Maddenin Hâllerinin Tanecikli Yapısı Bütün maddeler taneciklerden oluşturulmuştur. Bu tanecikler atom veya molekül olabilir. Bütün tanecikler hareketlidir. Fakat biz taneciklerin hareketlerini göremeyiz. Taneciklerin yaptığı hareketlerden birisi titreşim hareketidir. Taneciklerin titreşim hareketini foto¤rafta görülen iskeleye bağlı bir kayığın hareketine benzetebiliriz. Taneciklerin yaptığı titreşim hareketi, kayı¤›n su üstünde sağa-sola, aşağı-yukarı ve öne-arkaya doğru yaptığı hareketlere benzer. Maddelerin kat›, s›v› veya gaz hâlde olması maddeleri oluşturan taneciklerin bir araya geliş biçiminin sonucudur. Tek başına bir taneciğin katı, sıvı ve gaz hâlinden bahsedilemez.

maddeler belirli şekle ve hacme sahiptir. Kat› hâldeki maddeleri oluşturan tanecikler şekilde görüldü¤ü gibi birbiriyle sürekli temas hâlinde bulunur. Bu sebeple taneciklerin aralarında çok az boşluk vardır. Kat› maddeyi oluşturan tanecikler, sadece olduklar› yerde titreşim hareketi yapar. Bu tanecikler yer değiştirmedikleri için aralarındaki boşluk değiştirilmez. Bu sebeple katı maddeler belirli şekle ve hacme sahiptir. Katı hâldeki maddeyi oluşturan tanecikler Sıvı hâldeki maddelerin tanecikleri de temas halinde bulunur. Bu sebeple sıvılar da sıkıştırılamaz. Ancak aralarındaki boşluk, katı hâldeki maddelerin tanecikleri arasındaki boşluğa göre daha fazladır. Sıvı hâldeki maddelerin tanecikleri titreşim hareketinin yanı sıra kendi etraflarında döner ve birbirleri üzerinde kayarlar. Böylece bulunduklar› yeri değiştirirler. Taneciklerin bulunduğu yerden başka bir yere gitmesi yani öteleme hareketi yapması, sıvılara akma özelliği kazandırır. Bu sayede sıvılar şekilde de görüldü¤ü gibi bulundukları kabın şeklini alır. Sıvı hâldeki maddeyi oluşturan tanecikler

Bunları Biliyor muydunuz ? Sonuç olarak maddeyi oluşturan tüm tanecikler, maddenin bütün hâllerinde titreşim hareketi yapar. Buna ek olarak sıvı ve gaz hâldeki maddelerin tanecikleri öteleme hareketi de yapar. Kat› hâldeki maddenin taneciklerinin öteleme hareketi yapmadığını nasıl anlar›z? Sayfadaki şekillerde görüldü¤ü gibi madde; katı, sıvı ve gaz sırasına göre hâl değiştirdi¤inde taneciklerin sayısı değişmez. Ancak tanecikler daha hızlı hareket edecekleri için tanecikler arası uzaklık artar.Bu sebeple daha fazla yer kaplar. Gaz hâldeki maddelerin tanecikleri arasındaki mesafe en fazla iken, katı hâldeki maddelerin tanecikleri arasındaki mesafe en azdır. Bunları Biliyor muydunuz ? Gaz hâldeki maddelerin tanecikleri saniyede ortalama 100 ile 2000 metre arasında yol alır. Taneciğin sahip olduğu en düşük hız, en hızlı yarış arabasın›n hızından daha fazladır.

Maddeyi oluşturan taneciklerin hareketli olduğunu aşağıdaki örneklerle anlamaya çalışalım. Eve girmeden, annemizin hangi yemeği pişirdiğini nasıl anlıyoruz? Bir kaşık yemeği, hareket eden ve sayılamayacak kadar çok tanecik olarak düşünelim. Yemeğin kokusunu alabilmemiz için yemeği oluşturan taneciklerin burnumuza kadar ulaşması gerekir. Peki, bu tanecikler burnumuza kadar nasıl gelir? Maddelerin sıvı hâlini oluşturan taneciklerin hareketli olduğunu gözlemlemek için mürekkebi suya damlatırız. Mürekkebi ve suyu oluşturan tanecikler hareketli oldukları için bir süre sonra sıvının her tarafı renklenir. Mürekkebi suya değil de tahta parçasına damlattığımızda, tahtanın sadece mürekkep damlattığımız kısmı renklenir. Bu durum katı maddeyi oluşturan taneciklerin çok az hareket ettiğine örnektir.