Genel Açıklamalar ve Güncel Gelişmeler e-Fatura & e-Defter Genel Açıklamalar ve Güncel Gelişmeler

Sunum Planı e-Fatura Uygulaması e-Defter Uygulaması 421 Sıra No’lu VUK G.T. XBRL – Genişletilebilir İşletme Raporlama Dili Genel Açıklamalar Ülkemizde Devam Eden Çalışmalar Kayıt Saklama Gereksinimleri Temel Sorun VUK Genel Tebliğ Taslağı

e-Fatura Genel Açıklamalar e-Fatura Uygulaması

Fatura Faturanın Tarifi (VUK 229 ) “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.” Ticari hayatta değişime konu edilen en önemli doküman Gönderen ve alan açısından hukuki sonuç doğurma özelliği Katma Değer Vergisi uygulaması açısından temel belge niteliğinde

Kağıt Fatura-Dezavantajlar Bütün işletmeler için değişmez faturalama süreçleri Manuel kontrol ve onay süreçleri Oluşturma veya kayıt sırasında yüksek hata oranı Yüksek operasyonel maliyetler (baskı, posta, saklama vb) Sınırlı entegrasyon imkanı Süreçte oluşan zaman kaybı ve verimlilik azalışı ...

Elektronik Fatura (e-Fatura) Kağıt faturanın oluşturduğu zorluklara karşı bir çözümdür. Kısaca faturalama ve ilgili süreçlerin elektronik yöntemler ile yapılması şeklinde ifade edilebilir. Alıcı ile satıcı arasındaki faturalama sürecinin elektronik ortamda gerçekleştirilmesidir. Fatura bilgisi akışının otomasyona alınması sonucunu doğurur. Kağıt fatura gönderilmesini ve alınmasını ortadan kaldırır.

e-Fatura-Tercih Nedenleri İçeriğindeki bilgilerin kolay işlenebilmesi Süreçlerde bilgi ve iletişim teknolojileri desteği Müşterilere hızlı ulaştırabilme Düşük maliyette ve merkezi saklama Tahsilatta hız ve etkinlik İşletme içi veya dışı entegrasyon imkanları Çevresel Faktörler ...

e-Fatura Kullanımını Etkileyen Faktörler Ülke ölçeği (küçük ülkelerin yüksek kullanım oranı yakalaması daha kolay) Teknoloji kullanım alışkanlıkları Kamu otoritesinin politikaları Küçük ve orta ölçekli firmalara erişim kanalları Tedarik zincirini elektronik ortamda entegre eden kullanıcılar On-line bankacılık kullanım oranı ....

e-Fatura İş Modelleri Basitten bütünleşik B2B uygulamalarına kadar kullanılan farklı iş modelleri söz konusudur. İfade edilen iş modelleri, oluşturulacak çözümlerde tek başına veya karma olarak kullanılabilmektedir. e-Fatura İş Modelleri Tarama Yoluyla Faturalaşma Dar Kapsamlı Elektronik Fatura Satıcı Doğrudan Model Alıcı Doğrudan Model Servis Sağlayıcı Model (3 Köşe)

Ülkemizde e-Fatura Başlangıç Adımı Elektronik Fatura Kayıt Sistemi 397 Sıra No’lu VUK G.T. e-Fatura Uygulaması ile ilgili temel belirlemeler UBL 2.0 (Evrensel İş Dili-Universal Business Language) standardının özelleştirilmesi sonucu elde edilen UBL-TR Fatura Formatı yasal fatura formatı olarak kabul edildi. e-Fatura Portali ve entegrasyon olmak üzere iki temel kullanım yöntemi tanımlandı. e-Fatura Uygulamasının tüzel kişiler tarafından kullanımı ile ilgili olarak Mali Mühür kullanımı zorunlu kılındı.

Ülkemizde e-Fatura - Devam 416 Sıra No’lu VUK G.T. Gerçek kişi mükelleflerde uygulamadan yararlanabilir hale geldi. 421 Sıra No’lu VUK G.T. Bazı mükelleflere e-Fatura kullanma ve e-Defter tutma zorunluluğu getirildi. e-Fatura Uygulamasının kullanım yöntemleri arasına «Özel Entegrasyon» adı altında servis sağlayıcılığı alternatifi de dahil edildi. Mükelleflere ait elektronik faturaların üçüncü kişilere ait bilgi sistemlerinde de saklanması imkanı getirildi. 424 Sıra No’lu VUK G.T. Başvuru süreçlerinin tanımı kılavuzlara taşındı. Özel entegratör mali mühürünün onay amaçlı kullanım imkanı sağlandı.

e-Fatura Uygulaması-Genel Gelir İdaresi Başkanlığı’nın belirlediği standartlara uygun mesajların, taraflar arasında güvenli bir şekilde aktarılması imkanını sunan uygulamanın genel adıdır. e-Fatura Uygulamasında geçerli iki temel prensip; Oluşturulan e-Fatura dokümanları belirlenen standartlara uygun olmak zorundadır. Oluşturulan dokümanlarına ilişkin gönderme ve alma işleminin e-Fatura Uygulaması aracılığı ile yapılmalıdır. Standartlara uygun olmayan, uygun olsa bile e-Fatura Uygulaması aracılığı ile gönderilmeyen herhangi bir döküman e-Fatura olarak kabul edilemez.

e-Fatura Tanımı (397 VUK G.T.) «2. Tanımlar ve Kısaltmalar Bu Tebliğde geçen; …. Elektronik Fatura (e-Fatura): Bu tebliğde yer alan şartlara uygun olan ve elektronik belge biçiminde oluşturulmuş faturayı, … ifade eder. 3. Genel Olarak e-Fatura Bu Tebliğde düzenlenen e-Fatura, yeni bir belge türü olmayıp, kağıt fatura ile aynı hukuki niteliklere sahiptir. …»

Örnek e-Fatura

Uygulamadan Yararlanacaklar Vergi Usul Kanunu’nun 232 nci maddesi uyarınca fatura düzenlemek zorunda olan mükelleflere e-Fatura gönderme ve/veya alma izni verilebilmektedir. 397 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği uyarınca e-Fatura Uygulamasından yararlanmak ihtiyarı olmakla birlikte 421 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği ile bazı mükelleflere zorunluluk getirildi.

e-Fatura Uygulaması Kullanım Yolları e-Fatura Portali Yeterli imkanı olmayan mükelleflerin, herhangi bir yatırıma gerek kalmaksızın e-Fatura Uygulamasından yararlanmaları amacı ile geliştirildi. Entegrasyon Bilgi işlem kapasiteleri yeterli kullanıcıların, e-Fatura Uygulamasını kendilerine ait bilgi sistemleri üzerinden kullanmaları imkanını veriyor. Özel Entegrasyon (Servis Sağlayıcı) e-Fatura ile ilgili hizmetlerin, yetkilendirilmiş 3 üncü kişiler tarafından sunulması şeklindedir. Bu alanda uzmanlaşmış kurumların oluşması hedeflenmektedir.

e-Fatura Portali

Entegrasyon – Kılavuz ve Paketler Entegrasyon yazılımı geliştirme sürecinde dikkate alınacak kılavuz ve paketler; e-Fatura Test Planı e-Fatura Paketi e-Fatura Uygulaması Entegrasyon Kılavuzu Ek:1 e-Fatura Uygulaması Zarf Şema Yapısı Ek:2 e-Fatura Uygulaması Sistem Yanıtı Şema Yapısı Ek-3 e-Fatura Uygulaması Yazılım Standartları ve Nesne Yapısı Ek-4 UBL-TR Kılavuzları Ek-5 UBL TR Paketi

Özel Entegrasyon – Servis Sağlayıcı

e-Faturanın Muhafazası ve İbrazı e-Fatura dokümanlarının kağıt ortamında saklanması mümkün değildir. e-Fatura dokümanları, mali mühür veya elektronik imza değeri ile birlikte saklanmak zorundadır. e-Fatura dokümanları, mükelleflere ait bilgi işlem sistemlerinde saklanabileceği gibi «Elektronik Fatura Saklama Hizmeti» verme konusunda yetki almış mükellefler nezdinde de saklanabilir. Muhafaza ve ibraz ile ilgili yasal sorumluluk her hal ve taktirde mükellefin kendisine aittir.

Mali mühür veya e-imza Değeri UBL-TR standartları çerçevesinde mali mühür veya elektronik imza değeri <ext:UBLExtensions>...</ext:UBLExtensions> elemanı içerisine yazılmaktadır. Örnek mali mühür değeri T5mhrzX2GwaUW4Ti1wdSYj06dqBm65svHsUEHaJaaA/YZTqVGo y/xt2DrvHd8iWsRGcmH5R72GUsIbd4xzbZC2mK/wTqRpcsmJUPL TJzWaabwECHJUQciMS66C8KGTmJtTnU2DxFJnFx7zgQ4YnU2U ghHsiUdtRUcNFx4bVtCD28WbzVd9FREetye/AL5676SbxWaDZH E47YdGu/BfgtuWlPllPwc01rcUdv4Do1Rl6hdB0MUObkQjaOpKnU Moc+ChljJb018ZvWGWM2ZpoaFXW/Y69yMRQbKUtOVFoHlgT85 bLPSdNDQ4KMzwogOGoBCPsj5UCBW/K0Loz2rWJBvw==

e-Defter Uygulaması

e-Defter Uygulaması Gerçek ve tüzel kişi mükelleflerin elektronik defter (yevmiye ve büyük defter) oluşturabilmeleri amacı ile getirilen uygulamanın adı. 13 Aralık 2011 Tarih ve 28141 Sayılı Resmi Gazete’de Maliye Bakanlığı ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan tebliğ ile uygulamaya konuldu. Yevmiye ve büyük defter için elektronik defter formatı olarak XBRL-GL (eXtensible Business Reporting Language- Global Ledger) taxonomisi esas alındı. XBRL’in ülkemizde uygulanması ile ilgili, kamu otoritesi tarafından yapılmış genel nitelikli ilk düzenlemedir.

Elektronik Defter -Tanımı Şekil hükümlerinden bağımsız olarak Vergi Usul Kanununa ve/veya Türk Ticaret Kanununa göre tutulması zorunlu olan defterlerde yer alması gereken bilgileri kapsayan elektronik kayıtlar bütünüdür.

Yararlanma Koşulları Gerçek kişiler için, Elektronik imza (5070 sayılı kanun çerçevesinde) sahibi olmak, Onaylı bir e-defter yazılımına sahip olmak. Tüzel kişiler için, E-Fatura uygulamasından yararlanmak, Mali mühür sertifikasına sahip olmak, İfade edilen şartları taşıyan gerçek ve tüzel kişiler yazılı olarak başvuruda bulunurlar. Alınan izin sonrasında e-Defter oluşturulmaya başlanır.

e-Defter Oluşturma Adımları 1) Mükellefe ait e-Defterler aylık dönemler itibari ile hazırlanır. 2) e-Defter Dosyaları mali mühür veya elektronik imza ile imzalanır. 3) Mühür veya imza değeri alınır. 4) Mühür veya imza değerini içeren e-Defter Beratı hazırlanır.

e-Defter Oluşturma Adımları-Devam 5) e-Defter Beratı imzalanır. 6) e-Defter Beratı e-Defter Uygulamasına yüklenir. 7) GİB e-Defter Beratını onaylar. 8) Onaylı e-Defter Beratı indirilir ve e-Defterler ile birlikte saklanır.

Örnek Büyük Defter

Örnek Büyük Defter-XML

Örnek Yevmiye Defteri

Örnek Yevmiye Defteri-XML

Örnek e-Defter Beratı

Örnek e-Defter Beratı-XML

e-Defter : Önemli Hususlar e-Defterlerin aylık oluşturulması Önceki ay kayıtları e-Defter Beratının İçeriği e-Defter oluşturma sürecinde Gelir İdaresi Başkanlığı’nın rolü Yazılım uyumluluğu Ticari bir ürün olarak üretilen yazılımların onaylanması e-Defter izni alacak mükellefler tarafından üretilecek yazılımların onaylanması

Muhafaza ve İbraz e-Defterler, ilgili oldukları beratları ile birlikte muhafaza edilmek zorundadır. e-Defterler ile beratların kağıt ortamında saklanması mümkün değildir. e-Defterler ve beratlar, elektronik defter izni verilenlerin kendilerine ait bilgi işlem sisteminde muhafaza edilmek zorundadır.

421 Sıra No’lu VUK G.T. e-Fatura Kullanma ve e-Defter Tutma Zorunluluğu

421 Sıra No’lu VUK G.T. - Kapsam e-Defter tutma ve e-Fatura kullanma zorunluluğu kapsamı; a) 04.12.2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar, b) 06.06.2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar. Madeni yağ lisansına sahip olanlar ve III sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler 58 No’lu VUK Sirküleri ekinde yer alıyor. 5018 Sayılı Kanun kapsamındaki idareler kapsam dışında kalıyor.

421 Sıra No’lu VUK G.T. - Geçiş Zorunluluk kapsamına giren mükelleflerin; e-Fatura Uygulamasına 2013 takvim yılı (01.09.2013 tarihi itibari ile Gelir İdaresi Başkanlığı’na başvurulması gerekiyordu.) e-Defter Uygulamasına ise 2014 takvim yılı (Elektronik defter yazılımlarını kendi geliştiren mükelleflerin 01.09.2014 tarihi itibari ile test süreçlerini başarı ile tamamlamaları gerekiyor.) içerisinde geçmeleri zorunludur.

XBRL Genel Açıklamalar Devam Eden Çalışmalar

XBRL Açılımı: Genişletilebilir İşletme Raporlama Dili İşletme bilgilerinin elektronik değişimini sağlamak amacı ile oluşturulmuş XML tabanlı evrensel bir standarttır. Kullanımı lisans gerektirmemektedir. Finansal veri alışverişine ilişkin süreçlerde birlikte işlerliğin (interoperability) sağlanması açısından oldukça önemli rol oynamaktadır. İhtiyaçlara göre özelleştirilebilir veya genişletilebilir.

Temel Sorun Maliye B A B TUIK C TCMB … … … … Rapor Hazırlayanlar Rapor Kullananlar A Maliye B B TUIK C TCMB … … … …

XBRL’in Fonksiyonu A Maliye B B TUIK XBRL C TCMB … … … … Rapor Hazırlayanlar Rapor Kullananlar A Maliye B B TUIK XBRL C TCMB … … … … Farklı veri kaynaklarındaki bilginin tüm kullanıcıların ihtiyacını karşılayacak tek bir veri değişim formatı

XBRL ve Raporlama Süreçleri http://www.xbrl.org/Business/Regulators/FFIEC-White-Paper-31Jan06.pdf

Örnek Kullanım Alanları Her türlü düzenleyici kurumlara yapılan işletme raporlamaları (Maliye, Finansal Otoriteler, Merkez Bankası, İstatistik Kurumları) Kamu kurumları ile diğer kuruluşlar arasındaki bilgi değişimi Şirketlerin iç ve dış finansal raporlamaları Kredi başvuruları ve risk değerlendirmesi ….

Taksonomi Veri elemanlarının etiketleri, özellikleri ve diğer elemanlar ile olan ilişkileri gibi tanımların (döküman içeriklerinin) yapıldığı dosyalardır. Değişik raporlama ihtiyacı için değişik taksonomilere ihtiyaç duyulmaktadır. Düzenleyici otorite, belirli endüstriler veya şirketler gibi bir çok organizasyon tarafından tanımlanabilir. http://www.ifrs.org/XBRL/Resources/Fundamentals.htm

XBRL Taksonomileri XBRL Taksonomileri iki temel gruba ayrılmaktadır. XBRL-FR (Financial Reporting-Finansal Raporlama) XBRL-GL (Global Ledger-Büyük Defter-XII tarafından geliştiriliyor)

e-Defter Paketi İçeriği Açıklama ve örneklere ilişkin klavuzlar, Yevmiye ve Büyük defter oluşturma kuralları, Schematron kuralları, Örnek defter ve berat dosyaları (xml), Uygulamada kullanılan XBRL-GL taxonomisi ve diğer şemalar (xsd), Örnek xslt dosyaları.

e-Defter XBRL-GL Klavuzları Teknik Klavuz, XBRL GL Genel Açıklamalar, XBRL-GL Büyük Defter Klavuzu, XBRL-GL Yevmiye Defteri Klavuzu.

XBRL-FR (Financial Reporting) Finansal raporlama süreçlerinde kullanılan finansal bilgilere ilişkin raporların standart hale getirilmesini sağlamak amacı ile kullanılmaktadır. Finansal raporlar diğer bir ifade ile sonuç bilgileri ile ilgilenmektedir. Standart formatları sayesinde, raporların otomatik işlenmesi, analiz edilmesi ve transferi mümkün hale gelmektedir.

Önemli Taksonomiler IFRS: IASB ve IFRS tarafından hazırlanmış taksonomi US-GAAP: FASB tarafından hazırlanmış taksonomi COREP/FINREP: European Banking Authority tarafından bankacılık sektörü için hazırlanmış taksonomiler COREP = Common Reporting FINREP= Financial Reporting GRI : Finansal olmayan bilgiler için hazırlanmış taksonomi xEBR (Taslak) XBRL Europe Company Registers Çalışma Grubu tarafından hazırlandı. GL: XII tarafından hazırlanmış Global Ledger Taksonomisi

Call Report Modernization Project FFIEC (Federal Financial Institutions Examination Council)

Call Report Modernization Project Projenin temel paydaşları : FFIEC üyeleri FDIC (Federal Deposit Insurance Corporation) FRS (Federal Reserve System) OCC (Office of the Comptroller of the Currency (OCC) Kapsamı : Üçer aylık periyotlarla, yaklaşık 7300 mali kurumdan alınan raporların XBRL formatında alınması ve ilgililerine tek bir merkezden sunulması. Call Report = Consolidated Reports of Condition and Income Proje kapsamında ayrıca, söz konusu raporların saklanması ve ilgili kurumların paylaşımına açılması amacı ile bir Merkezi Veri Deposu (Centralized Data Repository) oluşturuldu.

Eski Süreç

Yeni Süreç

Projenin Temel Sonuçları Daha temiz veri Veri tutarlılığında artış Daha hızlı veri akışı Verimlilik Artışı Daha hızlı veri erişimi http://www.xbrl.org/us/us/FFIEC%20White%20Paper%2002Feb2006.pdf

Ülkemizde XBRL Çalışmaları XBRL-TR Yerel Temsilciliğinin Oluşturulması TMS Taksonomilerinin Nihayetlendirilmesi Farkındalık Çalışmaları Standart İşletme Raporlaması Projesi Açık Kaynak Kodlu Yazılım (API/Library …) Geliştirme Finansal Raporlama Portali

Kayıt Saklama Gereksinimleri Temel Sorun VUK Genel Tebliğ Taslağı

Temel Sorun Vergi incelemelerin temelini oluşturan yasal defterler, inceleme sürecine yeterli bilgi sunamamaktadır. Vergi mükelleflerinin konular itibari ile elektronik ortamda veri muhafaza ve ibrazına ilişkin bir yükümlülükleri bulunmamaktadır. Bu nedenle mükelleflere ait temel veriler VUK 148’inci maddesi (Bilgi verme) uyarınca isteniyor. 148’inci madde uygulaması ise gerek bilgilerin hazırlanması gerekse cezai müeyyide nedeni ile etkin değildir.

VUK Genel Tebliğ Taslağı Gelir İdaresi internet sitesinde görüşe açıldı. Bazı ÖTV mükelleflerine yönelik belirlemeleri içeriyor. Mal ve hizmet hareketinin hızlı bir şekilde kontrol edilmesi hedefleniyor. SAF-T (Standard Audit File – Tax) veya XBRL-GL gibi standart bir dosya tanımı yok. Çalışmalar devam ediyor. Her türlü görüş ve öneri için kayitsaklama@gelirler.gov.tr

Tebliğ Taslağında Yer Alan Konular Tebliğ taslağında kayıt saklama gereksinimi belirlenen konular; Satış Kayıtları, Alış Kayıtları, Dönem Başı ve Dönem Sonu Mal Stoklarına İlişkin Envanter Kayıtları, İthalat Kayıtları, İhracat Kayıtları, Üretim Girdi ve Çıktı Kayıtları.

Kayıt Saklama, e-Fatura ve e-Defter e-Fatura ve e-Defter uygulamaları, kayıt saklama gereksinimi ihtiyacını ortadan kaldırmaz. e-Fatura uygulamasında dolaşıma konu olan UBL-TR fatura dokümanı, muhasebeye yönelik bir bilgi taşımamaktadır. e-Defter uygulamasında benimsenen XBRL-GL (case c-b) taksonomisi, tasarlanan raporun verisini taşımak amacındadır. Bir verinin taşınması için onun öncelikle mükellef veritabanında oluşturulması gerekir. Kayıt saklama gereksinimi, verinin (muhasebe dışı veriler dahil) taşınması ile değil oluşturulması ile ilgilenir.

Teşekkürler Arif YILDIRIM Vergi Başmüfettişi arif.yildirim.24@gmail.com