Öğr. Gör. Sinan YENAL DEÜ-SHMYO ALERJİ VE ANAFLAKSİ Öğr. Gör. Sinan YENAL DEÜ-SHMYO

Alerji: Vücudun bazı besin, polen, bitki, hayvan tüyü, toz, böcek ısırıkları ve ilaç gibi maddelere değişik şekilde reaksiyon verme yeteneğidir. Allerjik hastalıklar, tüm dünyada en yaygın görülen kronik patolojik durumlar arasında yer almaktadır.

Antijen: Bir organizmaya verildiğinde antikor yapımına yol açan ve bu antikorla spesifik reaksiyona giren maddelere "antijen" (allerjen) adı verilmektedir.

Alerjik Reaksiyona Yol Açabilecek durumlar: İlaçlar Gıdalar Böcek sokmaları İnhalasyon

Anaflaksi: Bir maddeye karşı hipersensitivite (aşırı duyarlılık) kazanmış kişinin o madde ile sonraki temasta aşırı reaksiyon göstermesi ile oluşan tablodur Hipersensitivite:Antijene karşı immun sistemin (Bağışıklık Sist.) aşırı yanıtıdır

Epidemiyoloji Avrupanın birçok ülkesinde çocukların % 50‘sinde allerji bulunmakta ve son 30-40 yılda gelişmiş ülkelerde bu oran artmaktadır. Bir çocuk eğer bir ebeveyni allerjikse % 30 allerjik olma riski taşır. Eğer her iki ebeveyni de allerjikse allerji gelişme riski % 60’dır. Arı sokmasında anaflaksi oluşma oranı genelde %0,4-5, ülkemizde %2

Anaflaktik reaksiyona yol açan etmenler: İlaçlar: Penisilin ve türevleri, Aspirin, TrimetoprimSulfametaksazol, Vancomisin, Nonsteroidal anti-inflamatuar ajanlar Gıda ve Türevleri: Kabuklu deniz hayvanları, Soyafasulyesi, Kabuklu kuruyemiş, Buğday, Süt, Yumurta, Monosodyum glutamat, Nitrat ve nitritler Diğer: Arı sokması, Böcek ısırmaları ve dışkıları, Radyografik kontrast maddeler

Patofizyoloji: Kişinin vücudunda Polene karşı yüksek Allerjiye yatkın bir kişinin ilk kez allergen bir maddeyle (polen gibi) temasında Kişinin vücudunda Polene karşı yüksek miktarda IgE antikorları oluşur. Bu IgE molekülleri mast hücrelerine yapışırlar, İkinci defa aynı polenle karşılaşan kişide IgE esaslı mast hücreleri güçlü kimyasallar açığa çıkarır. Kişide hapşurma, burun akıntısı, gözlerde sulanma, kaşıntı gibi allerjik belirtiler görülür.

İmmünoglobulinler: IgG : İnfeksiyonun tekrarına karşı savunma yapar. IgA : Özellikle salgılarda yer alır ve mukozal zarları korur. IgM : İnfeksiyonun başlangıcında ortaya çıkar. IgD : Serumda en az bulunan immünglobulindir. IgE : Allerjik ve anafilaktik reaksiyonlardan sorumludur. Parazitlere karşı savunmada rol oynar.

Kılinik Özellekleri: Anafilaksi, solunum ve kardiyovasküler sistemi baskılayan sistemik allerjik reaksiyonların hayatı tehdit eden formudur. Sistemik reaksiyonlarda; sıklıkla cilt, gastrointestinal, solunum ve kardiyovasküler sistem etkilenir. Larenks ödeminin yanı sıra bronkospazm, kardiyak aritmi ve şok tabloya eşlik eder. Bazı kişilerde intestinal spazm, ishal ve uterus kasılmaları görülür. Bu nedenle hamile olanlarda dikkat edilmelidir. Anafilaksi klasik olarak kızarıklık, yanma ve kaşıntı ile başlar. Daha sonra kısa bir sürede boğazda dolgunluk hissi, anksiyete, göğüste sıkışma hissi, dispne (nefes almada zorluk), baş dönmesi ve bilinç kaybı gelişir.

Bilinç kaybı Ürtiker (Kaşıntı) Dilde şişme, yutmada güçlük Dokularda hızlı gelişen ödem

Anafilaktik şokun bulgu ve belirtileri: 1. Huzursuzluk ve endişe (bütün bulgulardan önce görülebilir) 2. Nabızın zayıf ve hızlı olması (zor palpe edilebilir, “ip gibi”) 3. Soğuk ve nemli deri (genellikle yapış yapış diye tanımlanır) 4. Aşırı terleme 5. Solukluk ve eğer oksijen taşınması iyice azalırsa siyanoz. 6. Yüzeysel, hızlı, zor, düzensiz ve tutuk solunum 7. Mat ve anlamsız bakışlar, pupillalarda dilatasyon 8. Susama hissi 9. Bulantı – kusma 10.Kan damarlarının hızlı dilatasyonuna bağlı düşen kan basıncı (erişkinlerin bir kısmında normal kan basıncı 90-100 mmHg’dır. Fakat sistolik kan basıncı 100 mmHg’ın altında olanlarda şokun geliştiği kabul edilmelidir.) 11. Hızla gelişen şokta şuur kaybı bazen ajitasyon olabilir

Hastanın Değerlendirilmesi: Hikaye: Alerji kartı veya künye var mı? İlaç alıp almadığı, Yediği bir besin maddesi yada, Böcek ısırma/sokması olup olmadığı öğrenilmelidir.

Hastanın Değerlendirilmesi: Fiziksel Değerlendirme: Özellikle yüz ve göğüsün üst kısmında kızarıklık, batma veya yanma, kaşınma vardır. Ödem özellikle yüz ve dilde görülür, dudaklarda siyanoz belirgin olabilir Öksürme Solunumda ıslık sesi (wheezing)

Anaflaktik reaksiyon NORMAL

Tedavi: World Dosyasında

İLAÇLAR YETİŞKİN DOZU ÇOCUK DOZU EPİNEFRİN (ADRENALİN) *1:10.000 dilüsyonlu olarak 5-10 mL IV, *1:1000 dilüsyonlu olarak 0,5 ml İM, *1:10.000 dilüsyonlu olarak10 mL endotrakeal IV infüzyon: 0.1-0.3 µg / kg/dk Maksimum 1.5 µg / kg/dk *SC: 1/1000 (1 mg/mL) dilüsyon ile 0.3 – 0.5 mL * Yaşlılarda 0.2 mL SC: 1/ 1000’lik dilüsyon ile 0.01 mL /kg Difenhidramin (H1 Reseptör blokeri) (Avil, Systral) 1 mg/kg IV1 mg/kg IV 1 mg/kg IV Ranitidin (H2 Reseptör blokeri) (Zantac) 50 mg IV - 5 dakikada verilmeli 0.5 mg/kg IV - 5 dakikada verilmeli

Teşekkürler