Bilgin KALMIŞ Psikolojik Danışman bilginkalmis@hotmail.com DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI Bilgin KALMIŞ Psikolojik Danışman bilginkalmis@hotmail.com

ÇEŞİTLERİ Davranış bozuklukları çocuğun çeşitli ruhsal ve bedensel nedenlere bağlı, iç çatışmalarını davranışlarına aktarması sonucu ortaya çıkar. Saldırganlık, yalan, çalma, küfür, altını ıslatma, parmak emme,tırnak yeme, kardeş kıskançlığı, tik gibi davranışlar davranış bozukluklarına girer.

ÖLÇÜTLER 1-Yaşa uygunluk: 2-Yoğunluk: 3-Süreklilik: 4-Cinsel rol beklentileri:

NEDENLER Dikkat çekme isteği: Ebeveynlere karşı güç kazanma isteği: İntikam alma isteği: Yetersizlik:

DAVRANIŞ BOZUKLUĞU OLAN ÇOCUKLARLA OLUMLU İLİŞKİ NASIL KURULUR? 1-Karşılıklı Saygı: 2-Çocuğa Zaman Ayırmak: 3-Cesaretlendirme: 4-Sevgiyi anlatmak:

SALDIRGANLIK Saldırgan çocuk; Vurur Isırır Zorbalık yapar Tutturur Hasar verir Bu dürtülerini kontrol etmeyi öğrenir.

SALDIRGANLIĞIN NEDENLERİ Saldırgan davranışların ebeveynler tarafından ödüllendirilmesi. Çocuğun yetişkinlerden katı ceza, anlayışsızlık ve yetersiz sevgi görmesi TV ve kitle iletişim araçlarının olumsuz etkisi Ana-baba tutumlarının olumsuzluğu, çocukla aralarındaki iletişimin iyi olmaması Çocuğun ana-babasından dayak yemesi Beyin zarı iltihabı, beyin zedelenmesi gibi fizyolojik sorunlar.

ÖNLEMLER Kötü model olunmamalıdır Çok fazla saldırgan davranışlara tolerans gösterilmemelidir Saldırgan davranışlar kesinlikle dayakla cezalandırılmamalıdır Çocuk gergin ve sinirliyken onunla tartışmamalı Olumlu davranışı pekiştirilmelidir Kendi kendine konuşması teşvik edilebilir Spor yapması sağlanabilir

ÇALMA NEDENLERİ Çocuğa yeterli harçlık verilmemesi Çocuğun hayatında önemli bir yoksunluk İntikam almak Çocuk özdeşleşmek için kendine kötü örnek seçmiş olabilir Özgüvenini artırmak için Yeni doğan kardeşe duyulan kıskançlık

ÖNLEMLER Değerleri Öğrenmek ve öğretmek Örnek oluşturmama İletişimi güçlendirmek Çocuğa belirli bir miktarda harçlık verilmelidir Etrafta bozuk para gibi cezbedici eşyalar bırakılmamalıdır. Çocuğun kendisine ait eşyaları olmalıdır. ANA-BABA TUTUMLARI

YALAN Hayali Yalanlar Taklit Yalanlar Sosyal Yalanlar Savunma Yalanları

ÖNLEMLER Yetişkinler örnek olmalıdır. Aşırı tepki göstermemek gerekir. Çocuklardan başaramayacakları Şeyler beklememelidir. Fazla baskıdan kaçınmalıdır. Çocuğu yetişkinler araç olarak kullanmamalıdır. Gizli polis gibi çocuğu sorgulamamalı. Çocuğun diğer çocuklarla kıyaslanmaması gerekir. Yalan söylediği için çocuğu suçlamamak gerekir. Doğrudan emin olmak için kontrol edin.

KÜFÜR ETME NEDENLERİ Dikkat çekme Ağızdan kaçıverme Savunma Akranları tarafından onaylanma

TAVSİYELER Örnek oluşturmama Dürtülerini ifade edebilme rahatlığı Tartışma Önemsememe "Dilsizlik Oyunu“ Kötü sözcüklerin yıpratılması Ciddi cezalandırmama

ALTINI ISLATAN ÇOCUKLAR Yalnız gece altını ıslatanlar, Yalnız gündüz altını ıslatanlar, Hem gece hem de gündüz altını ıslatanlar Ara-sıra altını ıslatanlar.

NEDENLER Fiziksel Psikolojik

ÖNERİLER Altını ıslatınca en kısa zamanda değiştirilmeli Yanlış tutumlardan vazgeçilmeli. Mümkün olduğunca çok sulu ve tuzlu yemek verilmemelidir. Ayaklarının sıcak tutulması. Çocuğun altına bez koyulmamalıdır. Çocuğa karşı ilgisiz davranmaktan kaçınılmalıdır Gece belli aralıklarla saat kurulup çocuk tuvalete kaldırılabilir. Gece yatmadan önce tuvalete götürülmeli, aynı saatte yatmasına dikkat edilmelidir. Çocuk tuvalete kaldırıldığında tam olarak uyanık olması sağlanmalıdır. Korku filmi seyrettirilmemelidir. * (Takvim metodu)

PARMAK EMME Doğal bir davranıştır.(3-4yaşları) Diş çıkarma döneminde sıklaşabilir. Uykuya dalmadan önce emmeye başlar ve uykuda da devam eder. Sadece emilen parmakta değil diş ve damak yapısında da bozulmalar oluşabilir Uykuya dalarken, acıkınca, yalnız kalınca ve duygusal yoksunluk durumlarında kendini daha güçlü hissettirir.

NEDENLER Memeden erken kesilme, biberon, yalancı meme kullanmama sonucu emme güdüsünün yeterince tatmin olamamasıyla oluşabilir. Utanma ve sıkılma belirtisi olarak parmak emmektedirler. Kıskançlık korku, kaygı ve yalnızlık gibi duygusal sorunlar parmak emmeye yol açabilir

ÖNERİLER Görmezden gelmeli. Yaşla birlikte azalır. Onunla alay edip suçlamanız, cezalandırmanız kendine güvenini azaltabilir . Basit bir dille bu davranışın kötülüğü anlatılabilir. Dikkati başka şeylere çekilerek, unutturmaya çalışılabilir Uykuya geçerken parmak emiyorsa uyuduktan sonra elin ağızdan çekilmesi uygun olabilir Alışkanlığı Tersine Çevirme Adımları

TIRNAK YEME NEDENLERİ Sağlıklı iletişim kuramaması Aşırı baskılı ve otoriter bir eğitimle birlikte, çocuğun sık azarlanarak eleştirilmesi, Kıskançlık, yeni doğan kardeşi kıskanma, Aile içerisinde tırnak yiyen bir modelin olması, Saldırganlık dürtülerinin dışa vurulması yada kendine yönelmesi,

KARDEŞ KISKANÇLIĞI NEDENLERİ Kendine yöneltilen ilgi ve dikkatin kardeşine yöneltilmesinden doğan rahatsızlık en temel nedendir. Kardeşler arasındaki yaş farkı. Çocukların birbirleriyle rekabete girmelerini, kızgınlık duymalarını sağlayabilir. Doğan çocuğun cinsiyeti. Bazı çocuklar mizaçlarından dolayı daha kıskançtır.

ÖNLEMLER-1 Kardeş doğmadan ön hazırlığın yapılması. Hamilelik döneminde babası ya da başka bir aile üyesi (anneanne, babaanne) büyük çocuğun bakımıyla ilgilenmelidir. Anne baba aralarında işbölümü yapmalıdır. Sevgisinin azalmadığı sözden ziyade davranışla gösterilmelidir. Kıskanan çocukla mümkün olduğunca nitelikli zaman geçirilmeye çalışılmalı Doğal davranmak. Kıskanmasın diye çocuğa aşırı hoşgörü göstermek durumu kötüleştirecektir

ÖNLEMLER-2 Bebekle ile ilgili işlerde çocuktan yardım istenebilir. Olumsuz duygularını ifade etmesine izin verin. Kardeşler arasındaki karşılaştırmalardan kaçının. Yaşından büyük davranışta bulunmasını beklemeyin. Farklı zaman ayrılmaya çalışılmalıdır. Yapmak istemediği bir şey de zorlanmamalıdır. Bütün aileyle zaman geçirilmeye çalışılmalıdır. Çocukların kavgalarında hakem rolünü almayın. Kardeşler arasındaki kıskançlık ve geçimsizlik ne kadar yoğun olursa olsun birbirlerinden ayrı kaldıklarında çok özlerler.

TİKLER Gelip geçici tik. Kronik motor yada vokal tik bozukluğu.

NEDENLER Aile içinde aşırı baskılı ve otoriter bir eğitim. Çocuğun pek çok davranışının eleştirilmesi, Çocuğu yetenekleri üstünde zorlama, Kıyaslama yapma. Aile içi geçimsizlik. Kardeş kıskançlığı, Okulda aşırı baskı Ortaya çıktığı bölgenin ya da organın uzun süren rahatsızlığı Ruhsal bir bozukluk belirtisi ya da merkezi sinir sistemi bozukluğundan kaynaklanıyor olabilir. Çabuk endişeye kapılan aşırı duygusal, sıkıntıları içine atan, ürkek ve çok titiz olan çocuklarda tikler daha uzun süre devam etmektedir

ÖNERİLER Sevildiğini hissettirmek. Çocuğu yeteneklerinin üstünde zorlamaktan, başkalarıyla kıyaslamaktan ve sürekli eleştirmekten kaçınılmalıdır. Aşırı tepki artırabilir. Sosyal çevrelere sokulması. Çocuklar alay edilmeye karşı korunmalıdırlar. Alışkanlığı Tersine Çevirme Adımları