BELLEK

Bellek Düşünce, algı ve deneyimleri bir arada tutar Geçmiş ve geleceğin anlamını, kendi farkındalığımızı sağlar Bilgiler geri çağırma ve adaptif davranış için depolanır Modifikasyon, adaptasyon ve bozulmaya uğrar

ZAMANSAL PAREMETRELER Farkındalık----kaydedilme---engram---depolanma Ebbingham kısa ve uzun süreli bellek Atkinson ve Shiffrin çok kısa, kısa ve uzun süreli Çok Kısa Süreli Bellek; duysal bellek,milisaniyeleri kapsar, duysal kanallardaki bilginin depolanması

Kısa süreli bellek Kısa Süreli (çalışma belleği,dikkat menzilli); çok sınırlı bilgi,çok sınırlı zamanda çevrim içi tutulur Depolanmış bilginin geri çağırılması için hazırlanma PFK dorsolateral ve ventrolateral bölgeleri Paryetal bölgenin de katkısı Frontoparietal şebeke kontrolünde

Uzun süreli bellek Uzun Süreli Bellek; hayat boyu çevrim dışı saklama 12 kelimelik listede baştakini hatırlama öncelik(primacy) uzun süreli bellek Sondakini hatırlama sondalık(recency) kısa süreli bellek

LONG-TERM MEMORY Squire 1992 DECLARATIVE (EXPLICIT) NONDECLARATIVE (IMPLICIT) PROCEDURAL (SKILLS & HABITS) PRIMING & PERCEPTUAL LEARNING SIMPLE CLASSICAL CONDITIONING NONASSOCIATIVE FEAR SOMATIC AMYGDALA CEREBELLUM STRIATUM NEOCORTEX REFLEX PATHWAYS EPISODIC (events) SEMANTIC (facts) Hippocampus/ Medial Temporal Lobe Squire 1992

Bellek yapıları Locus Coeruleus HIPPOCAMPUS External stimuli AMYGDALA Cognitive Map/Categories Working Memory External stimuli AMYGDALA Alarm THALAMUS Novelty & Threat Detection Locus Coeruleus Memory Encoding Activation Prefrontal Cortex (Orbito/Dorsolateral) Integration/Decisions Narrative Memory Limbic Cortex (Anterior Cingulate) Awareness of Body, Self, Others Self-Calming/Reguulation

Bellek anatomisi

© 2004 Institute of HeartMath Emotional Memory Two Pathways SENSORY CORTEX Emotional Perception Slow Track Thalamus Amygdala Fast Track Trigger Memories Activation of ANS and stress hormones © 2004 Institute of HeartMath

İÇERİĞE GÖRE SINIFLAMA

Bellek yapıları Amigdala: Hipokampus: Yaşantıların sınıflandırılması Koşullanmış korku tepkileri Nötral uyarana duygunun eklenmesi Duyu modaliteleri arasında bağlantı Aşırı uyarılmada hipokampusun baskılanması Hipokampus: Yaşantıların sınıflandırılması Uzaysal harita oluşturulması Basit anıların depolanması Bilgilerin indekslenmesi

Örtük bellek Örtük Bellek; bilinçli hatırlamadan bağımsız Daha iyi veya daha hızlı yapılan işler Örtük öğrenme: amigdala ile oluşturulan korku koşullaması Limbik olmayan yapılarca Neokortikal,cerebellar ve bazal ganglionlar Edinme sürecinin,böyle bir bilgiye sahip olduğunun farkında değildir

Koşullama Kortikal sistemler (priming) Amigdala (korku koşullaması) Serebellum (Göz kırpma koşullaması) Korteks Striatum

Koşullanma Fear Conditioning requires the amygdala (a part of the limbic system), which is key for emotions such as fear. Operant Conditioning often requires the striatum and cerebellum (which involve learning motor skills or motor output. Memory from classical conditioning is stored in the sensory and motor systems involved in the learning (sounding a tone would affect the auditory areas, giving a novel taste would affect the gustatory pathways in the brain, etc.)

Fear conditioning which underlies many anxiety-related conditions (e.g. PTSD and phobias) mainly involves the amygdala and ‘implicit’ memories Anxiety, fear, or terror are triggered by cues (reminders) of the original frightening experiences. The cues can be internal (feelings, emotions, sensations) or external (sounds, smells, sights, certain people etc). The amygdala has ‘tagged’ these as being associated with danger – this is a largely unconscious process

Örtük bellek Prosedürel Bellek; algısal ve motor becerilerin öğrenilmesi Kural ve seri işlemlerin edinilmesi DLPFK katılımı ile temel olarak cerebellum ve bazal ganglionlarda Kayak yapma,araba kullanma,enstruman çalma

Hazırlama(priming); daha önceden algılanmış uyaranın gelecekteki performansa etkisi Bilginin bilince yansıması olmaksızın tanınması Kavramsal ve algısal hazırlama Uyaranlar her evrede aynı duysal yapıda(algısal, meyve -elma) Uyaranlar sadece aynı kategori veya kavramı paylaşır(kavramsal, kelime-içindeki harf)

Açık bellek Açık Bellek; episodun bilinçli olarak hatırlanmasını gerektirir Episodik Bellek; zaman ve mekanda gömülü kişisel olaylarla ilgili Sağ frontotemporal bölge Edinme ve hatırlama süreçlerinin farkında Hippokampo-enthorinal kompleks ve thalamus limbik çekirdekleri önemli ‘’geçen ağustos Antalya’daydım’’ ‘’dün akşam yemeğinde balık yedim’’

Semantik Bellek; genel gerçeklerle ilişkili Bilinir Sol hemisfer fonksiyonu ‘’İspanya’nın başkenti Madrid’’ ‘’2x2x2=8’’ Factual =gerçeklere ilişkin

BELLEĞİN İŞLEYİŞİ Yeni bilgi---nöral döngüde işlenir---depolanır Kaydedilme ve pekiştirmede parahipokampalenthorinal komplex Papez halkası bilginin uzun süreli belleğe aktarılması Amigdaloid döngü deneyimlerin emosyonel değerlerinin kaydedilmesi

KODLAMA VE PEKİŞTİRME İlk kayıtlama ve pekiştirme/hatırda tutma farklı biyolojik alt yapılar Bellek izleri zamanla güçlenir pekiştirme ile silinmeye dirençli Bilgi assosiasyon cx de kodlanır,limbik sisteme aktarılır Anlamlılık, daha önceki bilgi ile entegre,pekiştirme

BİLGİNİN DEPOLANMASI Dağınık kortikal şebekelerde Engramlar unimodal,heteromodal ve paralimbik alanlarda depolanır Limbik sistem bileşenleri birleştirir Engram üretiminde vasküler,nöral ve glial değişiklikler birlikte yer alır Sol hemisfer sözel/genel bilgi Sağ hemisfer sözel olmayan/otobiyografik

BİLGİNİN GERİ ÇAĞIRILMASI Ekfori Kodlamada sol PFK-geri çağırmada sağ PFK de aktivite Prefrontal ve anterior temporal korteksden kaynaklanan tetikleyici mekanizmalara bağlı İnfereolateral temporopolar bölgeler eski anıları geri getirme

Hemispheric Specialization

Sağ hemisfer episodik,sol hemisfer semantik anıları geri çağırmada

Temporopolar bölge limbik bağlantılar ile bağlantı korteksine kaydedilmiş engramlara ulaşmayı koordine eder