TÜRKİYE TOPRAKLARININ AŞINIMA DUYARLILIKLARI Prof. Dr. Orhan DOĞAN 5-7 Kasım 2012/ Antalya

ÜNİVERSEL TOPRAK KAYBI (USLE) EŞİTLİĞİ A= R K LS C P A= Ton/Ha/Yıl R = Yağış Erozyon İndisi K = Toprak Erodibilite (Aşınım) Faktörü L = Eğim Uzunluk Faktörü S = Eğim Dikliği Faktörü C = Bitki Amenajman Faktörü P = Toprak Koruma Faktörü

TOPRAK AŞINIM (K) DEĞERLERİ BİLEŞENLERİ Toprak Bünye (Tekstür) Dağılımı Kum (%) 100- 2000 mikron Silt +İnce kum (%) 2 – 100 mikron Organik madde (%) Toprak Yapısı (strüktür) Toprak Geçirgenliği (Permeabilite)

ERODİBİLİTE SINIFLAMASI K FAKTÖRÜ ERODİBİLİTE SINIFLAMASI 0 < K ≤ 0.05 Çok az aşınabilir topraklar 0.05 < K ≤ 0.1 Az aşınabilir topraklar 0.1 < K ≤ 0.2 Orta derecede aşınabilir topraklar 0.2 < K ≤ 0.4 Kuvvetli derecede aşınabilir topraklar 0.4 < K ≤ 0.6 Çok kuvvetli derecede aşınabilir topraklar

KÖYHİZMETLERİ ANKARA ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ Ankara Kayseri Kırşehir Zonguldak Bolu Çankırı Nevşehir Çorum Kastamonu Düzce Bartın Karabük Kırıkkale

Ankara,Kastamonu,Kırşehir,Nevşehir,Bolu,Bartın,Zonguldak,Kayseri,Kırıkkale,Çankırı,Çorum   BTG Açıklama A Alüvyal Top. K Kolüvyal Top. B Kahverengi Top. L Regoseller C Kestanerengi Top. M Kahverengi Orman Top. Ç Tuzlu, Alkali ve Tuzlu-Alkali Top. N Kireçsiz Kahverengi Orman Top. D Kırmızı Kestanerengi Top. O Organik Top. F Kırmızı Kahverengi Top. P Sarı Kırmızı Podzolik Top. G Gri Kahverengi Podzolik Top. U Kireçsiz Kahverengi Top. H Hidromorfik Top. V Vertisoller

KÖYHİZMETLERİ ATATÜRK ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ Kırklareli Tekirdağ Edirne İstanbul Gelibolu yarımadası

  BTG Açıklama A Alüvyal Top. N Kireçsiz Kahverengi Orman Top. Ç Tuzlu, Alkali ve Tuzlu-Alkali Top. P Sarı Kırmızı Podzolik Top. H Hidromorfik Top. R Rendiza Top. K Kolüvyal Top. S Alüviyal Sahil Top. L Regoseller U Kireçsiz Kahverengi Top. M Kahverengi Orman Top. V Vertisoller

KÖYHİZMETLERİ ERZURUM ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ Tunceli Bitlis Van Erzurum Bingöl Hakkari Erzincan Iğdır Muş Ardahan Ağrı Bayburt Kars

  BTG Açıklama A Alüvyal Top. L Regoseller B Kahverengi Top. M Kahverengi Orman Top. C Kestanerengi Top. N Kireçsiz Kahverengi Orman Top. D Kırmızı Kestanerengi Top. U Kireçsiz Kahverengi Top. F Kırmızı Kahverengi Top. V Vertisoller G Gri Kahverengi Podzolik Top. X Bazaltik Top. K Kolüvyal Top. Y Yüksek Dağ-Çayır Top.

KÖYHİZMETLERİ ESKİŞEHİR ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ Eskişehir Yalova Afyon Kütahya Bursa Bilecik Sakarya Uşak Kocaeli

  BTG Açıklama A Alüvyal Top. K Kolüvyal Top. B Kahverengi Top. L Regoseller C Kestanerengi Top. M Kahverengi Orman Top. D Kırmızı Kestanerengi Top. N Kireçsiz Kahverengi Orman Top. E Kırmızı Kahverengi Akdeniz Top. R Rendiza Top. F Kırmızı Kahverengi Top. U Kireçsiz Kahverengi Top. H Hidromorfik Alüvyal Top. V Vertisoller

KÖYHİZMETLERİ KONYA ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ Isparta Niğde Burdur Karaman Ereğli Aksaray

  BTG Açıklama A Alüvyal Top. M Kahverengi Orman Top. B Kahverengi Top. N Kireçsiz Kahverengi Orman Top. C Kestanerengi Top. O Organik Top. Ç Tuzlu, Alkali ve Tuzlu-Alkali Top. P Sarı Kırmızı Podzolik Top. D Kırmızı Kestanerengi Top. R Rendzina Top. E Kırmızı Kahverengi Akdeniz Top. T Kırmızı Akdeniz Top. F Kırmızı Kahverengi Top. U Kireçsiz Kahverengi Top. H Hidromorfik Top. V Vertisoller K Kolüvyal Top. Z Siorezem Top. L Regoseller

KÖY HİZMETLERİ MENEMEN ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ İzmir Çanakkale Denizli Muğla Aydın Manisa Balıkesir

  BTG Açıklama A Alüvyal Top. L Regoseller B Kahverengi Top. M Kahverengi Orman Top. C Kestanerengi Top. N Kireçsiz Kahverengi Orman Top. Ç Tuzlu, Alkali ve Tuzlu-Alkali Top. O Organik Top. D Kırmızı Kestanerengi Top. P Sarı Kırmızı Podzolik Top. E Kırmızı Kahverengi Akdeniz Top. R Rendzina Top. F Kırmızı Kahverengi Top. S Alüvyal Sahil Bataklığı H Hidromorfik Top. T Kırmızı Akdeniz Top. IY Irmak Taşkın Yatakları U Kireçsiz Kahverengi Top. K Kolüvyal Top. V Vertisoller

KÖYHİZMETLERİ SAMSUN ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ Sinop Ordu Trabzon Giresun Rize Artvin Gümüşhane

  BTG Açıklama A Alüvyal Top. K Kolüvyal Top. B Kahverengi Top. M Kahverengi Orman Top. C Kestanerengi Top. N Kireçsiz Kahverengi Orman Top. F Kırmızı Kahverengi Top. P Sarı Kırmızı Podzolik Top. G Gri Kahverengi Podzolik Top. U Kireçsiz Kahverengi Top. H Hidromorfik Top. Y Yüksek Dağ-Çayır Top.

KÖYHİZMETLERİ ŞANLIURFA ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ Şanlıurfa Şırnak Gaziantep Batman Diyarbakır Kilis Elazığ Siirt Mardin Adıyaman Malatya

  BTG Açıklama A Alüvyal Top. N Kireçsiz Kahverengi Orman Top. B Kahverengi Top. O Organik Top. E Kırmızı Kahverengi Akdeniz Top. S Alüvyal Sahil Bataklığı F Kırmızı Kahverengi Top. T Kırmızı Akdeniz Top. H Hidromorfik Top. U Kireçsiz Kahverengi Top. K Kolüvyal Top. X Bazaltik Top. M Kahverengi Orman Top.

KÖYHİZMETLERİ TARSUS ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ Mersin Hatay Adana Kahramanmaraş Antalya Osmaniye

  BTG Açıklama A Alüvyal Top. H Hidromorfik Top. B Kahverengi Top. K Kolüvyal Top. C Kestanerengi Top. M Kahverengi Orman Top. Ç Tuzlu, Alkali ve Tuzlu-Alkali Top. N Kireçsiz Kahverengi Orman Top. D Kırmızı Kestanerengi Top. P Sarı Kırmızı Podzolik Top. F Kırmızı Kahverengi Top. U Kireçsiz Kahverengi Top. G Gri Kahverengi Podzolik Top.

KÖYHİZMETLERİ TOKAT ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ Amasya Yozgat Sivas

  BTG Açıklama A Alüvyal Top. H Hidromorfik Top. B Kahverengi Top. K Kolüvyal Top. C Kestanerengi Top. M Kahverengi Orman Top. Ç Tuzlu, Alkali ve Tuzlu-Alkali Top. N Kireçsiz Kahverengi Orman Top. D Kırmızı Kestanerengi Top. P Sarı Kırmızı Podzolik Top. F Kırmızı Kahverengi Top. U Kireçsiz Kahverengi Top. G Gri Kahverengi Podzolik Top.

TÜRKİYE BÜYÜK TOPRAK GRUPLARI AŞINIMA DUYARLILIK (K) DEĞERLERİ (yaklaşık 4000 toprak örneğinde) Kahverengi Topraklar 0.18 Orta Kireçsiz Kahverengi 0.18 Orta Kahverengi Orman 0.03 Çok az Kireçsiz Kahverengi Orman 0.29 Kuvvetli Kırmızı Kahverengi 0.03 Çok az Kırmızı Kahverengi Akdeniz 0.18 Orta Kestanerengi topraklar 0.24 Kuvvetli Kırmızımsı Kestanerengi 0.11 Orta Kolluviyal 0.17 Orta Rendzina 0.13 Orta Vertisol 0.10 Orta

TÜRKİYE TOPRAKLARININ AŞINIMA DUYARLILIK (K) DEĞERLERİ

MERBİS PROJESİ KAPSAMINDA MERA TOPRAKLARININ ERODİBİLİTE DEĞERLERİ Karadeniz Bölgesi 9 il Samsun, Amasya, Tokat,Ordu,Giresun,Gümüşhane, Rize,Trabzon,Artvin. 530 örnek sonucu 395 örnek kuvvetli derecede aşınabilir 101 Orta derecede aşınabilir 24 Çok kuvvetli 10 Az aşınabilir

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ MERALARI TOPRAKLARI 13 İl (Malatya,Elazığ,Erzincan,Bayburt,Bingöl Erzurum,Muş,Bitlis,Van,Ağrı,Iğdır,Kars,Ardahan Toplam : 1107 Örnek 951 örnek Kuvvetli Derecede 127 örnek Orta derecede 17 Çok kuvvetli 12 Çok az- az

AKDENİZ BÖLGESİ MERA TOPRAKLARI Toplam 9 İl Mersin,Adana,Hatay,Osmaniye,K.Maraş,Kilis,G.Antep, Adıyaman, Ş.Urfa Toplam 563 örnek 456 Kuvvetli derecede 71 Orta 28 Çok kuvvetli 8 çok az- az aşınabilir

ORTA ANADOLU MERA TOPRAKLARI İl sayısı : 17 Eskişehir,Afyon,Bilecik,Burdur,Konya,Ankara,Karaman,Niğde, Aksaray, Nevşehir, Kırşehir , Kırıkkale,Çorum,Çankırı, yozgat ,Kayseri,Sivas 968 örnek Kuvvetli derecede aşınabilir 206 Orta derecede aşınabilir 39 Çok kuvvetli derecede aşınabilir 24 Çok az- az aşınabilir

MERA ALANLARI TOPRAKLARININ ERODİBİLİTE DEĞERLERİ 2770 TOPRAK ÖRNEĞİ Kuvvetli derecede (% 80.43) 505 toprak örneği orta derecede (% 14.66) 169 toprak örneği hafif ve az derecede (% 4.91) Aşınabilir özelliktedir.

TOPRAK DEGRADASYONU SINIFLANDIRILMASI SU VE RÜZGAR EROZYONU SINFLAMASI t/ha/yıl mm/yıl Yok-hafif < 10 < 0.6 Orta 10-50 0.6 - 3.3 Yüksek 50-200 3.3 – 13.3 Çok yüksek > 200 >13.3

T0PRAK OLUŞUM HIZI – EROZYON İLİŞKİSİ Oluşum hızı > Aşınım hızı ise, Derinlik artar, EROZYON YOK Oluşum hızı < Aşınım hızı ise, Derinlik azalır EROZYON VAR Oluşum hızı = Aşınım hızı ise, Derinlik değişmez JEOLOJİK EROZYON

NİTELİK YÖNÜNDEN EROZYON SINIFLAMASI

TÜRKİYE EROZYON HARİTASI (TOPRAKSU 1981)

BASİTLEŞTİRİLMİŞ TÜRKİYE EROZYON HARİTASI