Obstrüktif Uyku Apne Sendromu Pulmoner Tromboemboli İçin Bir Risk Faktörü Müdür? Kezban ÖZMEN SÜNER, Ali Nihat ANNAKKAYA, Ümran TORU, Talha DUMLU, Öner BALBAY, Peri ARBAK, Leyla YILMAZ AYDIN, Hasan SÜNER   Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD

ERS 2010 Barselona Kongre sponsorluğu dışında (Bir ticari kuruluşta çalışma, mal ortaklığı Danışmanlık, danışma kurulu üyeliği, uzman tanıklık Yazarlık, editörlük, moderatörlük, konuşma ücretleri Bağışlar (Araştırma-eğitim-cihaz) Herhangi bir ilaç ve medikal firmayla çıkar ilişkim bulunmamaktadır

Giriş ve Amaç Yapılan birçok çalışmada Obstüriktif Uyku Apne Sendromu’nun (OSAS) kardiyovasküler hastalıklar için bağımsız bir risk faktörü olduğu gösterilmiştir Ancak OSAS ile venöz tromboemboli (VTE) arasındaki ilişkiyi ortaya koyan çalışmalar yetersizdir Bu çalışmada, Pulmoner Emboli (PE) tanısı alan hastalarda OSAS sıklığını polisomnografik olarak ortaya koyup OSAS varlığının PE için bir risk faktörü olabileceğini klinisyenlerin dikkatine sunmak amaçlanmıştır.

Materyal ve Metot Çalışma Grubu: Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Kliniğinde Kasım 2009 – Aralık 2010 tarihleri arasında PE tanısı alan ardışık 50 hasta prospektif olarak OSAS varlığı yönünden değerlendirmeye alındı. Polisomnografi (PSG) yapılan 30 PTE olgusu çalışma grubu olarak belirlendi.

Şekil -1 Çalışma Akış Şeması

Olgularin değerlendirilmesi: Hastalar AHİ’lerine göre OSAS yok (AHİ < 5) Hafif OSAS (AHİ 5-15) Orta OSAS (AHİ 16-30) Ağır OSAS (AHİ>30) olarak gruplandırıldı.

Venöz Tromboemboli Majör Risk Faktörleri Cerrahi Majör abdominal / pelvik cerrahi Kalça / diz protezi Postoperatif yoğun bakım Kadın Doğum Gebelik ve postpartum dönem Alt Ekstremite Problemleri Kırık / travma Felç / spinal kord yaralanmaları Malignite Abdominal / pelvik İleri evre / metastatik KT uygulaması İmmobilite > 3 gün PTE olguları majör risk faktörü olup olmamasına göre iki gruba ayrıldı.

Bulgular 28-85 yaşları arasında (61±15, ortalama±SD) 14 kadın 16 erkek Toplam 30 olgu çalışmaya dahil oldu

Majör PTE risk faktörü yok n=20 Majör PTE risk faktörü var n=10 Ortalama (SEM) P değeri Yaş (yıl) 65 (2,9) 52 (4,8) 0,015 Kilo (kg) 81,1 (3,1) 87,9 (5,3) 0,025 VKİ (kg/m2) 29,4 (1,2) 30,8 (2,1) 0,542 BUN (mg/dl) 21,2 (1,7) 14,10 (2,4) 0,023 Hgb (g/dl) 12,7 (0,3) 11,8 (0,5) 0,109 Htc (%) 38,6 (0,9) 36,0 (1,1) 0,108 AHİ 14,8 (3,7) 21,3 (12,4) 0,525 Desatürasyon indexi 12,2 (3,1) 13,7 (6,8) 0,829 Satürasyon <90 oranı (%) 10 (3) 8 (4) 0,664 Uyku etkinliği (%) 79,6 (3,0) 74,9 (3,7) 0,351 PSG’de horlama (%) 52 (22,6) 28 (7,1) 0,472 Kalp Hızı indeksi 25,0 (9,26) 34,6 (21,6) 0,640 Aritmi indeksi 120,6 (50,8) 40,4 (26,7) 0,294 En uzun desatürasyon (sn) 86 (7,1 ) 76,0 (9,3) 0,414

Majör PTE risk faktörü yok Majör PTE risk faktörü var n=20 n=10 P değeri Cins(kadın/erkek) 9/11 (%45) 5/5 (%50) 0,796 Sigara 5/20 (%25) 1/10 (%10) 0,663 Alkol 1/20 (%5) - 0,667 OSAS varlığı 14/20 (%70) 3/10 (%30) 0,045

Majör PTE risk faktörü yok Majör PTE risk faktörü var Eşlik eden hastalık Majör PTE risk faktörü yok Majör PTE risk faktörü var n=20 n=10 P değeri DM 2/20 (%10) 3 /10 (%30) 0,300 Hiperkolesterolemi 1/20 (%5) - 0,567 HT 7/20 (%35) 4/10 (%40) 0,548 KKY 4/20 (%20) 1/10 (%10 ) 0,640 KOAH 5/20 (%25) 0,633 Astım 0,667 Hipotiroidi

Majör PTE risk faktörü yok Majör PTE risk faktörü var İlaç Kullanımı Majör PTE risk faktörü yok Majör PTE risk faktörü var n=20 n=10 P değeri ACE inhibitörü kullanımı 5/20 (%25) 1/10 (%10) 0,663 B-bloker kullanımı - Ca-Kanal blokeri kullanımı 2/20 (%10) 0,540 Diüretik kullanımı 3/20 (%15) 0,571 ASA kullanımı 0,633

Majör PTE risk faktörü yok Majör PTE risk faktörü var OSAS Semptomları Majör PTE risk faktörü yok Majör PTE risk faktörü var n=20 n=10 P değeri Horlama varlığı 10 /20 (%50) 7/10 (%70) 0,297 Habitual horlama 0,440 Tanıklı Apne 2/20 (%10) 2/10 (%20) 0,584 Gündüz uykululuk hali 2/20 (%10 ) 2/10 (%20 )

Majör PTE risk faktörü Lojistik regresyon n=20 n=10 P değeri B YOK n=20 VAR n=10 P değeri B Yaş (yıl) ort (SEM) 65 (2,9) 52 (4,8) 0,015a 0,025 0,634 Kilo (kg) ort (SEM) 81,1 (3,1) 87,9 (5,3) 0,025a 0,160 0,056 BUN (mg/dl) ort (SEM) 21,2 (1,7) 14,10 (2,4) 0,023a -0,319 0,070 OSAS varlığı (n) 14/20 (%70) 3/10 (%30) 0,045b 3,934 0,049c aStudent t test; bki kare test; cLojistik regresyon analizi

Sonuç PTE’si olan olgularda OSAS oranları toplumdan çok daha yüksek oranda bulundu Üstelik klinik önemi olan orta ve ağır OSAS olgu oranı da toplumdan 5 kat yüksekti

Sonuç Mevcut bulgular OSAS’nın PE için bir risk faktörü olabileceğini düşündürmektedir Bu konuda daha kapsamlı çalışmalara gereksinim vardır

Teşekkürler… Dr. Kezban ÖZMEN SÜNER

OSAS YOK n:13 OSAS VAR n:17 P değeri Yaş 56(5) 65(3) 0,145 Kilo (kg) 78(3,7) 87(3,6) 0,084 BMI(kg/m2) 28,5(1,1) 30,9(1,7) 0,265 BUN (mg/dl) 16,4(2,4) 20,3(1,9) 0,222 Hgb (g/dl) 12,0(0,4) 12,8 (0,3) 0,127 Htc(%) 36,4 38,8(1,1) 0,139 AHİ indexi 2,9(0,3) 27,7(7,4) 0,004* Desatürasyon indexi 3,6(1,2) 19,7(4,6) 0,003* Satürasyon <90 oranı 1,8(0,9) 0,001* Uyku etkinliği % 79(3) 77(3,5) 0,733 PTT indexi 29,4(8,9) 20,8(3,1) 0,387 Horlama % 24(7) 59(26) 0,270

OSAS yok OSAS var n=13 n=17 P değeri Cins (kadın/erkek) 7/13 (%53,8) 7/17 (%41,2) 0,491 Sigara 1/13 (%7,7) 5/17 (%29,4) 0,154 Alkol - (-) 0,433 PE risk faktörü 3/17 (%17,6) 0,045 OSAS Semptomları varlığı Horlama* 5/13 (%38,5) 12/17 (%70,6) 0,078 Tanıklı Apne - 4/17 (%23,5) 0,113 Gündüz uykululuk hali** 4/17 (%20) İlaç Kullanımı ACE inhibitörü*** 2/13 (%15,4) 0,672 B-bloker Ca-Kanal blokeri 1/17 (5,9) 0,687 Diüretik 1/13(%7,7) 3/17 (%18,8) 0,606 ASA (aspirin) 6/17 (%35,3) 0,024 Eşlik eden hastalık Diabetes Mellitus 2/13(%46,2) 2 /17 (%11,8) Hiperkolesterolemi 1/17 (%5,9) 0,567 Hipertansiyon 3/13 (%23,1) 8/17 (%47,1) 0,259 Kalp yetmezliği 0,355 KOAH 1 /13 (%7,7) 0,196 Astım Hipotiroidi