KOLON POLİPLERİ VE KOLON KANSERİ Prof.Dr. Zafer MALAZGİRT SamsunCerrahi Samsun

KOLON POLİPLERİ Polipler: Barsak lümenine doğru büyüyen kitlelerdir. Mukoza, submukoza ve kas kökenli olabilir. Saplı veya sapsızdır. İyi huylu veya kötü huylu olabilir.

Kolon ve Rektum Polipleri Adenomatöz polipler Kolon ve rektum adenomu bir benign neoplazmadır. Makroskopi: Saplı, semisesil veya sesil olabilir. Mikroskopi: Tübüler veya villöz %65-80 Tübüler (saplı, beyaz) %10-25 Tübülovillöz %5-10 Villöz (sesil, kadifemsi, bordo)

Kalın barsak iç zarındaki anormal üreme yıllar içinde poliplere ve kansere yol açar.

Kalın barsak iç zarında polip gelişmesi ve ardından kanserleşme bir kronik bozukluktur. 5-20 yıl 5-15 yıl ADENOM Normal Hafif Orta Şiddetli Kanser APC,bcl-2, c-myc Hypomethylation COX-2 K-ras SMAD 2 SMAD 4 DCC p53 Kanser Ilyas et al. Eur. J. Cancer 1999; 35:335-351 and Kelloff et al. Oncology 1996; 10:1471-1484

Dikkat 40’lı yaşlarda barsaklarımızda polip gelişmeye başlar. 50’li yaşlarda barsaklarımızda mercimek- nohut büyüklüğünde polipler taşırız. 50’li yaşlarda kolonoskopi yaptırırsak, tüm poliplerimizden 10 dakikada kurtuluruz.

Kolon ve Rektum Polipleri Adenomatöz polipler Poliplerin tedavisi Kolonoskopik Polipektomi: patolojik tanıya göre izlem veya kolektomi. Kolektomi: Saplı polipte sapta tümör varsa veya sapsız polipte invazif kanser tespit edilmişse

Hepimiz 50 yaşında ilk kolonoskopimizi yaptırmalıyız! Eğer kolonoskopi yaptırmazsak!!! Poliplerimiz büyür ve kanserleşme başlar.

İnvazif kanser içeren adenomlarda çap ve insidans ilişkisi

Kolon ve Rektumdaki adenomatöz polipler kanserojendir. Kolon kanseri saptanan bir bireyde bir başka polipin bulunması sıklığı %30’dur. Şiddetli displazi ve kanser riski, büyük poliplerde çok yüksektir. Örneğin çapı 1 cm’den küçük poliplerde kanser riski %1 iken, çapı 2 cm’yi aşmış poliplerde risk %30’dur.

Adenomatöz poliplerin kanserleşme riski değişkendir. Kanser riski Villöz adenom’da %40 Tübülovillöz adenom’da %22 Tübüler adenom’da %5 dolayındadır.

Kolon ve rektum polipleri Polip tipi Histolojik Tip Hamartom Juvenil polip Peutz Jeghers Sendromu Neoplastik Adenom Tübüler adenom Tübülovillöz adenom Villöz adenom Karsinom İnflamatuvar Psödopolip Benign lenfoid polip Sınıflanamayan Hiperplastik polip Diğer Lipom, leiyomyom, karsinoid Kanserojen tip

KOLON ve REKTUM KANSERİ Prof. Dr. Zafer MALAZGİRT SamsunCerrahi

Kolon ve Rektum Kanseri Dünyada ve Türkiye’de Erkeklerde akciğer ve prostat kanserinden sonra 3. sıklıktadır. Kadınlarda akciğer ve meme kanserinden sonra 3. sıradadır.

Kolon ve Rektum Kanseri Görülme sıklığı yaşla artar. En sık 60-80 yaşta en sık görülür. 70’li yaşlardaki insanların %5’inde görülür. Kolon ve rektum kanserli hastaların %6-8’i 40 yaştan gençtir.

Kolon ve Rektum Kanseri Polipler 50 ve 60’lı yaşlarda çok sık gözlenir. Eğer tedavi edilmezlerse 70’li yaşlarda karşımıza kanser olarak çıkarlar.

Kolorektal kanserde yaş ile insidans ilişkisi

Kolon kanseri: Dünyada görülme sıklığı

Kolon kanseri ve yağ tüketimi ilişkisi

Kolon ve Rektum Kanserine Yol Açan Etkenler 1. Genetik Etkenler 2. Çevresel Etkenler Yüksek doymuş yağlı besinler, yanmış hayvansal yağlar, az lif, az yeşillik, Karsinojenler (safra asiti, alkol, katkı maddeleri, radyasyon) 3. Prekanseröz Lezyonlar Ülseratif Kolit Crohn Hastalığı

Kolon ve Rektum Kanseri Risk Grupları Normal Risk Basit kolon kanseri %90’ı poliplerden gelişir. Yüksek Risk Ailesel kolon kanseri En az bir tane 1. derece akraba) Kalıtsal kolon kanseri 40 yaş altı, multipl tümörler

Kolon ve Rektum Kanserinin Bulguları İleri dönem/Sağ kolon Künt karın ağrısı Kansızlık+dışkıda gizli kan Sağ alt kadranda kitle %10 Erken Kanser Dönemi Hiç bulgu vermez Hafif karın ağrısı Gazlanma, şişkinlik

Kolon ve Rektum Kanserinin Bulguları İleri dönem/Sol kolon Barsak alışkanlığında değişme Makattan kanama Tıkanma %30 İleri dönem/Rektum Barsak alışkanlığında değişme Makattan kanama Tenesmus, Kalibre incelmesi, yetersiz boşalma, müküs deşarjı, dolgunluk hissi, pelvik ağrı

Kolon ve rektum kanserinin dağılımı

Kolon ve rektum Kanserinde Tanı Öykü (aile hikayesi, barsak alışkanlığında değişme, kanama, müküs deşarjı, tenesmus, halsizlik, zayıflama, solukluk, efor kapasitesinde azalma, düşme...) Fizik Muayene (solukluk, zayıflık, KC, karında kitle, inguinal LAP) Parmak muayenesi (kan, müküs, ST, kitle) Kolonoskopi (polip, kanser, diğer kanama nedenleri, darlık, bx) Çift kontrast kolon grafisi (kitle, omuz işareti, yenmiş elma manzarası, rijidite, çift kontur, darlık, obstrüksiyon) Sanal kolonoskopi Abdominal BT (kitle, duvar kalınlaşması, çevreye invazyon, LAPler, KC metastazı) ERUS (rektumda mukoza ve altına invaze kitle, LAP) CEA (postop dönemde yükselen CEA) Akciğer grafisi, toraks BT (Akciğer metastazı)

Kolon ve rektum kanserinde Tanı Parmak muayenesi ile %10 tanı konur. Rijit Rektosigmoidoskop ile %25’i tanınır. Fleksibl sigmoidoskop ile tanı %50’dir. Kolonoskop ile %90’ı saptanabilir. Barsak temizliği gerekir. Küçük polip ve kanserlerin tanısında başarılı. Biyopsi ve polipektomi ile tanı ve tedavi edilebilir.

Çift Kontrast Kolon Grafisi Duyarlılığı %50-70’dir. Dolma defekti, yenmiş elma manzarası, omuz işareti, çift kontur, duvar rijiditesi, darlık, fistül olarak kendini gösterir.

Sanal kolonoskopi Spiral CT Noninvazif. Tartışmalı Gelecek vaadetmektedir.

Endoskopik US/ERUS

KRK Evrelendirme EVRE T N M Evre 1 T1,T2 N0 M0 Evre 2 T3,T4 Evre 3

KRK Tedavi Cerrahi Tedavi Neoadjuvan Kemoradyoterapi (rektum) Adjuvan Kemoterapi Adjuvan Radyoterapi (rektum, postop) Neoadjuvan Kemoterapi (preop,KC rezeksiyonu) Özel Tedaviler(targeted therapies)(immünoterapi, anti-anjiyogenez tedavi, kanser aşısı)

KRK Cerrahi Tedavi Cerrahi Tedavi Küratif (Açık/Laparoskopik Cerrahi) Sağ hemikolektomi Sol hemikolektomi Anterior rezeksiyon Abdominoperineal rezeksiyon +/- Kalıcı-geçici kolostomi Palyatif Palyatif rezeksiyon Kolostomi

Kolonoskopi: en iyi Erken Tanı Yöntemidir “50 yaştan başlayarak, her 10 yılda bir kolonoskopi yapılması” en etkili kanser tarama çalışmasıdır. Sonnenberg A, Delco F, Inadomi J M: Cost-effectiveness of colonoscopy in screening for colorectal cancer. Ann Intern Med 2000;133:573-584

kolonoskopi 2 yılda bir yapılmalıdır Kolonoskopi: en iyi Erken Tanı Yöntemidir Yüksek risk varsa kolonoskopi 2 yılda bir yapılmalıdır Yüksek Risk Kolon kanseri veya kanserojen polipli olgular Kolon kanser veya kanserojen polipli 1. derece akrabası olanlar Kalıtsal ve ailesel kolon kanseri-polip öyküsü İnflamatuvar barsak hastalığı olanlar

Gelecekteki Tarama testleri? Moleküler Tarama Dışkıda k-ras mütasyon taraması Rektal müküste galaktoz-N-asetil galaktozamin araştırması Genetik Tarama FAP HNPCC (Lynch) Sanal Kolonoskopi Halen 10 mm’den büyük poliplerde yararlı. 6-9 mm poliplerde duyarlılık %60-65 düzeyinde.

Kolon ve Rektum Kanserinde Nüks Kolon ve rektum kanserinin etkili tedavisinden sonra Nükslerin %85’i ilk 3 yıl içinde gözlenir. Nükslerin en çoğu karaciğerde ortaya çıkar. Lokal nüks oranı %10’dur. Etkili izlem ile mortalite %7 azalmaktadır.

ÖZET Kolorektal kanser, sık görülen ancak tedavi edilebilir bir hastalıktır. Erken tanı, etkili tedavi sağlar. Elli yaşın üzerindeki herkese tarama yapılmalıdır. En iyi erken tanı yöntemi kolonoskopidir. En etkili tedavi cerrahi tedavidir. Rektumda radyoterapi yararlıdır.