ULUSLARARASI İKTİSAT DERS-4 SLAYT GÖSTERİSİ Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb. depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari olarak kullanılması yasaktır. Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek kaynaklara başvurulması zorunludur. Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları kapsamamaktadır. İyi Dersler Dileriz

Bilgi, sınırı olmayan bir denizdir. Bilgi dileyense denizlere dalan bir dalgıçtır.

Yatay Eksendeki Malın İhracatçısı Ülkenin Teklifinin Artması Fu M TE Türkiye - + ? Japonya Televizyon TT2 FU1 TT1 β açısı büyümüştür. Televizyonun (Japorya’nın) dış ticaret hadleri iyileşmiştir FU2 JT1 t2 D2 Açısı küçülmüştür. Buğdayın (Türkiye’nin) dış ticaret hadleri kötüleşmiştir t1 D1 Dış Ticaret Hacmi Artmıştır b1 b2 Buğday

Türkiye için + ve – iki refah etkisi vardır. Fu M TE Türkiye - + ? Japonya Türkiye için + ve – iki refah etkisi vardır. Toplam etkinin ne olduğu, hangi etkinin büyük olduğuna bağlıdır. Rakamlı örneklerle çalışmış olsaydık, sonucu rakam olarak bulabilirdik. Rakam olmamasına rağmen, yine de sonucu tahmin edebiliriz. Bunun için malların esnekliklerini bilmek gerekir. Esneklikler ise İktisada Giriş derslerinde öğretilmiş olmalıdır.

Talep Esnekliğini Hatırlayalım Et= Miktardaki Yüzde Değişme Fiyattaki Yüzde Değişme ∆M/M ∆F/F = Örneğin, Türkiye’nin dış ticaret hadlerinin %10 kötüleştiğini, yani buğdayın fiyatının %10 düştüğünü kabul edelim. Önceki örnekte dış ticaret hadlerindeki değişmenin eksi olduğunu hatırlayalım. O halde, fiyat düşerse dış ticaret hacmi artacaktır. Yani İhracat artacaktır. Ama Yüzde kaç? Talep kanununa göre bir malın fiyatı ile talep edilen miktarı arasında ters yönlü ilişki vardır Fiyat artarsa, talep azalır. Fiyat azalırsa talep artar Fiyat değişmeleri karşısında miktarın ne oranda değişeceği, malın esnekliğine bağlıdır. Eğer Et=1 ise

Sonucun 1 çıkabilmesi için Dış Ticaret Hacmindeki değişme %10 olmalıdır Miktardaki Yüzde Değişme Fiyattaki Yüzde Değişme ∆M/M ∆F/F = Buğdayın (Türkiye’nin) Dış ticaret hadlerinin %10 kötüleştiğini kabul edersek, dış ticaret hacmindeki değişme, buğdayın dış talep esnekliğine bağlıdır. %10 Fu M TE Türkiye -10 +10 Japonya + Eğer Et=1 ise Eğer Et>1 ise (Örneğin 2 ise) Eğer Et<1 ise (Örneğin 0.5 ise) Eğer Et=0 ise Et= -%10 = -1 Et= -%10 = -2 %20 Türkiye -10 +20 + Japonya Türkiye -10 +5 - Japonya + Et= -%10 = -0.5 %5 Et= -%10 = %0 Türkiye -10 - Japonya +

Türkiye’nin Teklif Eğrisi neden sağ tarafa kayar? Sadece Türkiye’nin teklif eğrisi yer değiştirdiğine göre, sadece Türkiye’deki arz ve talepte değişiklikler oldu demektir. Japonya’nın teklif eğrisi yerinde durduğuna göre, Japonya’da arz ve talep şartlarında bir değişiklik olmamıştır.

Teklif Eğrisi neden sağ tarafa kayar? İhraç Malının Fiyatı Değişmeyecek Bu durum teklif eğrisinin sağa kayması İle gösterilir TV çok istenir TV’nin Artacak Marjinal Faydası Fiyatı Artan İthal Malına Kendi malından Daha fazla vermeye Razı olunur Teklif Eğrisi neden sağ tarafa kayar? İthal Malının Fiyatı Değişmeyecek Bu durum teklif eğrisinin sağa kayması İle gösterilir Buğday Az istenir Buğday’ın Düşecek Marjinal Faydası Fiyatı Düşen Maldan Bir birim İthal Malına Daha fazla vermeye Razı olunur DİKKAT TV ve Buğdayın Arz ve Talepleri teker teker değişebileceği gibi hepsi aynı anda da değişebilir. Hatta, bazen bir tanesi teklif eğrisini artıracak yönde değişirken, diğeri azaltacak yönde değişebilir. Bu durumda hangisinin fazla olduğuna bakılarak teklif eğrisinin ne yönde kayacağına karar verilir Türkiye’de Buğday Arzı Artmış OLABİLİR Türkiye’de TV arzı azalmış OLABİLİR A T F M D1 f1 m1 A T F M D1 f1 m1 A2 A2 İthal Malının Fiyatı Değişmeyecek Bu durum teklif eğrisinin sağa kayması İle gösterilir Buğday bollaşacak Buğday’ın Düşecek Marjinal Faydası Fiyatı Düşen Maldan Bir birim İthal Malına Daha fazla vermeye Razı olunur Türkiye’de Buğday talebi azalmış OLABİLİR Türkiye’de TV talebi artmış OLABİLİR İhraç Malının Fiyatı Değişmeyecek Bu durum teklif eğrisinin sağa kayması İle gösterilir TV kıtlaşacak TV’nin Artacak Marjinal Faydası Fiyatı Artan İthal Malına Kendi malından Daha fazla vermeye Razı olunur A T F M D1 f1 m1 A T F M D1 f1 m1 T2 T2

Buğday Arzında Artış Buğday arzındaki artışlar, buğdayın arz fonksiyonuna bağlıdır. Buğday Arz eğrisini sağa kaydıran etkenler, burada da teklif eğrisini sağa Kaydırır. Bu etkenler, arz fonksiyonunda, buğdayın kendi fiyatı dışındaki değişkenlerdir. Örneğin, Diğer Malların Fiyatı düşmüş Faktör fiyatları azalmış Faktör miktarı artmış Üretici sayısı artmış Devlet Sübvansiyon vermiş Devlet vergi İndirimi yapmış v.b. sayılabilir A T F M D1 f1 m1 A2 D2 f2 m2

Buğday Talebi Neden Azalır? Buğday talebindeki azalışlar, buğdayın talep fonksiyonuna bağlıdır. Buğday Talep eğrisini sola kaydıran etkenler, burada da teklif eğrisini sağa kaydırır. Bu etkenler, talep fonksiyonunda, buğdayın kendi fiyatı dışındaki değişkenlerdir. Örneğin, İkame mallarının fiyatı düşmüş Tamamlayıcı malların fiyatı artmış Gelir azalmış, Zevk ve tercihler buğday aleyhine değişmiş, Tüketici sayısı azalmış vb. olabilir. Buğday Talebi Neden Azalır?

Bir malın talep esnekliği nedir? Her malın talep esnekliğini ezbere bilmek mümkün değildir. Malların talep esnekliğini çıkarabilmek için talep esnekliğini belirleyen faktörleri bilmek gerekir Bu konu İktisada Giriş derslerinde verilmiştir. Yine de tekrar etmekte fayda vardır. Özetlemek gerekirse;

Talep esnekliğini Belirleyen Faktörler Mallara Duyulan İhtiyacın Şiddeti Az ise (Lüks Mallar) Esneklik Yüksek Fazla Oldukça İkame Malları Var mı? Fazla Oldukça Mala Yapılan Harcamanın Tüketici Bütçesindeki Yeri Az Oldukça Esneklik Düşük Fazla ise (Zorunlu Mallar) Zaman Az Oldukça Kısaldıkça Uzadıkça

Buğday Örneğinde Buğday zorunlu bir maldır Tüketici bütçesindeki oransal yeri düşüktür İkame malları nispeten azdır Dolayısıyla, Buğdayın esnekliği düşüktür Uygulaması kolay olsun diye ebuğday=0,5 olarak alınırsa, Türkiye’nin teklif eğrisi arttığında Türkiye’nin refahı olumsuz etkilenecektir (negatif) denilebilir

Yatay Eksendeki Malın İhracatçısı Ülkenin Teklifinin Azalması β açısı küçülmüştür. Televizyonun (Japorya’nın) dış ticaret hadleri kötüleşmiştir FU2 Fu M TE Türkiye + - ? Japonya Televizyon FU1 TT1 TT2 JT1 Açısı büyümüştür. Buğdayın (Türkiye’nin) dış ticaret hadleri iyileşmiştir t1 D1 D2 t2 Dış Ticaret Hacmi Azalmıştır b2 b1 Buğday

Türkiye için + ve – iki refah etkisi vardır. Fu M TE Türkiye + - ? Japonya Türkiye için + ve – iki refah etkisi vardır. Toplam etkinin ne olduğu, hangi etkinin büyük olduğuna bağlıdır. Rakamlı örneklerle çalışmış olsaydık, sonucu rakam olarak bulabilirdik. Rakam olmamasına rağmen, yine de sonucu tahmin edebiliriz. Bunun için malların esnekliklerini bilmek gerekir. Esneklikler ise İktisada Giriş derslerinde öğretilmiş olmalıdır.

Talep Esnekliğini Hatırlayalım Et= Miktardaki Yüzde Değişme Fiyattaki Yüzde Değişme ∆M/M ∆F/F = Örneğin, Türkiye’nin dış ticaret hadlerinin %10 iyileştiğini, yani buğdayın fiyatının %10 arttığını kabul edelim. Önceki örnekte dış ticaret hadlerindeki değişmenin pozitif olduğunu hatırlayalım. O halde, fiyat artarsı dış ticaret hacmi azalacaktır. Yani İhracat azalacaktır. Ama Yüzde kaç? Talep kanununa göre bir malın fiyatı ile talep edilen miktarı arasında ters yönlü ilişki vardır Fiyat artarsa, talep azalır. Fiyat azalırsa talep artar Fiyat değişmeleri karşısında miktarın ne oranda değişeceği, malın esnekliğine bağlıdır.

Sonucun 1 çıkabilmesi için Dış Ticaret Hacmindeki değişme -%10 olmalıdır Miktardaki Yüzde Değişme Fiyattaki Yüzde Değişme ∆M/M ∆F/F = Buğdayın (Türkiye’nin) Dış ticaret hadlerinin %10 iyileştiğini kabul edersek, dış ticaret hacmindeki azalma, buğdayın dış talep esnekliğine bağlıdır. -%10 Fu M TE Türkiye +10 -10 Japonya - Eğer Et=1 ise Eğer Et>1 ise (Örneğin 2 ise) Eğer Et<1 ise (Örneğin 0.5 ise) Eğer Et=0 ise Et= %10 = -1 Et= %10 = -2 -%20 Türkiye +10 -20 - Japonya Türkiye +10 -5 + Japonya - Et= %10 = -0.5 -%5 Et= %10 = -%0 Türkiye +10 + Japonya -

Türkiye’nin Teklif Eğrisi neden Sol tarafa kayar? Sadece Türkiye’nin teklif eğrisi yer değiştirdiğine göre, sadece Türkiye’deki arz ve talepte değişiklikler oldu demektir. Japonya’nın teklif eğrisi yerinde durduğuna göre, Japonya’da arz ve talep şartlarında bir değişiklik olmamıştır.

Japonya’nın Teklifinin Azalması Fu M TE Türkiye - Japonya + ? Televizyon FU1 TT1 β açısı büyümüştür. Televizyonun (Japorya’nın) dış ticaret hadleri iyileşmiştir FU2 JT1 Açısı küçülmüştür. Buğdayın (Türkiye’nin) dış ticaret hadleri kötüleşmiştir t1 JT2 D1 D2 t2 Dış Ticaret Hacmi Azalmıştır b2 b1 Buğday

Japonya için + ve – iki refah etkisi vardır. Toplam etkinin ne olduğu, hangi etkinin büyük olduğuna bağlıdır. Rakamlı örneklerle çalışmış olsaydık, sonucu rakam olarak bulabilirdik. Rakam olmamasına rağmen, yine de sonucu tahmin edebiliriz. Bunun için malların esnekliklerini bilmek gerekir. Siz de bunu artık biliyorsunuz. Fu M TE Türkiye - Japonya + ?

Sonucun -2 çıkabilmesi için Dış Ticaret Hacmindeki değişme -%20 olmalıdır Miktardaki Yüzde Değişme Fiyattaki Yüzde Değişme ∆M/M ∆F/F = Televizyonun (Japonya’nın) Dış ticaret hadlerinin %10 iyileştiğini kabul edersek, dış ticaret hacmindeki azalma, televizyonun dış talep esnekliğine bağlıdır. Televizyonun Talep Esnekliği Yüksektir. Örneğin Etv=2’dir Fu M TE Türkiye - Japonya +10 -20 -%20 Et= %10 = -2 Televizyon zorunlu bir mal değildir Tüketici bütçesindeki oransal yeri yüksektir İkame malları vardır ÇÜNKÜ

Japonya’nın Teklifinin Artması β açısı küçülmüştür. Televizyonun (Japorya’nın) dış ticaret hadleri kötüleşmiştir FU2 Fu M TE Türkiye + Japonya - ? Televizyon FU1 TT1 JT2 t2 D2 JT1 t1 Açısı büyümüştür. Buğdayın (Türkiye’nin) dış ticaret hadleri iyileşmiştir D1 Dış Ticaret Hacmi Artmıştır b1 b2 Buğday

Sonucun -2 çıkabilmesi için Dış Ticaret Hacmindeki değişme +%20 olmalıdır Miktardaki Yüzde Değişme Fiyattaki Yüzde Değişme ∆M/M ∆F/F = Televizyonun (Japonya’nın) Dış ticaret hadlerinin %10 kötüleştiğini kabul edersek, dış ticaret hacmindeki azalma, televizyonun dış talep esnekliğine bağlıdır. Televizyonun Talep Esnekliği Yüksektir. Örneğin Etv=2’dir Fu M TE Türkiye + Japonya -10 +20 +%20 Et= -%10 = -2 Televizyon zorunlu bir mal değildir Tüketici bütçesindeki oransal yeri yüksektir İkame malları vardır ÇÜNKÜ