OLFAKTOMETRE HAZIRLAYANLAR: Prof. Dr. Aysel Atımtay Çevre Müh. Meltem Güvener LIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara

KOKU KAYNAKLARI Atıksu arıtma tesisleri Kimyasal Tesisler Rafineriler Mezbahalar Yağ Eritme Merkezleri Boya-Vernik Sanayileri Yem Fabrikaları (Kemik Unu vb.) LIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 AnkaraLIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara

ÖRNEKLEME TEKNİKLERİNİN UYGULANMASI Örnek alma ve örnek hazırlama, ölçüm sisteminin en önemli öğesidir. Ölçüm sonucunun kalitesini ve güvenilirliğini etkiler. Örneklemelerde hata payları bulunmaktadır. Dikkatli örnek alma hata paylarını azaltır. LIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 AnkaraLIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara

ÖRNEKLEME TEKNİKLERi Olfaktometre sistemine göre ölçüm yapmak için 2 çeşit örnekleme uygulanmaktadır: Aktif Örnekleme Sürekli Pasif Örnekleme Kesikli Gaz ortam Sıvı Yüzeyi Katı Yüzeyi LIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 AnkaraLIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara

AKTİF ÖRNEKLEME (Sürekli) 3 4 5 1 2 1.Örnek alma probu 4.Örnek fazlasının çıkışı 2.Toz filtresi 5.Olfaktometreye giriş 3.Ön seyreltme havası LIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 AnkaraLIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara

AKTİF ÖRNEKLEME (Sürekli) İncelenecek örneğin kaynaktan sürekli olarak kısmi akışı sağlanır. Olfaktometre örnekleme hattına bağlanır. Kaynaktan alınan örnekler sürekli olarak olfaktometreye aktarılır. Böylece olfaktometreye yeterli hacimde kokulu gaz örneği sağlanmış olur. LIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 AnkaraLIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara

PASİF ÖRNEKLEME (Kesikli) Kokulu gaz örneği vakumlu örnek alma cihazı ile örnekleme torbalarına alınır. Örnek analiz edilmek üzere laboratuvara getirilir ve torba olfaktometreye bağlanarak koku analizleri yapılır. LIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 AnkaraLIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara

Pasif Örnekleme a) BACA GAZI 1 5 1. Örnekleme probu 2. Vana 3. Örnekleme torbası 4. Vakum ünitesi 5. Vakum pompası 2 3 4 LIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 AnkaraLIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara

Pasif Örnekleme b) SIVI YÜZEYİ Örnek alma noktası Örnekleme cihazı LIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 AnkaraLIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara

Pasif Örnekleme c) KATI YÜZEYİ Örnek alma noktası Çöp alanı Örnekleme cihazı LIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 AnkaraLIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara

ÖRNEK HACMİ Pasif örnekleme sırasında alınacak örnek hacmi aşağıda belirtilen faktörlere bağlıdır: Koku konsantrasyonu Tekrarlanan ölçüm sayısı (ard arda en az üç ölçüm) Yaklaşık örnek hacmi ~ 20 L LIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 AnkaraLIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara

ÖLÇÜM Alınan örneğin 24 saat içinde olfaktometre ile ölçümü yapılmalıdır. Ölçüm yapılacak ortamın koku içermemesi sonuç açısından çok önemlidir. LIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 AnkaraLIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara

ÖRNEKLEME TORBALARI Temiz ve kokudan arınmış olmalıdır. Pasif Örnekleme ÖRNEKLEME TORBALARI Temiz ve kokudan arınmış olmalıdır. Alınan örnekle torbanın yapıldığı malzeme kimyasal reaksiyon vermemelidir. Kokuyu soğurmamalıdır. Kokuya karşı geçirgen olmamalıdır. Işığa karşı dayanıklı olmalıdır. LIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 AnkaraLIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara

Pasif Örnekleme ÖRNEKLEME TORBALARI Teflon ya da nalofandan yapılmış torbalar kullanılır. İçi PE (Polyethylene) kaplı aluminyum folyodan yapılmış torbalar da mevcuttur. Bu torbalar, nötr havayla doldurulup 24 saat bekletilerek temizlenir ve tekrar kullanılabilir. LIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 AnkaraLIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara

Aktif Ve Pasif Örneklemelerin Karşılaştırılması AKTİF ÖRNEKLEME Sabit koku kaynakları emisyonlarının ölçümünde; Örnekleme ve ölçüm işlemi arasındaki zaman az olduğu için kokunun kimyasal reaksiyona girme veya soğurulma riski minimumdur. Değişken koku emisyonlarının ölçümünde; Koku örneği zamana göre değişken olduğu için elde edilen sonuçlar güvenillir değildir. LIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 AnkaraLIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara

Aktif Ve Pasif Örneklemelerin Karşılaştırılması PASİF ÖRNEKLEME Değişken koku emisyonlarının ölçümünde; Farklı konsantrasyondaki koku emisyonlarının tayini için daha uygundur. Örnekleme gazının sabit akışlı olması yeterlidir. Tek kademeli ölçümlerde; Homojen koku örneklemesinin yapılabilmesi için örnekleme torbasının yeteri kadar büyük olması gerektir. LIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 AnkaraLIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara

ÖRNEKLEME SIRASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR: Örnekleme sistemi koku içermemelidir. Soğurmalar önlenmelidir. Yoğunlaşma oluşumu önlenmelidir. Ölçümü yapılacak örneğin Temas ettiği yüzey Transfer mesafesi Tranfer süresi minimum olmalıdır. LIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 AnkaraLIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara

ÖN DENEME Örnekleme yapmadan önce bir ön deneme yapmak yararlı olur. Böylece örneğin; Toz içeriği Yoğunlaşma eğilimi Sıcaklığı Bağıl nemi tespit edilmiş olur. LIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 AnkaraLIFE Projesi-Eğitim Semineri ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara