Beslenme-Yüz şekilleri -Kronik hastalıklar Prof. Dr. Ahmet AYDIN Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Metabolizma ve Beslenme Bilim Dalı Başkanı Web: www.beslenmebulteni.com E-mail: besahmet@yahoo.com

Bu konferans 1-4 Kasım 2006’da İstanbul’da 12 Bu konferans 1-4 Kasım 2006’da İstanbul’da 12.si yapılan ve Dünya Adli Diş Hekimlerinin katıldığı Uluslararası Yüzden ve Kafadan Kimliklendirme (IACI) Kongresinde verilmiştir.

Yüzde şekil bozuklukları Fark ettiyseniz yeni neslin yüzü eskilere oranla daha dar ve uzun; deyim yerinde ise at suratlı. Yüzler daraldıkça insanlar da çirkinleşiyor. Kafa daralıp uzadıkça güzel sesli şarkıcılar da iyice azaldı. Yeni nesilde daha çok diş şekil bozukluğu, daha çok geniz eti ve bademcik ve sinüs iltihabı oluyor, daha fazla burun kemiği eğriliği var. Genetik yapı birkaç nesil içinde değişemeyeceğine göre bir çoğumuzu etkileyen bu hastalıkların nedeni ne olabilir acaba?

Esansiyel besleyiciler-Fiziksel gelişim Rafine gıdalar esansiyel besleyicilerin tümünü sağlamaktan uzaktır. Bu gıdaları yiyenlerde kemik gelişimi eksik kalır. Doğal gıdalarla beslenen topluluklarda ise fiziksel gelişim mükemmeldir. Buna yüz şekli ve diş kavsi de dahildir.

Yüz kemiklerinin mükemmel gelişimi Yüz kemiklerinin yetersiz gelişimi Doğal gıdalar Rafine gıdalar Yüz kemiklerinin mükemmel gelişimi Yüz kemiklerinin yetersiz gelişimi

Doğal gıdalarla (et, süt, yumurta, sebze, meyve, kabuklu kuruyemişler vb) beslenen avcı-toplayıcı gruplarda diş ve kafatası yapıları mükemmel gelişmiştir. Mezardan çıkarılmış eski Mann yerlilerinin kafatasları Price WA. Nutrition and physical degeneration, New York, Paul B. Hoeber, Inc., 1939

Üstçene kemiğinin yetersiz gelişimi Üst çene kemiğinin alttan görünüşü. Yetersiz gelişim nedeni ile damağın ne kadar dar olduğu görülüyor.

Yumuşak doku ve kemik dokuların gelişimi ile paralel değildir Kemik dokular tam gelişmezse bile, yumuşak dokular normal büyüklüğe ulaşırlar. Örneğin yüz kemikleri yetersiz gelişemezse bile yüz derisi, dil, tonsiller ve nazal yumuşak dokular normal büyüklüğe ulaşırlar. Doğal beslenme sağlanamazsa kemik yapı gelişememekte, fakat yumuşak doku normal büyüklüğüne erişmektedir.

Septum deviasyonu Üst çene kemiği yetersiz gelişmiştiği durumda, burun bölmesinin (septum) yumuşak kısımları büyümeye devam eder. Bu durumda septum sağa ya da sola sapacaktır.

Septum deviasyonu (burun bölmesi sapması) Septum deviasyonu burun boşluklarını daraltır ve ağızdan nefes almaya yol açar.

Yetersiz kemik gelişimi -Burun kemeri Burun yumuşak dokuları içinde bulunduğu kemik yapıdan daha büyük ise bu yapılar kemiği iteleyerek burun kemerlerinin oluşumuna yol açar. Yüz kemikleri iyi gelişmiş bir kişide burun kemeri olmaz.

Maksillanın yetersiz gelişimi- Sinus drenajı Maksillası dar ve kötü şekillenmiş bir kişinin nazal pasajları da dardır. Bu bozuk pasajlar hava akımını ve sinüs direnajını bozarlar. Silkman R. Is it Mental or is it Dental? Cranial & Dental Impacts on Total Health. http://www.westonaprice.org/healthissues/facial-development.html

Maksiller gelişim geriliğinin sonuçları Maksilla nazal hava yolunun %85’ini, nazal sinüslerin de tamamını oluşturur. Maksillası yeteri kadar gelişmemiş kişiler hava yolu daraldığından ağızdan nefes alırlar.

Ağzdan nefes almanın yol açtığı komplikasyonlar Baş ağrısı Hipertansiyon Altını ıslatma Kronik kulak ve sinüs enfeksiyonları Tempero-mandibular ağrı Uyku bozuklukları Uyku apne sendromu, horlama Göz kapaklarında morluk Empotans

Normal Nazal solunum Burundan alınan hava nemlenir ve filtrelenir. Burundan nefes alınınca hava sinüslere geçer ve akım hızı yavaşlar.

Nazal sinüsler– Nitrik Oksit (NO) sentezi Sinüslerden geçerken hava akım hızının düşmesi havanın nazal sinüslerdeki Nitrik Oksit (NO) ile uygun bir şekilde karışmasını sağlar. NO potent bir vazodilatördür ve akciğerlerde oksijen alımını artırır.

NO-Erektil disfonksiyon Nitrik oksit (NO) penis ereksiyonunda rolü olan en önemli vazoaktif kimyasaldır. NO guanil siklazı aktive ederek cGMP’yi artırır. cGMP düz kasları gevşeterek genişlemeye yol açar. Bu arada corpus cavernosum da şişer. Burnett AL. The role of nitric oxide in erectile dysfunction: implications for medical therapy. J Clin Hypertens (Greenwich). 2006;8(12 Suppl 4):53-62.

NO-Hipertansiyon-Kalp Hastalığı Hipertansiyon, kalp yetersizliği ve koroner kalp hastalığının korunmasında nitrik oksitin önemli fonksiyonları mevcuttur. Lapu-Bula R, Ofili E. From hypertension to heart failure: role of nitric oxide-mediated endothelial dysfunction and emerging insights from myocardial contrast echocardiography. Am J Cardiol. 2007 Mar 26;99(6B):7D-14D.

Adenoid vejetasyon-Kalp yetersizliği-Hipertansiyon Adenoid vejetasyonlar (geniz eti) sistemik hipertansiyon, sol ventrikül yetersizliği, konjestif kalp yetersizliği ve uyku-apne sendromuna neden olabilir. Çoğu kez adenoidektomi (geniz etinin çıkartılması) ile kardiyak fonksiyonlar normalleşir. Gorur K, Doven O, Unal M, Akkus N, Ozean C (2001). Preoperative and Post-operative cardiac and clinical findings of patients with adenotonsillar hypertrophy. International Journal of Pediatric Otolaryngology 59(1); 41–46.

Maksilla gelişimi-Astigmatizm-Miyop Maksilla iyi gelişmezse yüz uzar (at yüzü) ve göz çukuru kemikleri de düzgün gelişmez. Sonuçta göz küreleri küre şeklinde değil beyzbol topu gibi(uzamış) oluşur. Sonuçta astigmatizm ve miyopi gibi bozukluklar oluşur. Emmetropi (B) Miyopi (C) Hipemetropi (D) Astigmatizm

Şekerli gıdalar ve miyopi Avrupa kökenlilerin %25-35’inde, Asya kökenlilerin ise yaklaşık yarısında miyopi mevcuttur. Avcı-toplayıcı topluluklarda miyopi oranı %0-2 arasındıdır ve mevcut olanlar da hafif derecededir. Pasifik adalarında geleneksel diyetin değişmesi ile birlikte % 1 dolayında olan miyopi oranı %50’lerin üzerine çıkmıştır.

Hiperinsülinizm → IGF-1 artışı →skleral hipertrofi → göz küresi uzaması → Miyopi Geleneksel gıdalarını yemeye devam eden ve okula giden çocuklarda miyopi oranında bir artış olmamaktadır. Hızlı emilen şekerlerin aşırı tüketilmesi kronik hiperinsülinizme yol açarak IGF-1’i artırmaktadır. IGF-1 çocukluk çağının kritik büyüme aşamasında skleral dokunun aşırı artışına yol açmaktadır. Sonuçta göz küresi uzayarak miyopi oluşmaktadır. Cordain L, Eaton SB, Brand Miller J, Lindeberg S, Jensen C.   An evolutionary analysis of the aetiology and pathogenesis of juvenile onset myopia. Acta Ophthalmol Scand 2002 Apr;80(2):125-35

Doğal beslenme-akne vulgaris (ergenlik sivilceleri) Modern topluluklarda adolesanların %80-95’inde, 25 yaşın üzerindeki erişkinlerin ise %40-55’inde çeşitli derecelerde akne vulgaris mevcuttur(1). 1200 Kitavan adalı (Papua Yeni Gine) şahısta (dörtte biri 15-25 yaşında) hiç akne tesbit edilmemiştir(2). Ache avcı grubunda (Paraguay) incelenen 115 kişide (15’i 15-25 yaşında) hiç akne tesbit edilmemiştir(2). 1. Thiboutot D, Gilliland K, Light J, Lookingbill D. Androgen metabolism in sebaceous glands from subjects with and without acne. Arch. Dermatol. 1999;135:1041–5. 2. Cordain L, Lindeberg S, Hurtado M, Hill K, Eaton SB, Brand-Miller J. Acne vulgaris: A disease of western civilization. Arch Dermatol 2002; 138:1584-90.

Yetersiz yüz gelişmesi örnekleri İyi gelişmiş bir kişide nazolabiyal açı 90 dereceden küçüktür. Nazolabiyal (burun-dudak) açının 90 dereceden büyük olması maksillanın (üst çene) iyi gelişmediğini gösterir. Silkman R. Is it Mental or is it Dental? Cranial & Dental Impacts on Total Health. http://www.westonaprice.org/healthissues/facial-development.html

Yetersiz yüz gelişmesi örnekleri Biri size baktığında korneasının altındaki sklerayı (göz akı) görüyorsanız o kişinin maksilla ve orta yüz bölgesi çok yetersiz gelişmiştir. Silkman R. Is it Mental or is it Dental? Cranial & Dental Impacts on Total Health. http://www.westonaprice.org/healthissues/facial-development.html

Yetersiz kemik gelişimi- Yüzde buruşukluk ve sarkmalar Kemik gelişimi normal olanların yaşlansalar bile yüzlerinde buruşukluk ve sarkmalar görülmez ya da minimal görülür. Çünkü yüz kemikleri küçük kalmıştır. Buna karşılık kas ve deri gibi yumuşak dokular normal geliştiği için sarkarlar. Silkman R. Is it Mental or is it Dental? Cranial & Dental Impacts on Total Health. http://www.westonaprice.org/healthissues/facial-development.html

Yetersiz yüz gelişmesi örnekleri Dişler öne çıkmış, gözlerinin altı morarmış, alt çene küçük

Hava yolu tıkanması-Postür Hava yolu kronik olarak tıkandığında vücut başı geriye doğru kaykıltır. Fakat insanlar uzun süre burunları ve gözleri yukarıda dolaşamazlar. Gözlerin yere paralel olması gerektiğinden öne doğru eğilirler.

Solunum güçlüğü ve başın öne doğru çıkması Solunum güçlüğü ve başın öne doğru çıkması. Bu durum baş ve boyun ağrılarına neden olur. Silkman R. Is it Mental or is it Dental? Cranial & Dental Impacts on Total Health. http://www.westonaprice.org/healthissues/facial-development.html

Başın kronik olarak öne çıkması ile omurganın normal kurvatürü bozulur. Kafanın öne çıkmasını dengelemek için kişi hafifçe popsunu çıkartır. Bu durum kalçanın stabilitesini bozarak kalça, diz ve ayak sorunlarına yol açar.

Bu beyaz çocuk Alaska’da yetişmiş ve karbohidrat ağırlıklı rafine gıdalar ile beslenmiş. Üst çene kemeri daralmış, dişler eğri büğrü çıkmış, burun delikleri daralmış, adenoid vejetasyonları var ve ağzından nefes alıyor. Price WA. Nutrition and physical degeneration, New York, Paul B. Hoeber, Inc., 1939

Adenoid vejetasyon- enuresis nocturna Adenoid vejetasyonu olan çocukların üçte birinden fazlasında enuresis nocturna mevcuttur. İlkokul çocuklarının %10-30’u arasında enuresis nocturnası bulunmaktadır D.J. Weider, M.J. Sateia and R.P. West, Nocturnal enuresis in children with upper airway obstruction. Otolaryngol. Head Neck Surg. 1991;105:427–32. Weider DJ,Hauri P. Nocturnal enuresis in children with upper airway obstruction. Int J Pediatr Otolaryngol. 9 (1985), pp. 173–182. Çarman KB, Nuhoğlu Ç, Ceran Ö. İstanbul ili Ümraniye ilçesinde bir grup ilkokul çocuğunda enürezis noktürna prevalansı. Türk Pedatri Arşivi 2003; 38:153-9 Adenoid vejetasyonu olan çocukların üçte ikisinde ameliyat sonrasında enürezis kaybolmuştur. Çinar U, Vural Ç, Çakır B, Topuza E, Karaman MI, Turgut S. Nocturnal enuresis and upper airway obstruction. Int J Pediatr Otolaryngol. 2001;59:115-8

Folik asit dozu-Ağız/Yüz Bozuklukları Macar çalışmalarında günlük 0.8 mg’lık folik asit takviyesi orofasiyal (ağız-yüz) anomalilerde bir azalma sağlamamıştır. Talorova 10 mg’lık folik asit takviyesinin orofasiyal anomalilerde azalmaya yol açtığını göstermiştir. Macarların 6 mg’lık çalışmasında folik asit takviyesi orofasiyal anomalilerde %30 bir azalma sağlamıştır. Czeisel AE. Reducing risk of birth defects with periconceptional micronutrient supplementation. In Delange FM, West KP Jr (eds) Micronutrients in the first moths of life. Nestle Nutrition Workshop Series Pediatric Program 2003;52:309-25 Talorova M. Periconceptional supplementation with vitamins and folic acid to prevent recurrence of cleft lip. Lancet 1982;ii:217 Czeisel AE, Timar L, Sarközi A. Dose dependent effect of folic acid on the prevention of orofacial clefts. Pediatrics 1999;104:e66

Metilen Tetrahidrofolat redüktaz gen polimorfizmi Metilen Tetrahidrofolat redüktaz gen polimorfizmi (MTHFR 677CT mütasyonu) milyonlarca kadında görülmektedir. Sahra altı:<%10 Latin Amerikalılar: %40 İtalyanlar:%40 Macarlar:%45 Kuzey Çin:%55 Bu mütasyona sahip kadınlar eğer yeterli folik asit almazlarsa şekil bozukluğu olan çocuklar doğurabilirler. Czeisel AE. Reducing risk of birth defects with periconceptional micronutrient supplementation. In Delange FM, West KP Jr (eds) Micronutrients in the first moths of life. Nestle Nutrition Workshop Series Pediatric Program 2003;52:309-25

Mükemmel yüz gelişimi örnekleri Yüzlerin geniş olduğuna ve göz altlarında torbaların olmadığına dikkat ediniz.

Mükemmel yüz gelişimi örnekleri

Mükemmel yüz gelişimi örnekleri

Birinci Baskı 1939

Melanezyalı 4 çocuk: aralarında hiç akrabalık olmamasına rağmen kardeş gibi birbirlerine benziyorlar. Germ hücreleri zarar görmezse ırksal yapı da zarar görmüyor. Price WA. Nutrition and physical degeneration, New York, Paul B. Hoeber, Inc., 1939

Geleneksel gıdalarını yiyen kızılderililerde mükemmel yüz, çene ve diş yapıları Price WA. Nutrition and physical degeneration, New York, Paul B. Hoeber, Inc., 1939

Kızılderililerde beyaz adamın rafine gıdalarına geçtikten sonra diş yapılarının nasıl bozulduğu görülüyor. Price WA. Nutrition and physical degeneration, New York, Paul B. Hoeber, Inc., 1939

Rafine gıdaları yiyen Eskimolarda yüz, çene ve diş yapılarındaki deformiteler. Burun deliklerinin küçüklüğüne dikkat edin. Price WA. Nutrition and physical degeneration, New York, Paul B. Hoeber, Inc., 1939

Güney Florida’da yaşayan Semiole kızılderilileri Güney Florida’da yaşayan Semiole kızılderilileri. Henüz rafine gıdalara geçmemişler (1939). Muhteşem diş ve yüz yapıları dikkati çekiyor. Price WA. Nutrition and physical degeneration, New York, Paul B. Hoeber, Inc., 1939

Rafine gıdalar tüketen Semiole kızılderililerindeki dişleklik hali Rafine gıdalar tüketen Semiole kızılderililerindeki dişleklik hali. Yüzlerin ve burun deliklerinin darlıklarına dikkat edin. Price WA. Nutrition and physical degeneration, New York, Paul B. Hoeber, Inc., 1939

Geleneksel gıdalarını yiyen tipik Alaska Eskimoları (İnüit) Geleneksel gıdalarını yiyen tipik Alaska Eskimoları (İnüit). Geniş yüzler ve çürüksüz dişlere dikkat edin. Sol üstteki kadın 26 çocuk doğurmuş. Alt kesici dişi kırılmış ama, hiç diş çürüğü yok. Price WA. Nutrition and physical degeneration, New York, Paul B. Hoeber, Inc., 1939

Rafine gıdalar tüketen Eskimolardaki dişleklik hali Rafine gıdalar tüketen Eskimolardaki dişleklik hali. Yüzlerin ve burun deliklerinin darlıklarına dikkat edin. Price WA. Nutrition and physical degeneration, New York, Paul B. Hoeber, Inc., 1939

Kaltsal mirasın tahribatı-Quichua Kızılderilileri. Geleneksel gıdalarla (solda) büyüyen kişilerin rafine gıdalarla (sağda) büyüyen kardeşleri arasındaki yüz şekli ve dental kavis değişiklikleri. Rafine gıdalara geçildikten sonra, yüz kemikleri ve burun delikleri küçülmektedir. Price WA. Nutrition and physical degeneration, New York, Paul B. Hoeber, Inc., 1939

İlkel Aborijinler Diş kemerleri ve dişler muhteşem görünümde. Diş fırçası kullanmamalarına rağmen hiç diş çürükleri yok. Price WA. Nutrition and physical degeneration, New York, Paul B. Hoeber, Inc., 1939

Rezervasyon bölgesinde beyaz adamların gıdalarını yiyen aborijinlerdeki diş çürükleri (sol üst ve alttaki kadınlar). Bu durum hem güzelliklerini bozmakta hem de çok çeşitli enfeksiyöz ve enflamatuar hastalıklara yol açmaktadır. Sağ üstte, doğal gıdaları yiyen aborijin genç kızın mükemmel diş ve yüz yapısı ile güzelliği dikkat çekiyor. Price WA. Nutrition and physical degeneration, New York, Paul B. Hoeber, Inc., 1939

İntraüterin ve ekstraüterin beslenmenin diş ve damak yapısına etkisinin iki kardeş üzerinde kıyaslanması Soldaki abla prenatal ve postnatal dönemde un ve şekerden zengin rafine gıdalar ile sağdaki kardeş ise prenatal ve postnatal dönemde, tereyağı, balıkyağı, yeşil sebzeler, sakatat ve deniz ürünleri gibi doğal gıdalar ile beslenmiş Price WA. Nutrition and physical degeneration, New York, Paul B. Hoeber, Inc., 1939

Canilik-Yüz şekilleri Doğal beslenen ilkel topluluklarda suç oranı sıfıra yakındır ve canilere hiç rastlanmaz. Bu kişilerde yüz gelişimi tümüyle normaldir. 1930’lu yıllarda yapılan bir araştırmada normal popülasyonda %20 oranında saptanan damak ve maksiller şekil bozukluklarının canilerde %55 oranında olduğu rapor edilmiştir. TREDGOLD, A. F. Mental Deficiency (Amentia). Ed. 5. New York, William Wood, 1929. Price WA. Nutrition and physical degeneration, New York, Paul B. Hoeber, Inc., 1939

Geniş damak kubbesi daha güzel ses çıkmasına neden olmaktadır.

En güzel sesler yüzü geniş şarkıcılardan çıkmaktadır.

Ne yapmalı?

Güncel taş devri diyeti Yiyin (doyuncaya kadar) Et ve hayvani yağlar Balık, tavuk Zeytinyağı Yumurta Meyveler (az şekerli) Sebzeler Kabuklu kuru yemişler Süt ürünleri, kefir Tüketmeyin Tahıllar ve unlu gıdalar Şeker, tatlılar, meşrubat Patates Az yiyin Baklagiller Süt Meyveler (çok şekerli)

E-mail: besahmet@yahoo.com Web: www.beslenme.bulteni.com E-mail: besahmet@yahoo.com