Patoloji ve Moleküler Karakteristikler ENDOMETRİAL KANSER Epidemiyoloji, Patoloji ve Moleküler Karakteristikler Prof. Dr. Ali Yanık s - TÜRKİYE

ENDOMETRİAL KANSER EPİDEMİYOLOJİ Gelişmiş ülkelerde en sık görülen jinekolojik kanser Gelişmekte olan ülkelerde serviks kanserinden sonra ikinci sırada

ENDOMETRİAL KANSER EPİDEMİYOLOJİ Uterin kanserler arasında en sık görülen ‘Endometrial Adenokarsinom’dur . ABD’de 2013 yılında yaklaşık 50000 yeni vakaya tanı konulduğu ve 8000’den fazla ölüm olduğu bildirilmiştir Hayat boyu risk: %2,6 Ortalama yaş: 61 %68 uterusa sınırlı Uzak metastaz %8

ENDOMETRİAL KANSER EPİDEMİYOLOJİ Türkiye’de en sık görülen jinekolojik kanserdir

ENDOMETRİAL KANSER EPİDEMİYOLOJİ

ENDOMETRİAL KANSER EPİDEMİYOLOJİ YIL OLGU YAŞ 2009 6 51-73 2010 10 50-86 2011 19 37-85 2012 16 27-81 2013 18 39-71 2014 (*3 aylık) 39-65 2009-2014* 85 27-86

ENDOMETRİAL KANSER EPİDEMİYOLOJİ Endometrial kanserler: %95 sporadik %5 ailesel (Lynch II / HNPCC Sendromu) (50 yaş altında tanı alanların %10’u ailesel)   Otozomal dominant kanser sendromu Kolon/ rektum/ endometrium/ mide/ over/ ince barsak/ ürotelyal/ pankreas/ hepatobiliyer/ beyin/ cilt/ meme/ prostat  

ENDOMETRİAL KANSER EPİDEMİYOLOJİ TİP I (%80) Östrojen ilişkili (obezite, DM, HT) Perimenopozal İyi-orta derecede diferansiye Daha iyi prognoz TİP II (%20) Östrojen ilişkisiz Postmenopozal Az diferansiye Daha kötü prognoz

ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER

ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER TİP I Grade 1-2 endometrioid tümörler, müsinöz tümörler Endometrial hiperplazi zemininde gelişirler Diploid karyotip Östrojen/Progesteron reseptörü (+) TİP II Grade 3 endometrioid tümörler ve non-endometrioid histoloji, özellikle seröz ve berrak hücreli karsinom Atrofik endometrium zemininde gelişirler Anöploid karyotip Epidermal büyüme faktörü reseptörü (EGFR) (+) ***Moleküler karakteristikleri ve patogenezleri farklıdır***

ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER Karşılanmamış östrojen Proliferasyon Hiperplazi Atipik hiperplazi Endometrial kanser

KARSİNOGENEZ

ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER ONKOGENLER TÜMÖR SUPRESÖR GENLER DNA TAMİR GENLERİ K-ras PTEN MSH2 HER2/neu(c-erbB2) (EGFR ailesinden) Beta catenin (hücrelerarası adezyon) MLH1 p53 MSH6 p16 PMS2 E-cadherin (hücrelerarası adezyon)

ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER Endometrioid karsinomlar (tip I) PTEN tümör supressör gen mutasyonu K-ras proto-onkogen mutasyonu β-catenin (CTNNB1) mutasyonu DNA MMR (yanlış eşleşme tamir) genlerinde defektler ve mikrosatellit instabilite (MSI) Seröz ve berrak hücreli karsinomlar (tip II) p53 mutasyonu Her2/neu amplifikasyonu p16 inaktivasyonu E-cadherin değişikliği

ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER Genetik değişiklikler Tip I Tip II PTEN mutasyonu % 50-80 % 10 Mikrosatellit instabilite % 20-45 % 0-5 K-ras mutasyonu % 10-30 β-catenin mutasyonu % 20 P53 mutasyonu % 10-20 % 90 Her2/neu overekspresyonu % 45-80 P16 inaktivasyonu % 40 E-cadherin değişikliği % 80-90

TİP I ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER PTEN (tümör supresör geni) Mutasyon veya delesyon nedeniyle fonksiyon kaybı Karsinogenezde ilk basamak PTEN mutasyonu: Normal endometrium: %0 Kompleks atipili hiperplazi / EIN: %55 Endometrioid karsinom: %83

TİP I ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER Mikrosatellit İnstabilite (MSI): %20-45 DNA MMR gen mutasyonları  MSI DNA MMR genlerinin epigenetik inaktivasyonu (çoğunlukla MLH1 promotor hipermetilasyonuna sekonder MLH1 inaktivasyonu)  MSI

AİLESEL ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER Lynch II Sendromu (= Herediter Nonpolipozis Kolorektal Kanser (HNPCC) Sendromu): En sık rastlanan ekstrakolonik tümör Endometrial Kanserdir. Ailede mutasyon taşıyan kadınlarda hayat boyu endometrial kanser riski %40-60’tır. Aynı yolaktaki DNA mismatch repair (MMR) tümör supresör genlerinde - DNA yanlış eşleşme tamir genlerinde - mutasyon (MSH2, MLH1, MSH6, PMS2) veya daha nadiren MSH2 geninin sessizleşmesine yol açan EPCAM (epitel hücre adezyon molekülü) gen mutasyonu  mikrosatellit instabilite (MSI)

TİP II ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER p53 tümör supresör gen mutasyonu: (%90) DNA hasarı olduğunda p53 nükleusta birikir, hücre siklusunu duraklatır, hücre apoptoza gider

ENDOMETRİAL KANSER PATOLOJİ VE MOLEKÜLER KARAKTERİSTİKLER Prognozu Etkileyen Patolojik Özellikler Histolojik tip Grade Miyometrial invazyon Endoservikal tutulum Periton yıkama sitolojisi Lenfovasküler invazyon

Epidemiyoloji, Patoloji ve Moleküler Karakteristikler ENDOMETRİAL KANSER Epidemiyoloji, Patoloji ve Moleküler Karakteristikler ÖZET Endometrial kanserlerde moleküler karakteristikler Histolojik tipi Grade’i Tümörün progresyonunu  Prognozu belirler

SİVAS