HÜCRE BÖLÜNMESİ

Genel Bilgiler

Hücreler ya canlıların büyüyüp gelişmesi, rejenerasyonu ve dokularının yenilenmesi ya da üreme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi amacıyla bölünür. Bir hücreli canlılarda mitoz aynı zamanda üremeyi sağlar. Mitoz bölünmenin amacı ana hücredeki kalıtım materyalinin eşit şekilde yavru hücrelere verilmesidir.

Mitoz bölünmenin amacı ana hücredeki kalıtım materyalinin eşit şekilde yavru hücrelere verilmesidir. Mitoz bölünme sürekli bir olay olmasına karşılık, izlemede ve anlamada kolaylık olsun diye evrelere ayrılarak incelenir.

MİTOZ BÖLÜNME

İnterfaz evresi:G1,S,G2

G1,S veG2 evreleri G1:Hücrenin büyümesi ve bölünme emrinin verildiği süreçtir.ATP sentezi hızlanır.Organel sayısı ve protein sentezi artar.Kısaca metabolizma hızlanır. S:DNA kendisini eşler,miktarını iki katına çıkarır.(Yavru hücrelere kalıtsal özellikleri aktarabilmek için)

G2 evresinde, G1 gerçekleşen metabolik olayların tamamlanmasıyla sona erer, mitotik evreye geçilir. Mitotik evre; profaz, metafaz, anafaz ve telofaz diye dört evreye ayrılır.

Bölünmeye hazırlık evresidir Bölünmeye hazırlık evresidir. Mitozdaki interfaza benzemekle birlikte hücrelerin mitozdaki gibi büyüklüklerinin ve hacimlerinin artması gerçekleşmez.

PROFAZ

Profazda kromatitler,kromozama dönüşür.

Başlangıcında çekirdek içinde ince uzun kromatid iplikleri halinde görünen kromozomlar, yavaş yavaş helozon şeklinde kıvrılarak kalınlaşmaya başlar ve görülebilir duruma geçer. Bu evrede birbirine sentromerlerle bağlanmış olarak duran kromozomların her birine kromatid denir.

Kromozomlar çok kere bir çember gibi, bazen de karışık olarak ekvatoral düzlem üzerinde dizilirler. Profaz 30-60 dakika sürmesine karşılık, metefaz ancak 2-6 dakika sürer Her bir kromozomun sentromeri belirgin olarak ikiye bölünür ve kromatidler tam olarak birbirinden ayrılır. Çekirdek zarı erir,çekirdekçik kaybolur. Endoplazmik retikulum kaybolur.

METAFAZ

Metafazda kromozomlar ,kardeş kromatitleriyle birlikte hücrenin ekvatoral düzleminde dizilirler.

Metafaz sonu,anafaz evresinin başı

ANAFAZ

Ekvatoral düzlemdeki kardeş kromozomlar kutuplara bu evrede taşınırlar. Kromozomların kutuplara ulaşmasıyla bu evre sona erer. Bitki hücrelerinde sentrozom bulunmadığı için kromozomların taşınması sitoplazma hareketleriyle ve sitoplazma kökenli iğ ipliklerinin yardımıyla olur. Bu evre de yaklaşık olarak 3-15 dakika sürer.

TELOFAZ

Telofaz evresinde,kromozomlar kutuplarda toplanırken ,sitoplazma bölünmeye başlar.

Kromozomlar daha az boyanmaya başlar. Çekirdek zarı yavaş yavaş oluşur Kromozomlar daha az boyanmaya başlar. Çekirdek zarı yavaş yavaş oluşur. Kromozomlar uzayıp incelmeye başlar. Bu evrenin oluşumu sürerken bir yandan da sitoplazma boğum yapmaya başlar. Sitoplazmanın boğumlanarak ayrılması sürecine sitokinez denir. Telofazın başlangıcından iki yeni hücrenin oluştuğu ana kadar geçen süre 30-60 dakikadır.

Mitoz bölünme,evreleri

İlgili Kelimeler

Haploid: Olgun bir üreme hücresinde bulunan kromozom sayısı, vücut hücrelerinin sahip olduğu kromozom sayısının yarısına sahiptir. Kromozom sayısının yarıya inmesi sonucu oluşan "n" sayıda kromozom taşıyan hücrelere haploid hücre denir. Diploit: Biri anneden,diğeri babadan gelen iki çift kromozom taşıyan hücredir.(2n) Gamet: Erkek ve dişi üreme hücresine verilen ad.

Homolog kromozom: Biri anneden, diğeri babadan gelen aynı gen çiftine sahip kromozomlar. Sentromer: kromozomlarda kardeş kromatitleri bir arada tutan kısım.