ÖZGÜVEN GELİŞİMİ Psk. Aslı DALAN

ÖZGÜVEN GELİŞİMİ Özgüven Nedir? Özgüvenin Yapısı Özgüven Gelişim Süreci Anne Baba Tavrının Önemi Özgüven Eksikliği Nedir? Çocuklarda Zayıf Özgüvenin Göstergeleri Ergenlik Dönemi ve Özgüven Sorunu Ergen Anne Babası Olmak Çocuğunuza Özgüven Kazandırma Yolları Ne Zaman Uzman Yardımı Almak Gerekir?

Özgüven Nedir? Özgüven; hem kişinin kendisine ilişkin düşünceleri (zekiyim,sevilen bir insanım), hem bu düşüncelerin yol açtığı duyguları (umutsuzluk, utanç, gurur), hem de bu duygu ve düşüncelerin ifadesi olan davranışları (çekingenlik, dikkat, iddiacılık) içeren bir kavramdır. En geniş anlamıyla benlik saygısı (özgüven), kişinin kendi gururlu, değerli, gayretli, etkin ve başarılı hissetmesidir. Özgüven, kişiliğimizin en önemli yapıtaşlarından biridir.

Özgüven Nedir? Özgüven; kendimize yönelik iyi duygular geliştirmemiz sonucu, kendimizi iyi hissetmemiz demektir. Başka bir deyişle kendimiz olmaktan memnun olmak ve bunun sonucu olarak kendimiz ve çevremizle barışık olmamız demektir. Kısaca;"sevilebilir ve becerebilir olma" duygusudur da diyebiliriz.

Özgüven Nedir? Benlik saygısının seviyesi, kişinin okul ve işteki başarı ve becerisini, stres ile başa çıkma etkinliğini, arkadaşlık ve dostluk ilişkilerinin gelişmesini, canlılık ve eğlenebilirlilik derecesini etkilemektedir. Benlik saygısını yüksek seviyede ve tutarlı olarak sürdüren normal sağlıklı kişiler, canlılık ve enerjilikle özdeşleşirler.

Özgüven Nedir? Zayıf yapılanmış benlik saygısına sahip kişiler ise canlılık ve enerjilerini kaybetmiş, kendilerine güvenmeyen, hatta kendini utanç verici değersiz ve çaresiz hisseden, başarı ve becerileri azalmış kişilerdir.

Özgüvenin Yapısı Özgüven, yaşamımızın her alanında karşımıza çıkan bir kavramdır. Hem kişisel hem de sosyal hayatımızda önemlidir. Özgüvenin yapısını iki bölümde inceleyip değerlendiriyoruz. - İç Özgüven - Dış Özgüven

Özgüvenin Yapısı İç Özgüven İç özgüven, kendimizden memnun ve kendimizle barışık olduğumuza dair inancımız ve bu konuda hissettiklerimizdir. - Kendini Sevme - Kendini Tanıma - Kendine Açık Hedefler Koyma - Pozitif Düşünme

Özgüvenin Yapısı Dış Özgüven Dış özgüven ise dışarıya kendimizden emin olduğumuz şekilde verdiğimiz görüntü ve davranışlardır. - İletişim - Kendini İyi İfade Edebilme - Duygularını Kontrol Edebilme

Özgüven Gelişim Süreci Çocuklarda özgüvenin oluşumu bebeklik döneminden itibaren başlar. Çocuklar gelişen her yeni becerilerini kullanmak isterler. Denedikleri ve başardıkları her becerinin ardından kendilerine daha çok güven duyarlar. Denemeleri konusunda çevrelerinden gördükleri destek onları yeniden denemek konusunda motive eder.

Özgüven Gelişim Süreci Çocuğun öğrenmeye istek duyabilmesi için öncelikle gelişen becerilerini kullanma alanı bulması gereklidir. Her konuda destek almaya, yardım görmeye alışmış, daima ne yapması gerektiği söylenmiş ve kendi kendine yeterince iyi yapamayacağı vurgulanmış bir çocuğun ve gencin öğrenme ve deneme isteği de kırılacaktır.

Özgüven Gelişim Süreci Benlik Saygısı (Özgüven) gelişim sürecinde üç ana kaynak vardır: 1. Başkalarının Saygısı 2. Yeterlilik 3. Kendilik (Kişinin bu iki kaynağı kendisi için değerlendirmesi)

Özgüven Gelişim Süreci 1. Başkalarının Saygısı Başkalarının saygısı, olumlu duygusal etkileşimi, kişide kendini sevmeyi geliştiren bir olgudur. İnsan yaşamında özgüven gelişiminin ilk temelleri bebeklik döneminden itibaren atılmaya başlar. Özgüvenin gelişmesi ailenin (Özellikle ilk yıllarda annenin), çocuğa gösterdiği ilgi, şefkat uygun yansımalı ilişkiye bağlıdır.

Özgüven Gelişim Süreci 1. Başkalarının Saygısı Çocukta hünerlerin ve başarıların ortaya çıkması ve gelişmesi, çocuğun benlik saygısı için temel gerçekliğin ta kendisidir. Ebeveynler tarafından kabul görme, onay ve sevgi, çocuğa birinin varlığında olmanın gururunu ve hazzını yaşatır. Aile çocuğunun oyuncaklarla oynamasına sevindiğinde ve oyun girişimlerini desteklediğinde çocuğun yeterliliği başkalarının saygısına bağlı hale gelir.

Özgüven Gelişim Süreci 1. Başkalarının Saygısı Bebeklik çağından itibaren öncelikle sevgi, şefkat ve ilgi gören, ihtiyaçları yeterince karşılanan, koşulsuz sevildiklerini ve koşulsuz kabul ve destek gördüklerini hisseden çocuklar kendilerine daha çok güvenirler.

Özgüven Gelişim Süreci 2. Yeterlilik Çocuk kendi yaşantılarından kimliğini oluşturdukça, özgüvenin de gelişmesi iç ruhsal yapıya daha bağımlı olur. Yaşam tecrübelerinin artması sonucunda, çocuğun iç ruhsal düzenlemesi zamanla sürekli ve tutarlı hale gelir. Özellikle aile içersindeki yeri ve duruşu, başkalarının sosyal ve fiziksel ilişkilerde yaklaşımları, çocuğun kendini ispat edebilmedeki yeterliliğini etkiler. İleriki yıllarda çocuğun okul yaşantısı ve başarısı da özgüven gelişiminde en önemli etkenlerdendir.

Özgüven Gelişim Süreci 3. Kendilik Ergenlik döneminde zamanla başkalarının kişinin benlik saygısı üzerindeki fikirlerinin önemi değişikliğe uğrar. Kavramanın gelişmesi, ergenin bilgi kaynağını değiştirir ve artık ergenin kendi hakkındaki gerçeklerin dışarıdan geleceği inancı yerine, kendinden geleceği inancına kayar.

Özgüven Gelişim Süreci 3. Kendilik Gerçeklere dayalı mükemmel "ben"in gelişmesi, kimlik duygusunun gelişmesini sağlayan benlik saygısının yeteneklere ve toplumsal ilişkilere bağlı olarak ortaya çıkmasına dayalıdır. Özellikle bu dönemde bedende meydana gelen fizyolojik değişiklikler de özgüven gelişiminde önemli rol oynar. Geç ergenlik dönemi benlik saygısının pekiştiği dönemdir.

Özgüven Gelişim Süreci

Anne Baba Tavrının Önemi

Anne Baba Tavrının Önemi Çocuklar büyüdükçe becerilerinin gelişimiyle ve sosyalleşmeleriyle birlikte kendilerinin ve birey olduklarının da farkına varmaya başlarlar. Yetenekleri konusunda desteklenen bireyselliği önemsenen, bağımsızlaşmasına fırsat verilen, önemli ve değerli olduğu hissettirilen her çocuk özgüven geliştirebilir.

Anne Baba Tavrının Önemi Bazen anne-babaların sevgi, ilgi ve kontrol kaygısı çocuğun kendini ortaya koyamamasına, yeteneklerini geliştirmeye fırsat bulamamasına, kendini ifade edememesine ve yetersiz hissetmesine neden olabilmekte ve özgüven gelişimini olumsuz etkileyebilmektedir.

Anne Baba Tavrının Önemi Tam tersi olarak ihmal edilen, hor görülen, aşağılanan, utandırılan, eleştirilen ve kendisinden yapabileceğinin çok üzerinde performans ve başarı beklenen çocukların da özgüveninin gelişemediği ve hep bir yetişkinin onayına, desteğine ve kontrolüne bağımlı kaldığı bilinmektedir. Çocuğun özgüveninin oluşması büyük ölçüde anne-baba tavrı ile ilgilidir.

Özgüven Eksikliği Nedir?

Özgüven Eksikliği Nedir? Bizi diğer canlılardan ayıran en önemli özelliklerden biri, kendimizin farkında olma yani “farkındalık” özelliğimizdir. Özgüven; değişmeyen, durağan bir durum ya da duygu hali değildir. Birçoğumuz kendimize daha çok güvenmek, her durum ve ortamda daha rahat, kendini daha iyi hisseden bir kişi olmayı isteriz.

Özgüven Eksikliği Nedir? Özgüven, doğuştan sahip olunacak ya da kolayca erişilebilecek bir duygu hali değildir. Toplumdaki bir çok insanın güveni, aslında “kendine güvenli gibi” görünme halidir. Özgüvenin yüksek olması demek, abartılmış biçimde “her şeyi yapabilirim, her şeye gücüm yeter” duygusu içinde olmak demek değildir.

Özgüven Eksikliği Nedir? Güvenli kişi, kendisiyle ilgili gerçeklerin, neyi başarıp-neyi başaramayacağının farkında olan; değiştirebilecek ya da geliştirebilecekleri için çaba gösteren, değiştiremeyeceklerini kabul etmeyi ve bu haliyle kendini sevmeyi bilen kişidir. Bunun tam tersi durumdaki güvensiz kişilerin, kendileriyle ilgili duyguları, diğerlerinden alacakları onay ve geri bildirime bağlıdır.

Özgüven Eksikliği Nedir? Yetenek ve sınırlarının farkında değildir. Bu körlük, sürekli olarak başarısız olma kaygısı yaratır. Bu kişiler, kendini daha fazla yargılamamak, reddetmemek ve yaralanmamak için çevresine koruyucu duvarlar örer, savunmalar geliştirirler.

Özgüven Eksikliği Nedir? Kendilerine karşı öfke veya suçlama duyabildiği gibi sürekli her iş ve durumda mükemmel olma çabası da gösterebilir. Başarısızlık durumlarında diğerlerini suçlama, sürekli şikayet etme, gerekçeler öne sürmeler olabildiği gibi duyduğu sıkıntı ve acı veren bu durumu unutmak için alkol veya uyuşturucuya sığınabilirler.

Çocuklarda Zayıf Özgüvenin Belirtileri

Çocuklarda Zayıf Özgüvenin Belirtileri Özgüveni zayıf çocuklar; duygusal, sosyal ve akademik konularda zorluklar yaşarlar. Bu durum okulda ve yaşamın diğer alanlarında kendini çeşitli şekillerde belli eder. Çocuk ya aşırı kontrol kullanarak, duygusal anlamda aşırı kırılgan ve hassas, yeni deneyimlere kapalı, çekingen bir kişilik geliştirir ya da aşırı kontrolsüzlük ile zorba davranan, asi, otoriteyle çatışan, sürekli problem yaratan tutum ve davranışlar sergilerler.

Aşırı Kontrollü Davranışın Göstergeleri Anne ve babaya bağımlı Utangaç ve içine kapanık Yeni aktivitelere girmekte isteksiz Başka çocuklarla kaynaşmakta sıkıntı çeken Yeni durumlarla karşılaştığında ürkek davranan, uyum sağlayamayan Davranışlarının olumlu biçimde düzeltilmesinden bile hemen incinen, rahatsız olan Kendini aşağı görme alışkanlığı edinmiş Yanlış yapmaktan ve başarısızlıktan çok korkan Sürekli diğerlerini memnun etme çabası içinde olan

Aşırı Kontrolsüz Davranışın Göstergeleri Saldırgan ve zorba Öfkeli, kızgın Sık sık okuldan kaçan İşbirliğine yanaşmayan Sürekli sevilip sevilmediğini soran Hoş görülmeyeceğini bile bile derslerini ihmal eden Kendi hataları için sürekli başkalarını suçlayan Görevlerini yerine getirirken özensiz davranan Sorumluluklarının bilincinde olmayan Herkesten üstünmüş gibi davranan Yalan söyleyen Kendisine ve başkasına ait eşyaları hor kullanan

Çocuklarda Zayıf Özgüvenin Belirtileri Aşırı kontrolsüz davranışlar gösteren çocuklar, kendilerine, başkalarına zarar verdiği ve çevreyi rahatsız ettiği için daha fazla dikkat çeker,  ailesi ya da öğretmenleri tarafından sürekli olarak uyarılır, cezalandırılır. Bu çocuğun güvensizliğini daha da pekiştirir.

Çocuklarda Zayıf Özgüvenin Belirtileri Aşırı kontrollü çocuklar, kimseyi rahatsız etmedikleri için bu tutumları önemsenmez, sorun olarak görülmez, ancak bu da aynı biçimde etki yaparak çocuğun özgüven yetersizliğinin pekişmesine neden olur.

Ergenlik Dönemi ve Özgüven Sorunu

Ergenlik Dönemi ve Özgüven Sorunu Ergenlik insanda fiziksel, hormonal, cinsel, sosyal, duygusal, kişisel ve zihinsel değişme ve gelişmelerin olduğu buluğ ile başlayan ve bedence büyümenin sona ermesi ile sonlandığı düşünülen özel bir evredir. 12-21 yaş dönemindeki çocukları “ergen” olarak adlandırıyoruz. Ergenlik dönemi bir nevi yetişkinlik provasıdır.

Ergenlik Dönemi ve Özgüven Sorunu Bu dönemin en önemli karakteristiklerinden biri de çabuk kurulan ama bir yandan da çabuk bozulan ilişkilerdir. Ergenlik döneminde benlik duygusunun kazanılma çabası çok belirgindir. Birey olarak görülme ihtiyacı ve özgürlüğünü hissetme ihtiyacı belirginleşir. Ergenin bu dönemde çevresiyle sağlıklı ilişkiler kurması benlik gelişiminde oldukça belirleyicidir.

Ergenlik Dönemi ve Özgüven Sorunu Bu dönemde bazı sosyal uyumsuzluklara hatta bazı davranış bozukluklarına da rastlanabilir. Anlaşılmak ve çevresi ile iyi bir iletişim içinde olmak bu dönemdeki sorunların en aza inmesini sağlamaktadır. Bunun tersi olarak gencin içinde yaşadığı toplumun, okulun, ailenin empatiden uzak, baskıcı yaklaşımı gencin hem psikolojik hem de davranışsal sorunlarının zeminini oluşturur.

Ergenlik Dönemi ve Özgüven Sorunu Ergenlikte duygular da farklı ve değişkendir. Bu dönemin doğal yapısı gereği, aileye bağımlılık azalır. Sınırdan hoşlanmama, eleştiriyi kabul etmeme, kurallardan şikayetçi olma, boş vermişlik ve anne-babanın beğenileriyle alay etme gibi davranışlar görülebilir.

Ergen Anne-Babası Olmak

Ergen Anne-Babası Olmak Anne-babaların öncelikle bu dönem boyunca sabırlı olmaları, değişime açık ve istekli olmaları önemlidir. İletişimdeki sorunları fark etmek ve uygun çözüm yolları aramak, gerekirse bir profesyonel yardım aramak bu dönemde çok önemlidir. Gencin bu dönemdeki tepkileri tamamen kendi içinde bulunduğu değişim süreciyle ilgili olabilir. Sorunları kişiselleştirmemek önemlidir.

Ergen Anne-Babası Olmak Çatışma da bir iletişimdir. Önemli olan çatışmaları uygun ve karşılıklı çıkarları koruyacak şekilde çözümleyebilmektir. Onları dinlerken, yargılamamak, fazla öğüt verici olmamak, bireysel özelliklerinden ötürü eleştirmemek, suçlayıcı olmamak önemlidir. Her yaş grubunda olduğu gibi disiplin bu yaşlarda da çok önemlidir.

Ergen Anne-Babası Olmak Bireyselliğin desteklenmesi de çok önemlidir. Çocuğa sorumluluk vermek ve onu desteklemek önemli kavramlardır. Gencin dengesizlikleri ve duygusal gel-gitleri sırasında ebeveynler olarak ona iyi model olmak çok etkili ve önemlidir. Genç birçok konuda dengesizliğinin farkındadır ve buna rağmen anne-babanın sevgisini ve ilgisini hissedebilmek onu rahatlatır ve başka arayışlara sürüklenmesine engel olur.

Ergen Anne-Babası Olmak Ortaya çıkan sorunları konuşmaya zaman ayırmaya özen gösterilmelidir. Onun için koyduğunuz kuralları mümkün olduğunca birlikte belirlemeniz gerekmektedir. Bu dönemdeki en büyük problemler dengesiz, huzursuz aile ortamlarından kaynaklanmaktadır.

Çocuğa Özgüven Nasıl Kazandırılır? Anne Babalara Düşen Görevler 1. Var olmalarının sizin için ne kadar önemli olduğunu onlara hissettirin. Onlara olan sevginizin başarı ya da başarısızlıklarına bağlı olmadığını, var olmalarının sizin için ne kadar önemli olduğunu ve ne olursa olsun onları daima seveceğinizi söyleyin.

Çocuğa Özgüven Nasıl Kazandırılır? Anne Babalara Düşen Görevler 2. Kendilerine olan özgüvenlerinde sarsıntı gördüğünüz an harekete geçin. Unutmayın kendine özgüven duymak kendini beğenmişlik ya da kibirlilik demek değildir. Özgüven sadece olduğu gibi kabul edilmiş olmanın verdiği kendini rahat, iyi ve güvenlik içinde hissetmektir. Başarısı ile şımaran, kibirli davranışlar gösteren çocuğun kendisine olan özgüveni yok ya da düşük demektir.

Çocuğa Özgüven Nasıl Kazandırılır? Anne Babalara Düşen Görevler 3.Çocuğunuza gerçek özgüveni sağlamasında yardımcı olun. Çocuğunuzun zayıf yanlarını görmezlikten gelmeyin, dürüst olun, ama onları eleştirmeyin. Çocuklar kendilerindeki eksiklikleri ve kusurları kabullenmelidir. Bunun yanı sıra iyi ve kuvvetli oldukları yanları ile gurur duyabilmelidirler.

Çocuğa Özgüven Nasıl Kazandırılır? Anne Babalara Düşen Görevler 4. Çocuğunuza kendisine has yeteneklerini ortaya çıkarmasında yardımcı olun. Çocuklar birbirlerinden farklıdır. Her çocuğun farklı özellikleri ve yetenekleri vardır. Çocuklarınıza kendi ilgi alanları ve yetenekleri doğrultusunda faaliyetlere katılma imkanı sağlayarak onların araştırmaları ve yeni şeyler keşfetmeleri için destekleyin. Böylece kendilerinde var olan yeteneklerin ortaya çıkmasını sağlayarak kendilerine özgüven duymalarını sağlamış olursunuz.

Çocuğa Özgüven Nasıl Kazandırılır? Anne Babalara Düşen Görevler 5. Yaptıkları ve ilgilendikleri şeylerin sizin için ne kadar önemli ve değerli olduğunu gösterin. Katıldıkları faaliyetleri ve ilgilendikleri şeyleri sorun, okulda katıldıkları faaliyetlerin gösterilerine gidin. İlgilendiği şeylerle ilgili okuduğunuz bir yazı ya da resmi onunla paylaşın.

Çocuğa Özgüven Nasıl Kazandırılır? Anne Babalara Düşen Görevler 6. Evinizde herkesin birbirine güveneceği bir ortam oluşturun. Duygularını, düşüncelerini, sevgisini, başarı ya da başarısızlıklarını, hayal kırıklıklarını aile fertleriyle rahatça paylaşabilen çocuklar özgüvenli olurlar. "Söylediğin kadar da kötü değilmiş" ya da "Geçer canım merak etme" şeklinde cevap verme yerine, onların duygu ve düşüncelerini ciddiye alın.

Çocuğa Özgüven Nasıl Kazandırılır? Anne Babalara Düşen Görevler 7. Çocuğunuza kendi davranışlarınızla örnek olduğunuzu unutmayın. Çocuklarınıza, onlarda görmek istemediğiniz davranışlarda bulunmayın. Unutmayın çocuklar size sizin onlara davrandığınız gibi davranacaklardır. Sinirlenip onlara bağırdığınızda, kızınca bağırmanın normal olduğu mesajını verirsiniz.

Çocuğa Özgüven Nasıl Kazandırılır? Anne Babalara Düşen Görevler 8. Beklentileriniz çoğunuzun seviyesinde olsun, onu aşacak beklentilerden kaçının. Her çocuğun farklı yapabilme kapasitesi ve seviyesi vardır. Çocuğunuzun bir şeyi yapamayacağını bildiğiniz halde bunu ondan bekleyip sonunda hayal kırıklığı yaratmayın. Ulaşabilecekleri hedefler amaçlayıp başarılı olmalarını sağlayın.

Çocuğa Özgüven Nasıl Kazandırılır? Anne Babalara Düşen Görevler 9. Çocuklarınıza sorumluluklar verin. Kendisine güvenilip sorumluluk verilen çocuklar kendilerini yararlı ve önemli hissederler.

Çocuğa Özgüven Nasıl Kazandırılır? Anne Babalara Düşen Görevler 10. Sadece çok özel yetenek ya da başarılarına değil her şeyine değer verdiğinizi ve takdir ettiğinizi belirtin. Küçük bile olsa yaptığı güzel bir şey ya da davranışı için onu övün ve bunun ne kadar önemli olduğunu belirtin.

Çocuğa Özgüven Nasıl Kazandırılır? Anne Babalara Düşen Görevler 11. Ne yaparlarsa yapsınlar onları bağışlayın ve sevgi ile emniyette olduklarını hissettirin. Çocuklarınızı disiplin edin ama bunu hiç bir zaman sinirle ve katı kurallarla yapmayın. Onları disiplin etmeniz katı kurallarla katı cezalar verme şeklinde olmasın. Çocuklar adaletsiz davrandığınızda bunu çok iyi bilirler. Onların güvenini sarsmayın.

Çocuğa Özgüven Nasıl Kazandırılır? Anne Babalara Düşen Görevler 12. Birlikte vakit geçirin. Ortak yapacağınız faaliyetler bulup birlikte zaman geçirin. 13. Onların özgüvenlerini sağlayacak sözlerde bulunun. "Yardımların çok işime yaradı, teşekkür ederim" ya da "Bak bu aklıma gelmemişti bu konudaki fikrini çok beğendim" gibi sözlerle onların katkılarına değer verdiğinizi gösterin.

Çocuğa Özgüven Nasıl Kazandırılır? Anne Babalara Düşen Görevler 14. Çocuğunuzla ilgili problemleri onu suçlamadan ya da onun karakterini eleştirmeden tartışın. Çocuklar kendileri ile ilgili problemlerde kendilerine saldırılıp eleştirilmeden konuşulduğunda bu problemi çözmek için çaba sarf ederler. Onun karakterine değil, yaptığı şeye hitap ederek konuşun.

Ne Zaman Uzman Yardımı Almak Gereklidir? Kişiliklerinin gelişim sürecinde olan ergenler, dışarıdan gelen yorumlara karşı çok hassastırlar. Çocuklukta bazı temel sosyal becerileri edinememiş ergenler için bu durum çok zorlayıcı olabilir. Gülünç bulunmamak, reddedilmemek için topluluk içinde konuşmaktan, başkalarının dikkatini çekecek şeyler yapmaktan kaçınırlar.

Ne Zaman Uzman Yardımı Almak Gereklidir? Arkadaş edinmekte, yeni insanlarla tanışmakta zorlanırlar. Eğer çocuk bu konularda zorluk yaşıyorsa ve bu zorluk nedeni ile özdeğerini küçümseyip, akademik ve sosyal alanlarda başarısız hissediyorsa, bir uzmana yönlendirmek faydalı olacaktır. Ergenlik dönemindeki her genç zaman zaman özgüven sorunları yaşayabilir.

Ne Zaman Uzman Yardımı Almak Gereklidir? Bu dönemin en temel özellikleri: - Yetersizlik hissi - Duygusal gel-gitler - Depresif özellikler - Kendinden memnuniyetsizlik gibi problemlerdir.

Ne Zaman Uzman Yardımı Almak Gereklidir? Bütün bu olumsuz kendilik değerlendirmeleri de gençlerin zaman zaman zorlanmasına, uyumlarının bozulmasına, kendilerine ve topluma yabancılaşmalarına, intihar düşüncelerinin gelişmesine, kendisine zarar verici davranışların ortaya çıkmasına,  benlik algılarının zarar görmesine neden olabilir.

Ne Zaman Uzman Yardımı Almak Gereklidir? Bu sıkıntıları yaşayan genç kuralları tümden reddetme eğiliminde olabilir; madde/alkol kullanımına yönelebilir; sosyal yaşamı tüm bu değişimlerden ciddi şekilde etkilenebilir. Ergenlik döneminin en önemli riskinin depresyon ve buna bağlı intihar riski olduğu unutulmamalıdır.

Ne Zaman Uzman Yardımı Almak Gereklidir? Yukarıda bahsedilen tüm bu özellikler gencin ve ailenin profesyonel bir yardım almasını gerektirecek niteliktedirler. Özgüven kaybı ve buna bağlı diğer sorunların varlığı her zaman dikkatli bir takibi gerektirir.

TEŞEKKÜRLER Psk. Aslı DALAN