Kontaktörler hakkında bilmemiz gerekenler
Kontaktör limitleri Sıcaklık Kapama kapasitesi Açma kapasitesi Sürekli akım sıcaklık artışınıda beraberinde getirir. Bu konudaki limiti ise kullanılan hammaddenin karakteristiği belirler. Anahtarlamada veya açmada uygun akım seviyesi Kontak ömrünüde azaltan arkın yol açtığı zarar Açma kapasitesi Kapama kapasitesi Ith : Termik akımı = Maksimum sürekli akım Ie: Anma çalışma akımı = Bu değer, kullanım kategorisine göre maksimum kabul edilebilir akım değeridir (AC1 - AC3 - AC3 ...)
Kontaktör limitleri Gerilim Ui: Anma izolasyon gerilimi. Bu değer ürünün dayanabildiği maksimum gerilim değeridir. Ölçülerin ve kullanılan izolasyon malzemesi tipinin fonksiyonudur. Ui = 1000V A kontaktörler için Ue Anma çalışma gerilimi: Anma çalışma akımı ile birlikte düşünülür nedeni ise uygulamayı tanımlamak ve bilinen testleri yapmak. (Ue Ui)
Test koşullarını kategorize eder IEC947 standartlarında kategoriler tarif edilmiştir Kullanım kategorileri Çalışma koşullarını belirler Test koşullarını kategorize eder AC-1 : Endüktif olmayan veya hafif endüktif yükler AC-1 In Zaman Akım Örnek : - Rezistans - Elektrikli ısıtıcı - Su ısıtıcı - Fırınlar - End.olmayan yükler… - Dağıtım Akım ve kontaktör kapasitesine bağlı olarak kablo kesitini dikkate almak gerekir
Kullanım kategorileri Motor uygulaması AC-3: Sincap kafesli motorlar : yolverme, nominal çalışmada yapılan duruşlar Kapama akımı = 6 x In Açma akımı = Gerilim altında = Ue / 6 In Zaman Akım 6 x In AC-3 AC-4: Sincap kafesli motorlar : yolverme, adımlama, yönlendirme Kapama akımı = 6 x In Açma akımı = 6x Gerilim altında = Un AC-4
Kullanım kategorileri AC akımda kontaktör uygulamaları (IEC 947-4-1 standardına göre) AC - 1 : Endüktif olmayan yükler, rezistans,fırınlar AC - 2 : Bilezikli motorlar : yolverme, kapama. AC - 3 : sincap kafesli motorlar : yolverme, nominal çalışmada duruş. AC - 4 : sincap kafesli motorlar : yolverme , adımlama, yönlendirme. AC - 5a : Deşarj lambası anahtarlama. AC - 5b : Akkor flamanlı lamba anahtarlama. AC - 6b : Kondansatör anahtarlama. AC - 8a : Hermetik buzdolabı kompresör motor kontrolü , eğer aşırı yükte açarsa , manuel reset AC - 8b : Hermetik buzdolabı kompresör motor kontrolü , eğer aşırı yükte açarsa , otomatik reset
Kullanım kategorileri DC -1 : Endüktif olmayan yükler, rezistans,fırınlar Zaman sabiti L / R 1 ms DC -3 : Şönt motorlar : yolverme, adımlama,yönlendirme, dc motorların dinamik frenlemesi Zaman sabiti L / R 2 ms DC -5 : Seri motorlar : yolverme, adımlama,yönlendirme, dc motorların dinamik frenlemesi Zaman sabiti L / R 7.5 ms DC akımda kontaktör uygulamaları (IEC 947-4-1 standardına göre) AC -15 : Elektromanyetik yüklerin kontrolü (>72 VA). DC -13 : DC elektromagnetin kontrolü. Yardımcı kontaklar AC & DC akım ( IEC 947-5-1 standardına göre)
IEC947- 4- 1 standardı - Kullanım Kategorileri& Test Koşulları
Elektriksel dayanım AC -1 55°C Ör:Aşağıdaki koşullar için hangi kontaktörü seçmeli : Elektriksel ömür: 3 milyon çalışma AC-1 akımı Ie = 29 A ? Ör : Çalışma sayısı x 106 kontaktör: A50 29A Anma çalışma akımı (A)
Motor uygulamada tahmini ömür : AC - 3 Ue 440 V Ör: 3 fazlı motor 25kW - 400V Sağlamlık :12 yıl , 300 defa yolverme/ gün I = 25000/(400x1.732x0.8) = 45 A 300 x 365 x 12 = 1314000 ça. Kontaktör: A50 - (tahmini ömür 1.8 M ça.) Çalışma sayısı x 106 1.8 45 A Anma çalışma akımı (A)
Motor uygulamada tahmini ömür : AC - 4 Ue 440 V Çalışma sayısı x 106 Ör: motor gücü: 16A AC4 -Ue=400V ömür: 200 000 çalışma Açma akımı: Ic = 6 x Ie Ic = 6 x 16 = 96A 0.2 Kontaktör: A40 96 A Açma akımı (A)
Motor uygulamada tahmini ömür : AC - 4 Ue 440 V Karışık uygulama kategorileri: Motor nominal çalışmada AC-3 tipi anahtarlama, motor yolalmada duruşlar AC-4 sınıfı karakteristik, Motor yolalırken yapılan ani duruşlar AC-4 sınıfını işaret eder Örnek: kaldırma uygulaması, asansörler Tahmini ömrün hesabı : N = A 1 + 0.01 K (A/B -1) N = hesaplanan çalışma sayısı K = % AC-4 çalışma yüzdesi A = AC-3 çalışma döngüsünün sayısı B = AC-4 çalışma döngüsünün sayısı
Motor uygulamada tahmini ömür : AC - 4 Ue 440 V Tahmini ömrün hesabı : 1) Motor bilgileri: Ue (V), Ie (A) veya P (kW), % AC4 döngüsünün sayısı K Gerekli olan döngü sayısını belirle N Açma akımı AC3: Ic = Ie Açma akımı AC4: Ic = 6 x Ie 2) AC3 e göre uygun olan en küçük kontaktörü seçin 3) Döngülerin sayısını göreceli olarak not edin: A Ic = Ie AC3 eğrisine göre B Ic = 6 x Ie AC4 eğrisine göre N = A 1 + 0.01 K (A/B -1) N = hesaplanan çalışma sayısı K = % AC-4 çalışma yüzdesi A = AC-3 çalışma döngüsünün sayısı B = AC-4 çalışma döngüsünün sayısı 4) Tahmini ömrü hesaplayın: Eğer N değeri uygun değil ise , bir büyük kontaktör ile tekrar deneyin.
Motor uygulamada tahmini ömür : AC - 4 Ue 440 V Tahmini ömrün hesabı : Örnek 1) Uygulama: Ue = 400 V, Ie = 22 A % AC4 çalışma döngüsü: K = 15 % (tahmin) Tahmini ömür: 400 000 çalışma Açma akımı AC3: Ic = Ie Açma akımı AC4: Ic = 6 x Ie = 22A = 132A 2) AC3 e göre en küçük kontaktörü seçin A26 3) Döngülerin sayısını göreceli olarak not edin : A Ic = Ie AC3 eğrisi B Ic = 6 x Ie AC4 eğrisi 2 000 000 çalışma 60 000 çalışma 4) Tahmini ömrü hesap edin: N = A 1 + 0.01 K (A/B -1) = 2 x 106 1 + 0.01 x 15 (2/0.06 -1) = 342 000 ça. 5) Ömrü çok kısa. A30 ile tekrar deneyelim A = 2.6M & B = 0.075M N = 430 000 ça. A30 OK
Ana kutupların paralel bağlantısı // paralel bağlı kutuplar AC1 de çalışma akımı Ie için uygulanacak faktör (paralel bağlı kutuplar için) 2 3 4 1.6 2.2 2.6 AC-1 sadece
Ana kutupların paralel bağlantısı AC-1 sadece Örnek: A12 kontaktör için yük akımı olarak 55A değerini taşımak mümkünmüdür? (ortam sıcaklığı 55°C için) Kaç kontak paralel bağlı // ? A12 / 55°C : Ie AC1= 25A 25 x 2.2 = 55A 3 kontağı paralel bağlamak mümkündür // Minimum kablo kesiti 6 mm² dir.
Faktör: 3.4 İzin verilen akım: 3.4 x 22 = 75A Geçici / Sürekli rejim Eğer kontaktör her bir döngüde sadece kısa bir zaman kullanılıyorsa , sıcaklık yükselmesi daha küçük olacaktır.Sonuç olarak daha yüksek akım değeleri için aynı kontaktörü kullanabiliriz AC-1 sadece izin verilen çalışma akımını elde etmek için anma çalışma akımına uygulanacak faktör Ör : A9 Anma çalışma akımı 22A (40°C) Anahtalama freakansı: 6 çalışma / saat Herbir döngü için akış zamanı: 10 sec. Faktör: 3.4 İzin verilen akım: 3.4 x 22 = 75A