR ÖN-FORMÜLASYONLAR Yağ, YEM ve Y.YEM karışımı su banyosunda 70ºC’a ısıtılmış ve karıştırma sırasında, formülasyon su banyosu içinde bekletilerek sıcaklık sabit tutulmuştur. Mekanik karıştırıcı ile 300 rpm’de karıştırılırken büretten damla damla su ilave edilmiştir. Bu işleme, bulanıklık görülen noktaya kadar devam edilmiş ve karışımın bozulmadan iç faza alabildiği distile su miktarı, mL cinsinden kaydedilmiştir.

MİKROEMÜLSİYONLAR ÖN-FORMÜLASYONLAR YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR ÖN-FORMÜLASYONLAR Formülasyonlarda Y.YEM olarak kullanılan izopropil alkolün 70ºC karıştırma sıcaklığında uçtuğu ve hazırlanan ön-formülasyonlarda bileşenlerin oranlarının değiştiği gözlenmiştir. Bu nedenle, titrasyon sonucu bulunan su miktarları tutarlı çıkmamıştır. Formülasyonların hazırlanması için 70ºC sıcaklıkta çalışılmasından vazgeçilmiş ve bunun yerine 25ºC’lık oda sıcaklığında çalışılması daha uygun görülmüştür.

MİKROEMÜLSİYONLAR ÖN-FORMÜLASYONLAR YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR ÖN-FORMÜLASYONLAR YEM ve Y.YEM oranları 1:1, 1:2, 1:3, 2:1 ve 3:1 olarak belirlenmiş ve toplam 10 g üzerinden yeni formülasyonlar hazırlanmıştır. Karıştırma sırasında, formülasyon su banyosu içinde bekletilmiş ve sıcaklık 25ºC’ta sabit tutulmuştur. 300, 500 ve 1000 rpm olacak şekilde farklı karıştırma hızları denenerek distile su ile titrasyon yapılmış ve harcanan su miktarları mL cinsinden kaydedilmiştir. Formülasyonlarda uygulanan karıştırma hızı arttıkça, köpük oluşumunun da arttığı gözlenmiştir. Bu durum, bulanıklık oluşumunun izlenmesini güçleştirmiş ve formülasyonların hazırlanmasında 300 rpm karıştırma hızının kullanılması uygun görülmüştür.

MİKROEMÜLSİYONLAR ÖN-FORMÜLASYONLAR YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR ÖN-FORMÜLASYONLAR 25ºC oda sıcaklığı ve 300 rpm karıştırma hızında hazırlanan formülasyonlardan, su miktarları sorunsuz olarak bulunan ve faz ayrımı gözlenmeyenler tablo haline getirilmiştir.

MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (g) Yağ YEM:Y.YEM (1:1) YEM+Y.YEM YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (g) Yağ YEM:Y.YEM (1:1) YEM+Y.YEM Distile Su F1 1.00 4.50 : 4.50 9.00 - F2 2.00 4.00 : 4.00 8.00 0.77 F3 3.00 3.50 : 3.50 7.00 0.70 F4 4.00 3.00 : 3.00 6.00 0.54 F5 5.00 2.50 : 2.50 0.40 F6 2.00 : 2.00 0.22 F7 1.50 : 1.50 0.17 F8 1.00 : 1.00 0.11 F9 0.50 : 0.50

MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (g) Yağ YEM:Y.YEM (1:2) YEM+Y.YEM YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (g) Yağ YEM:Y.YEM (1:2) YEM+Y.YEM Distile Su F1 1.00 3.00 : 6.00 9.00 - F2 2.00 2.67 : 5.33 8.00 F3 3.00 2.33 : 4.67 7.00 0.78 F4 4.00 2.00 : 4.00 6.00 0.74 F5 5.00 1.67 : 3.33 0.50 F6 1.33 : 2.67 0.32 F7 1.00 : 2.00 0.20 F8 0.67 : 1.33 F9 0.33 : 0.67

MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (g) Yağ YEM:Y.YEM (1:3) YEM+Y.YEM YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (g) Yağ YEM:Y.YEM (1:3) YEM+Y.YEM Distile Su F1 1.00 2.25 : 6.75 9.00 - F2 2.00 2.00 : 6.00 8.00 F3 3.00 1.75 : 5.25 7.00 F4 4.00 1.50 : 4.50 6.00 F5 5.00 1.25 : 3.75 0.71 F6 1.00 : 3.00 0.42 F7 0.75 : 2.25 0.27 F8 0.50 : 1.50 F9 0.25 : 0.75

MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (g) Yağ YEM:Y.YEM (2:1) YEM+Y.YEM YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (g) Yağ YEM:Y.YEM (2:1) YEM+Y.YEM Distile Su F1 1.00 6.00 : 3.00 9.00 0.97 F2 2.00 5.33 : 2.67 8.00 0.88 F3 3.00 4.67 : 2.33 7.00 0.49 F4 4.00 4.00 : 2.00 6.00 0.31 F5 5.00 3.33 : 1.67 0.19 F6 2.67 : 1.33 0.12 F7 2.00 : 1.00 0.06 F8 1.33 : 0.67 - F9 0.67 : 0.33

MİKROEMÜLSİYONLAR ÖN-FORMÜLASYONLAR YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR ÖN-FORMÜLASYONLAR Hazırlanan ön-formülasyonlardan sonra, üçgen faz diyagramına geçmek için çalışma aralığı daraltılmış ve toplam 10 g olmak üzere 7 adet formülasyon üzerinden çalışmalara devam edilmiştir. Formülasyonlar 300 rpm karıştırma hızında ve 25ºC oda sıcaklığında hazırlanmıştır

MİKROEMÜLSİYONLAR ÖN-FORMÜLASYONLAR YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR ÖN-FORMÜLASYONLAR Üçgen faz diyagramı çiziminde kullanılmak üzere hazırlanan mikroemülsiyon formülasyonları

MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (g) Yağ YEM:Y.YEM (1:1) YEM+Y.YEM YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (g) Yağ YEM:Y.YEM (1:1) YEM+Y.YEM Distile Su F1 2.00 4.00 : 4.00 8.00 0.77 F2 3.00 3.50 : 3.50 7.00 0.70 F3 4.00 3.00 : 3.00 6.00 0.54 F4 5.00 2.50 : 2.50 0.40 F5 2.00 : 2.00 0.22 F6 1.50 : 1.50 0.17 F7 1.00 : 1.00 0.11

MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (g) Yağ YEM:Y.YEM (1:2) YEM+Y.YEM YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (g) Yağ YEM:Y.YEM (1:2) YEM+Y.YEM Distile Su F1 4.00 2.00 : 4.00 6.00 0.74 F2 4.50 1.83 : 3.67 5.50 0.63 F3 5.00 1.67 : 3.33 0.50 F4 1.50 : 3.00 0.44 F5 1.33 : 2.67 0.32 F6 6.50 1.17 : 2.33 3.50 0.27 F7 7.00 1.00 : 2.00 3.00 0.20

MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (g) Yağ YEM:Y.YEM (1:3) YEM+Y.YEM YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (g) Yağ YEM:Y.YEM (1:3) YEM+Y.YEM Distile Su F1 4.50 1.38 : 4.12 5.50 0.75 F2 5.00 1.25 : 3.75 0.71 F3 1.13 : 3.37 0.54 F4 6.00 1.00 : 3.00 4.00 0.42 F5 6.50 0.88 : 2.62 3.50 0.33 F6 7.00 0.75 : 2.25 3.00 0.27 F7 7.50 0.63 : 1.87 2.50 0.12

MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (g) Yağ YEM:Y.YEM (2:1) YEM+Y.YEM YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (g) Yağ YEM:Y.YEM (2:1) YEM+Y.YEM Distile Su F1 1.00 6.00 : 3.00 9.00 0.97 F2 2.00 5.33 : 2.67 8.00 0.88 F3 3.00 4.67 : 2.33 7.00 0.49 F4 4.00 4.00 : 2.00 6.00 0.31 F5 5.00 3.33 : 1.67 0.19 F6 2.67 : 1.33 0.12 F7 2.00 : 1.00 0.06

MİKROEMÜLSİYONLAR ÖN-FORMÜLASYONLAR Üçgen Faz Diyagramı YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR ÖN-FORMÜLASYONLAR Üçgen Faz Diyagramı Üçgen faz diyagramının çizilmesi için hazırlanan formülasyonlardaki yağ, YEM, Y.YEM ve su miktarları % olarak hesaplanmıştır.

YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Tablolardaki değerler çizelgeye ve faz diyagramına geçirilirken, 10 g formülasyona su eklendikten sonra hesaplanan % değerleri dikkate alınmıştır. Bileşenlerin kullanım yüzdelerine göre bulunan noktalar üçgen faz diyagramında işaretlenmiştir. Farklı oranlarda yapılan çalışmalar için, ayrı üçgen faz diyagramı çizilmiştir.

YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Diyagramlarda en büyük mikroemülsiyon alanına sahip olanı seçilmiş, ağırlık merkezinden hesaplanan % değerlere göre yeniden etkin maddesiz mikroemülsiyon formülasyonu hazırlanmış ve kararlılığını incelemek için 2 hafta oda sıcaklığında bekletilmiştir. Bu süre sonunda, faz ayrımı gözlenmemiş ve etkin madde içeren formülasyonların hazırlanmasına başlanmıştır.

MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (%) Yağ YEM+Y.YEM (1:1) Distile Su F1 YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (%) Yağ YEM+Y.YEM (1:1) Distile Su F1 18.57 74.28 7.15 F2 28.04 65.42 6.54 F3 37.95 56.93 5.12 F4 48.08 3.85 F5 58.71 39.14 2.15 F6 68.83 29.50 1.67 F7 79.13 19.78 1.09

MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (%) Yağ YEM+Y.YEM (1:2) Distile Su F1 YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (%) Yağ YEM+Y.YEM (1:2) Distile Su F1 37.24 55.87 6.89 F2 42.33 51.74 5.93 F3 47.62 4.76 F4 52.68 43.10 4.21 F5 58.14 38.76 3.10 F6 63.29 34.08 2.63 F7 68.63 29.41 1.96

MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (%) Yağ YEM+Y.YEM (1:3) Distile Su F1 YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (%) Yağ YEM+Y.YEM (1:3) Distile Su F1 41.86 51.16 6.98 F2 46.69 6.63 F3 52.18 42.69 5.12 F4 57.58 38.39 4.03 F5 62.92 33.88 3.19 F6 68.16 29.21 2.63 F7 74.11 24.70 1.19

MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (%) Yağ YEM+Y.YEM (2:1) Distile Su F1 YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (%) Yağ YEM+Y.YEM (2:1) Distile Su F1 9.12 82.04 8.84 F2 18.38 73.53 8.09 F3 28.60 66.73 4.67 F4 38.80 58.20 3.01 F5 49.07 1.86 F6 59.29 39.53 1.19 F7 69.58 29.82 0.60

YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Çizilen üçgen-faz diyagramlarından, 1:1 oranında YEM ve Y.YEM içeren formülasyonun, en büyük mikroemülsiyon alanına sahip olduğu bulunmuştur. Yağ, YEM, Y.YEM ve % 2 oranında etkin madde içeren karışım, 25ºC’lık oda sıcaklığında, mekanik karıştırıcı ile 300 rpm sabit hızda karıştırılmıştır. Hazırlanan bu karışıma hesaplanan miktarda su damla damla eklenerek formülasyonlar hazırlanmış ve 1 hafta oda sıcaklığında bekletilerek faz ayrımı oluşup oluşmadığı incelenmiştir.

YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Mikroemülsiyon ilaç taşıyıcı sistemlerin formülasyonunda en önemli işlem, üçgen faz diyagramlarının çizilmesidir. Çizilen diyagramda, mikroemülsiyon formülasyonundaki sulu faz, yağlı faz, YEM ve Y.YEM uygun şekilde karıştırılır ve en uygun mikroemülsiyon alanı belirlendikten sonra formülasyondaki bileşenler saptanabilir. Bileşenlerin çözünürlüğü ile yakından ilişkili olan faz diyagramlarının çizilmesi için en yaygın ve kolay yöntem titrasyondur.

YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Çok sayıda karışımın kısa sürede incelenmesine olanak sağlayan titrasyon yönteminde, belli miktardaki YEM/Y.YEM karışımı yağla karıştırılarak, tek fazlı bir çözelti oluşturulur. Daha sonra, sabit sıcaklık ve karıştırma hızı kullanılarak su ile titrasyon yapılır ve her su eklenmesinde sistem saydamlık, akış özellikleri ve kararlılık açısından incelenir.

YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR a. % 33 yağ, % 11 su ve % 56 YEM/Y.YEM içeren mikroemülsiyonun işaretlenmesi b. Mikroemülsiyon alanının belirlenmesi

MİKROEMÜLSİYONLAR ÜÇGEN FAZ DİYADRAMI YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR ÜÇGEN FAZ DİYADRAMI Üçgen faz diyagramlarının çizimi için aşağıdaki basamaklar izlenir: Titrasyon ile uygun yağ, su, YEM ve Y.YEM oranları bulunarak, mikroemülsiyonlar hazırlanır. Eşkenar üçgen oluşturulur ve köşe noktalar % 100 olmak üzere bileşenler yerleştirilir. Kenarlardaki her nokta ikili bileşenleri ifade eder. Bir köşeden karşı kenara çizilen doğru üzerindeki her nokta için ikili bileşenlerin oranı sabittir.

MİKROEMÜLSİYONLAR ÜÇGEN FAZ DİYADRAMI YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR ÜÇGEN FAZ DİYADRAMI Bileşenlerin kullanım yüzdelerine göre bulunan noktalar üçgen faz diyagramında işaretlenir. Farklı oranlarda yapılan çalışmalar için ayrı üçgen faz diyagramları çizilir. Mikroemülsiyon alanının hesabı için, değişken olan bileşenin köşesinden (% 100 su), mikroemülsiyon noktaları ile sınırlı olmak koşulu ile karşı kenara doğru çizilir; bu doğrular ve mikroemülsiyon noktalarının sınırladığı alan mikroemülsiyon alanını verir. Çizilen her farklı mikroemülsiyon alanına bakılarak, en geniş alan seçilir ve ağırlık merkezi hesabıyla en uygun formülasyon ya da formülasyonlar belirlenir

MİKROEMÜLSİYONLAR 1:1 (Alan 198.13 br2) 1:2 (Alan 105.88 br2) YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR 1:1 (Alan 198.13 br2) 1:2 (Alan 105.88 br2)

MİKROEMÜLSİYONLAR 1:3 (Alan 108.37 br2) 2:1 (Alan 198.11 br2) YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR 1:3 (Alan 108.37 br2) 2:1 (Alan 198.11 br2)

MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (%) Yağ YEM+Y.YEM (1:1) Distile Su F1 YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyon (%) Yağ YEM+Y.YEM (1:1) Distile Su F1 18.57 74.28 7.15 F2 28.04 65.42 6.54 F3 37.95 56.93 5.12 F4 48.08 3.85 F5 58.71 39.14 2.15 F6 68.83 29.50 1.67 F7 79.13 19.78 1.09

MİKROEMÜLSİYONLAR 74.28 18.57 7.15 Formülasyon (%) Yağ YEM+Y.YEM (1:1) YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR 74.28 18.57 7.15 Formülasyon (%) Yağ YEM+Y.YEM (1:1) Distile Su F1 18.57 74.28 7.15 F2 28.04 65.42 6.54 F3 37.95 56.93 5.12 F4 48.08 3.85 F5 58.71 39.14 2.15 F6 68.83 29.50 1.67 F7 79.13 19.78 1.09

YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR

YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Emülsiyon yapıcı seçiminde en çok kullanılan yöntemler; HLB sistemi Üçgen faz diagramı HLB SİSTEMİ Bir emülsiyon yapıcıda aranılan en önemli özellik, emülsiyon yapıcının yağ-su ara yüzeyine kuvvetle adsorplanmasıdır. Bu durum emülsiyon yapıcının hidrofilik ve lipofilik özellikleri arasında uygun bir denge gerektirir. Emülsiyon yapıcının hidrofilik lipofilik özelliği (çözünürlüğü) arasındaki denge ile emülsiyonun tipi arasında çok yakın bir ilişki vardır.

YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Emülsiyonun özelliklerini ve tipini önceden belirlemek için ampirik bir hesaplama yöntemi geliştirilmiştir. Burada yüzey etkin maddenin hidrofil-lipofil dengesini ifade etmek için HLB (Hydrophilic– Lipophilic Balance) terimi kullanılmıştır. Emülsiyon yapıcıların HLB değerleri 1 - 20 arasında değişir. 0 Lipofil 10 Hidrofil 20

MİKROEMÜLSİYONLAR Etkinlik HLB değeri En az En çok Köpük kırıcı 1.5 3 YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Etkinlik HLB değeri En az En çok Köpük kırıcı 1.5 3 S/Y emülsiyon yapıcı 6 Islatıcı 7 9 Y/S emülsiyon yapıcı 8 13 Temizleyici 15 Çözündürücü 18

MİKROEMÜLSİYONLAR Emülsiyon yapıcı HLB Sorbitan trioleat (Span 85) 1.8 YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Emülsiyon yapıcı HLB Sorbitan trioleat (Span 85) 1.8 Sorbitan tristearat (Span 65) 2.1 Sorbitan seskioleat (Arlacel 83) 3.7 Gliseril monostearat 3.8 Sorbitan monooleat (Span 80) 4.3 Sorbitan monostearat (Span 60) 4.7 Sorbitan monopalmitat (Span 40) 6.7 Sorbitan monolaurat (Span 20) 8.6 Polioksietilen sorbitan tristearat (Tween 65) 10.5 Polioksietilen sorbitan trioleat(Tween 85) 11.0 Polietilen glikol monostearat 11.6 Polisorbat 60 (Tween 60) 14.9

MİKROEMÜLSİYONLAR HLB = ( WI x HLBI) + ( WII x HLBII ) YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR HLB = ( WI x HLBI) + ( WII x HLBII ) WI : 1. emülsiyon yapıcının % ağırlığı WII : 2. emülsiyon yapıcının % ağırlığı HLBI : 1. emülsiyon yapıcının HLB değeri HLBII : 2. emülsiyon yapıcının HLB değeri

YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR 100 mL emülsiyon hazırlamak için YEM olarak 3.0 g Span 20 (HLB 8.6) ve 2.0 g Tween 20 (HLB 16.7) karışımı kullanılıyor. Toplam HLB'yi bulunuz. Toplam emülsiyon yapıcı 5.0 g geliyor, 5.0 g'da 3.0 g Span 20 5.0 g'da 2.0 g Tween 20 100.0 g'da x = % 60 Span 20, 100.0 g'da x = % 40 Tween 20 vardır. Toplam HLB = (8.6 x 60/100) + (16.7 x 40/100) = 11.8

MİKROEMÜLSİYONLAR ÖRNEK SORU YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR ÖRNEK SORU Aşağıda verilen tabloda bir mikroemülsiyon formülasyonu oluşturmak için kullanılanılan yağ-su-yüzey etkin madde % miktarları verilmiştir. Formülasyonda yüzey etkin madde:yardımcı yüzey etkin madde (YEM:Y.YEM) oranı 1:4 olduğuna göre tablodaki eksik yerleri doldurunuz.

MİKROEMÜLSİYONLAR F1 4 60 F2 40 F3 8 20 F4 12 YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyonda yüzey etkin madde:yardımcı yüzey etkin madde (YEM:Y.YEM) oranı 1:4 olduğuna göre tablodaki eksik yerleri doldurunuz. Formülasyon YEM (%) Y.YEM (%) SU (%) YAĞ (%) F1 4   60 F2 40 F3 8 20 F4 12

MİKROEMÜLSİYONLAR F1 4 16 20 60 F2 40 F3 8 32 F4 12 48 YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Formülasyonda yüzey etkin madde:yardımcı yüzey etkin madde (YEM:Y.YEM) oranı 1:4 olduğuna göre tablodaki eksik yerleri doldurunuz. Formülasyon YEM (%) Y.YEM (%) SU (%) YAĞ (%) F1 4  16 20 60 F2 40 F3 8  32 F4 12  48 Herbir formülasyon için üçgen faz diyagramında işaretleme yaparak taralı/kapalı alanı çiziniz.

MİKROEMÜLSİYONLAR 100 80 20 SU 60 40 YEM + Y.YEM 40 60 20 80 100 100 YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR 100 80 20 SU 60 40 YEM + Y.YEM 40 60 20 80 100 100 80 60 40 20 YAĞ Formülasyon YEM (%) Y.YEM (%) SU (%) YAĞ (%) F1 4  16 20 60 F2 40 F3 8  32 F4 12  48

YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Oluşturduğunuz taralı alan içinde (% değerlerini okuyabildiğiniz) bir noktayı seçiniz. 100 YAĞ % 40 YEM+Y.YEM SU % 20 80 20 SU 60 40 YEM + Y.YEM 40 60 20 80 100 100 80 60 40 20 YAĞ

MİKROEMÜLSİYONLAR ÖRNEK SORU YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR ÖRNEK SORU Taralı alan içinde bulduğunuz noktayı kullanarak 10 g mikroemülsiyon hazırlanmıştır. % 40 YAĞ % 40 YEM+Y.YEM % 20 SU 4 g YAĞ, 4 g YEM+Y.YEM ve 2 g su kullanılmıştır. Kullanılan YEM miktarı nedir?

MİKROEMÜLSİYONLAR ÖRNEK SORU YEM:Y.YEM = 1:4 YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR ÖRNEK SORU YEM:Y.YEM = 1:4 x g YEM + 4x g Y.YEM = 4 g 5x = 4 g YEM = 0.8 g ve Y.YEM = 3.2 g

ise hazırlanan emülsiyonun HLB değeri kaçtır? YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR ÖRNEK SORU YEM = 0.8 g (HLB = 11.0) ve Y.YEM = 3.2 g (HLB = 1.8) ise hazırlanan emülsiyonun HLB değeri kaçtır?

MİKROEMÜLSİYONLAR ÖRNEK SORU Toplam emülsiyon yapıcı 4.0 g geliyor, YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR ÖRNEK SORU Toplam emülsiyon yapıcı 4.0 g geliyor, 4.0 g'da 0.8 g YEM 100.0 g'da x = % 20 YEM, 4.0 g'da 3.2 g Y.YEM 100.0 g'da x = % 80 Y.YEM Toplam HLB = (11.0 x 20/100) + (1.8 x 80/100) = 2.2 + 1.44 = 3.64 Hazırlanan emülsiyonun özelliği ve tipi nasıldır?

Toplam HLB = (11.0 x 20/100) + (1.8 x 80/100) = 2.2 + 1.44 = 3.64 YÜZEY ETKİN MADDELER MİKROEMÜLSİYONLAR Toplam HLB = (11.0 x 20/100) + (1.8 x 80/100) = 2.2 + 1.44 = 3.64 Etkinlik HLB değeri En az En çok Köpük kırıcı 1.5 3 S/Y emülsiyon yapıcı 6 Islatıcı 7 9 Y/S emülsiyon yapıcı 8 13 Temizleyici 15 Çözündürücü 18

KATI LİPİT NANOPARTİKÜLLER YÜZEY ETKİN MADDELER KATI LİPİT NANOPARTİKÜLLER

KATI LİPİT NANOPARTİKÜLLER YÜZEY ETKİN MADDELER KATI LİPİT NANOPARTİKÜLLER 1990’ların başında, emülsiyonlara, lipozomlara ve nanopartiküllere alternatif taşıyıcı sistem olarak, polimerler ve makromoleküllerden üretilen SLN’ler (Solid Lipid Nanoparticles) geliştirilmiştir. Diğer nanopartiküllere benzer olarak, kontrollü salım sağlayan ve kullanılan etkin maddelerin bozunmasını önleyen katı bir matrisleri vardır. SLN’nin matrisi oda sıcaklığında katı halde bulunan lipitlerden oluşur.

KATI LİPİT NANOPARTİKÜLLER YÜZEY ETKİN MADDELER KATI LİPİT NANOPARTİKÜLLER SLN’ler, konvensiyonel dozaj şekillerinin üstünlüklerini biraraya getiren, aynı zamanda da bilinen sakıncalarını önleyen sistemlerdir SLN’lerin üstünlükleri: Etkin madde hedeflendirmesi ve kontrollü salımın gerçekleşmesi, Arttırılmış ilaç kararlılığı, Yüksek oranda etkin madde yüklenmesi, Hidrofilik ve lipofilik etkin maddelerin uyum içinde birarada verilebilmesi, Taşıyıcının biyotoksik olmaması, Büyük ölçekli üretim ve sterilizasyonunda problem olmaması, Organik çözücü içermemesi

KATI LİPİT NANOPARTİKÜLLER YÜZEY ETKİN MADDELER KATI LİPİT NANOPARTİKÜLLER SLN’ler, başlangıçta, intravenöz uygulamalar için geliştirilmiş, daha sonra oral dozaj şekillerinde de kullanılmaya başlanmıştır. Son yıllarda ise, ilgi SLN’lerin hem farmasötik hem de kozmetik amaçlı topik kullanımlarında yoğunlaşmıştır. Dünya genelinde tescillenmiş ismi SLN® ve topik uygulamalar için Lipopearls®’dür.

KATI LİPİT NANOPARTİKÜLLER YÜZEY ETKİN MADDELER KATI LİPİT NANOPARTİKÜLLER Topik uygulamalar için, SLN’de, farmasötik ve kozmetik amaçlı çok farklı ve çeşitli etkin maddeler kullanılmıştır. Ayrıca, krem ve jel gibi taşıyıcı sistemlerle birleştirilerek, fiziksel kararlılık, etkin madde yüklenmesi ve salım özellikleri gibi, partiküllerin karakterizasyon ve uyum çalışmaları yapılmış; bu yapılarla etkileşimleri incelenmiştir.

KATI LİPİT NANOPARTİKÜLLER YÜZEY ETKİN MADDELER KATI LİPİT NANOPARTİKÜLLER Uzun yıllardır, büyük lipit partiküller oral sistemlerde pelletler şeklinde kullanılmıştır. Buna örnek olarak, Boehringer Ingelheim (Almanya) tarafından üretilen Mucosolvan® adlı ürün verilebir. İlerleyen yıllarda, lipit mikropartiküller ve püskürterek kurutma yöntemi gibi geliştirilme teknikleri de tanımlanmıştır. Lipit partiküller için bir sonraki gelişim aşaması Speiser tarafından oral uygulamalar için geliştirilmiş olan lipit nanopartiküllerdir. Eritilmiş lipitler sulu YEM çözeltisi içinde bir karıştırıcı ile disperse edilir. Benzer bir sistem de, Domb tarafından, Lipopearls® için tanımlanmıştır.

KATI LİPİT NANOPARTİKÜLLER YÜZEY ETKİN MADDELER KATI LİPİT NANOPARTİKÜLLER Ancak, düşük enerjili dispersiyon tekniği kullanmanın sakıncası, ultra ince nanopartikül ürün elde etmek için yüksek YEM konsantrasyonlarına ihtiyaç duyulmasıdır. Bir diğer problem de, bitmiş ürünün mikropartikül yapılarından arındırılmasının zorluğudur. Bu durum, özellikle inravenöz kullanım için üretilmiş sistemlerde önemlidir. Bu sorunun çözümü için, yüksek YEM konsantrasyonuna sahip kendiliğinden emülsiyon oluşan sistemler hazırlanmış; ama yine nanopartikül ve mikropartiküllerin bir karışımı elde edilmiştir.

KATI LİPİT NANOPARTİKÜLLER YÜZEY ETKİN MADDELER KATI LİPİT NANOPARTİKÜLLER HAZIRLAMA YÖNTEMLERİ SLN’lerin genel bileşenleri, katı lipitler, YEM’ler ve sudur. Buradaki lipit, trigliseritleri (tristearin), kısmi gliseritleri (Imwitor®), yağ asitlerini (stearik asit), steroitleri (kolesterol) ve mumları (setil palmitat) kapsar. Her çeşit YEM, lipit dispersiyonunda kullanılabilir. YEM’lerin birarada kullanılması, partiküllerin aglomere olmalarını engellemede daha etkilidir.