MAYOZ BÖLÜNME www.gokcefortaci.com

EŞEYLİ ÜREME Dişi eşey hücresi (yumurta) ile erkek eşey hücresinin (sperm) birleşmesiyle oluşan zigottan yeni bir canlının meydana gelmesi olayı eşeyli üreme olarak adlandırılır. Eşeyli üremede dişi ve erkek bireyin genetik özellikleri yavrulara aktarılır

Döllenme Erkek ve dişi üreme hücrelerinin çekirdekleri birleşir. Bu olaya döllenme denir. Döllenme sonucu oluşan döllenmiş yumurta hücresine zigot denir. Zigot, n kromozom erkek üreme hücresinden, n kromozom dişi üreme hücresinden aldığı için 2n kromozomludur. 

Mitoz bölünme vücut hücrelerinde görülür Mitoz bölünme vücut hücrelerinde görülür. Peki mayoz bölünme hangi hücrelerde görülür?

Sadece Üreme Ana Hücrelerinde (2n) görülür. DİŞİDE YUMURTALIKLARDA ERKEKTE TESTİSLERDE MEYDANA GELİR

Mayoz Bölünme Aşamaları

DNA eşlenince ana hücrede Hazırlık evresinde DNA eşlenince ana hücrede 46+46 =92 kromatit vardır 46 46 23 anneden (sarı) 23 babadan (mor) gelen kromatin iplik olsun. Toplam 46 iplik var. Bu 46 iplik DNA eşlenmesiyle 92 olur tane olur

Hem DNA hem sentrozomlar eşlenir Hazırlık evresi… Hem DNA hem sentrozomlar eşlenir Sentrozomlar Çekirdek zarı Kromatin iplikler

46 mor babadan gelen kromatin iplik kardeş kromatitleri olan 46 sarı anadan gelen kromatin iplik kardeş kromatitleri olan kromozoma,. 46 mor babadan gelen kromatin iplik kardeş kromatitleri olan kromozoma dönüşür

46 46 Anaya ait 23 çift kromatit ile babaya ait 23 çift kromatit karşılıklı (ananın 1. çifti ile babanın 1. çifti ,2. çift ile 2. çifti şeklinde) dizilir ve parça değişimi yapar

Kardeş olmayan kromatidler Homolog kromozom çifti Parça değişimi.. Kardeş olmayan kromatidler Homolog kromozom çifti Kardeş kromatidler

Parça değişimi..

Parça değişimi..

46 46 Parça değişimi yapmış kromatitlerin ( iki kromatit bir homolog kromozomu oluşturmaktadır) 23 çifti bir tarafta,23 çifti karşılarında olmak üzere hücrenin ekvator bölgesinde dizilirler.

Homolog kromozomların 23 ‘ü bir kutba, 23 ‘ü diğer kutba çekilirler. 46 46 Homolog kromozomların 23 ‘ü bir kutba, 23 ‘ü diğer kutba çekilirler. Bu durumda kutuplara çekilen kromatit sayısı 46 tek (23 çift) dır..

23 kromozomlu iki çekirdek oluşur.

23 23 Kromatitler çözülmeden ikinci bir çekirdek eşlenmesiyle bir birinden ayrılır. Bunun sonucunda her bir hücreye 23 tek kromatit gider ve kromatin ipliklere dönüşür.

Çekirdekçik ve çekirdek zarı oluşur. İğ iplikleri kaybolur. Kromozom sayısı n olan iki hücre oluşur. Sitoplazma boğumlanarak bölünür. Ardından Mayoz –II başlar.

MAYOZ - II farklı yarıya dört üreme Mayoz-II, mitoz gibidir. Ancak hazırlık evresi gerçekleşmez. Mayoz bölünmenin sonunda, ana hücreden …………….., kromozom sayısı …………… düşmüş, …………. hücre oluşur. Oluşan bu hücreler, …………… hücreleridir. farklı yarıya dört üreme

Mayoz bölünmeyle Sperm hücrelerinin oluşumu 4 sperm de yaşar

Sperm Sperm Sperm Sperm

Mayoz bölünmeyle yumurta hücresinin oluşumu 3 yumurta erir, 1 tanesi kalır.

Yumurta

NOT

NOT : Mayoz 1 de HOMOLOG KROMOZLAR Mayoz 2 de KARDEŞ KROMATİDLER ayrılır..

Sorular & Cevaplar

Mitoz bölünmede 1 hücreden 2 hücre oluşuyor Mitoz bölünmede 1 hücreden 2 hücre oluşuyor. Peki Mayoz bölünmede bir hücreden kaç hücre oluşuyor?

Bir hücreden 4 yeni hücre oluşur

Mitoz Bölünme vücut hücrelerinde görülür Peki ya Mayoz Bölünme hangi hücrelerde görülür?

EŞEYLİ ÜREYEN CANLILARIN EŞEY ANA HÜCRELERİNDE GERÇEKLEŞİR

Mitoz bölünmede kromozom sayısı değişmiyordu Peki ya mayoz bölünmede?

Kromozom sayısı Mayoz 1 ‘de yarıya iner

Mitoz Bölünmede parça değişimi yoktur Peki mayoz bölünmede?

Mayoz 1’de parça değişimi görülür

Eğer parça değişimi olmasaydı tüm canlılar tıpatıp birbirine benzerdi.

Mitozda tek çekirdek ve stoplazma bölünmesi yaşanır Peki ya Mayoz’da?

Mitozda tek çekirdek bölünmesi, Mayoz’da ise 2 çekirdek bölümesi görülür

Mitoz çok hücrelilerde büyüme gelişme ve onarım sağlar Peki ya Mayoz?

Mayoz sayesinde yumurta, sperm ve polen oluşur 4 Yumurtadan 3 ü erir 4 spermden hepsi yaşar

Mayoz Bölünmenin Özellikleri

Mitozda kardeş kromzomlar ayrılıyor Peki ya Mayoz’da?

Mayoz 1 de HOMOLOG kromozomlar Mayoz 2’de KARDEŞ kromozomlar ayrılıyor

Mitoz’da tüm hücreler birbirinin aynısıydı Peki ya Mayoz’da?

Parça değişimi gözlendiğinden canlılar birbirine tıpatıp benzemiyorlar

Mitoz bölünme canlının tüm yaşamı boyunca devam ederdi peki ya mayoz?

Ergenlik döneminde başlar, üreme dönemi boyunca sürer.

Tek yumurta ikizleri nasıl olur?

Tek yumurta ikizlerinde bir sperm hücresi TEK bir yumurtayı döller Tek yumurta ikizlerinde bir sperm hücresi TEK bir yumurtayı döller. Fakat zigot rahim içine yerleştikten sonra ikiye bölünür.

Tek yumurta ikizleri TEK BİR YUMURTANIN ikiye bölünmesiyle oluştuğundan -Cinsiyetleri - Kan gurupları - Dış görünüşleri (Boy – kilo hariç) – Göz renkleri -Saç renkleri -Saç şekilleri -Kısacası genotip ve fenotipleri AYNI olur.

Fakat boy ve kilo ve de zeka düzeyi çevre etkisiyle değişebilir Fakat boy ve kilo ve de zeka düzeyi çevre etkisiyle değişebilir. Bir de parmak izleri birbirinden farklıdır.

Çift Yumurta İkizleri nasıl olur?

Çift yumurta ikizleri anneden gelen İKİ YUMURTANIN , babadan gelen İKİ sperm ile döllenmesi sonucu oluşur. İKİ ayrı zigot, iki ayrı göbek bağı, iki ayrı plasenta oluşur

Çift yumurta ikizleri farklı yıllarda doğan kardeşler gibi ayrı yumurta ve spermden oluştukları için cinsiyetleri AYNI ya da FARKLI olabilir. Fenotip ve genotip farklıdır.

Mayoz geçiren hücre tekrar mayoz geçirebilir mi?

Mitoz geçiren bir hücre tekrar tekrar mitoz bölünme geçirebilir Mitoz geçiren bir hücre tekrar tekrar mitoz bölünme geçirebilir. Fakat ; Bir kere mayoz geçiren hücre bir daha mayoz geçiremez Çünkü; 2n kromozomlu bir ana hücre 1 mayoz geçirdiğinde n kromozomlu olur. Bir kez daha mayoz geçirirse n/2 kromozom olması gerekir ki böyle bir kromozom yoktur

Mayoz bölünmenin amacı nedir?

Eşeyli Üremenin temeli MAYOZ bölünmedir. Mayoz bölünme: 1)Mayoz, bitki, hayvan ve insanlarda üreme hücrelerinin oluşmasını sağlar. Yani mayoz bölünme sonucunda yumurta ve sperm oluşur 2)Canlılarda nesiller boyunca kromozom sayısının (hep 46 kromozom)hep sabit kalması sağlanır. 3)Ayrıca mayoz sırasında gerçeklesen parça değişiminden dolayı oluşan hücreler ana hücreden farklı genetik yapılara sahip olur. Yani mayoz bölünme tür içinde çeşitliliği sağlar.

Mayoz 1 ile Mayoz 2 arasındaki farklılıklar nelerdir? Mayoz 1 de homolog kromozomlar ayrılır, Mayoz 2’de …………………………..ayrılır Mayoz 1’de DNA eşlenir, Mayoz 2’de DNA ………………. Mayoz 1’de Kromozom sayısı yarıya iner, Mayoz 2’de ………………… Mayoz 1’de parça değişimi görülür, Mayoz 2’de ………………………

MİTOZ BÖLÜNME MAYOZ BÖLÜNME Karşılaştırılan Özellik MİTOZ BÖLÜNME MAYOZ BÖLÜNME GÖRÜLDÜĞÜ HÜCRE Vücut hücrelerinde görülür. OLUŞAN HÜCRE SAYISI GERÇEKLEŞME SAYISI Mitoz geçiren bir hücre bir daha mitoz geçirebilir. KROMOZOM SAYISI YENİ HÜCRELERİN GENETİK YAPISI Oluşan hücrelerin genetik yapıları ana hücreden farklıdır. KALITSAL ÇEŞİTLİLİK PARÇA DEĞİŞİMİ Kromozomlar arasında parça değişimi olmaz. KROMOZOMLARIN AYRILMA BİÇİMİ Homolog kromozomlar ayrılır. SÜRE Hayat boyu devam eder. AMACI Üreme ana hücrelerinde görülür. İki hücre oluşur. Dört hücre oluşur. Mayoz geçiren bir hücre tekrar mayoz geçiremez. Kromozom sayısı sabittir. Kromozom sayısı yarıya iner. Oluşan hücrelerin genetik yapıları ana hücre ile aynıdır. Kalıtsal çeşitlilik sağlamaz. Kalıtsal çeşitlilik sağlar. Genetik yapı kısmı vurgulanır. Kalıtsal çeşitliliğin, gen alışverişinden kaynaklandığı hatırlatılır. Mitoz ve mayoz amaçlarına başka şeyler de eklenebilir. (kromozom sayısını yarıya indirme, sabit tutma; kalıtsal devamlılık-çeşitlilik sağlama) gibi.. Kromozomlar arasında parça değişimi olur. (Mayoz-I) Kardeş kromatidler ayrılır. Belli bir dönem görülür. Canlılığın devamını sağlar. Soyun devamını sağlar.

Gökçe Fortacı Fen ve Tek. Öğrt. www.gokcefortaci.com