Dünyada Bilim Organizasyonu Sedat IZYEF 2013 Hazirligi,

Özet # Giris # Ülkelerle ilgili genel bilgiler # YEF’le ilgili genel bilgiler # YEF’te finansman # YEF’in icra edildigi kurumlar ve altyapi # YEF’te organizasyon # YEF’te egitim # Türkiye acisindan kiyaslamalar? # Sonuc

Giris # Sunumun amaci # Incelenen ülkeler # Veriler resmi degil

Genel Bilgiler ÜlkeAlmanyaItalyaKanadaKoreTürkiye Nüfus (milyon) Toplam üniversite sayisi 144 Kisi basina düsen ortalama gelir

YEF Genel Bilgiler ÜlkeAlmanyaItalyaKanadaKoreTürkiye YEF calisan kurum sayisi (Üniversite + digerleri) 29+?28+Üni.ler+labs57 YEF arastirma kurumlari 6 kurum DESY GSI HZ Dresden Rossendorf FZ Jülich Max Planck Enstitüleri 8 kurum LNF LNGS LNL LNS EMCFSC Galileo Galilei Institute Enrico Fermi merkezi ICTP 3 kurum TRIUMF SNOLAB Perimeter Inst. of Th.Physics

YEF Genel Bilgiler ÜlkeAlmanyaItalyaKanadaKore YEF calisan fizikci sayisi ~400 (~150 experimental, ~200 theoretical, ~100 accelerator physicists.) CERN’de calisan YEF’ci sayisi 101 (ögrenciler haric) ~100 (CMS : ~65, ALICE : ~30, OPERA : ~5)

YEF’te Finansman-Genel # Finans eden kurumlar ve yillik YEF bütcesi Almanya : Bilim bakanliklari, Alman Fizik Dernegi (DPG), Alman Bilim Dernegi (DFG),…Bütce:(x €) Italya: Milli Cekirdek Fizigi Enstitüsü (INFN), (ICTP). Bütce: 250 Milyon € Kanada: Milli Bilim ve Mühendislik Arastirma Konseyi (NSERC). Bütce: 1.1 Milyar € Kore: Bilim bakanligi, Kore Milli Arastirma Vakfi (NRF), (WCU), (KOFAC). Bütce: (Sadece CERN ~3.5 Milyon €)

YEF’te Finansman-Bireysel ÜlkeAlmanyaItalyaKanadaKore Funding cycle (yil) 133 Basvuruda tüzel kisilik Kolaborasyon Grup lideri basina düsen ortalama bütce 0.2 ~ 0.6 million dollars CERN’de kisisel aylik gelir (kisa süre ekleyelim mi?) ~2900 $ CHF (Ögrenci 2800 CHF) # Basvuru incelenme prosedürleri Almanya: Italya: Kanada: Kore:

YEF’te Finansman-Bireysel # Basvuru incelenme prosedürleri Almanya: Italya: Deney gruplari bir sonraki yilin butcesini yenilemek ve hesap vermek zorunda (farkli bir tabir?). Grup icerisinde sunulan raporlarin yanisira, INFN yonetiminde grup sorumlulari onunde yaptigi calismalar ile ilgili hesap vermek zorunda. Kanada: NSERC inceleme komitesi tarafindan ele aliniyor. Kore:

YEF’te Arastirma Kurumlari  Almanya:  29 Üniversitede YEF sahasinda arastirma yapiliyor.  Bazi üniversitelerin (Mainz, Frankfurt, Darmstadt,…) kendi hizlandiricilari var. Bu hizlandiricilardaki deneyler yine kolaborasyon seklinde yürütülüyor.  Üniversiteden bagimsiz arastirma kurumlari: DESY, GSI, Jülich ve Dresden- Rossendorf Helmholtz merkezleri ve Max-Planck Enstitüleri.  Italya:  20 Universite’de bulunan Fizik Bolumu dogrudan INFNe baglidir. Arastimacilar Universite kadrosunda veyahut Universite’nin INFN enstitusune bagli kadrosunda yer alirlar.  Üniversiteden bagimsiz arastirma kurumlari: LNF(Frascati), LNGS(Gran Sasso), LNL(Legnaro) ve LNS(Sud) adinda 4 milli aboratuvar mevcut. Bunlarin haricinde su arastirma kurumlari var: CNAO, Ettore Majorana, Galileo Galilei Institute, Enrico Fermi merkezi, ICTP.

YEF’te Arastirma Kurumlari  Kanada:  Tüm üniversitelerde YEF sahasinda calisma var.  TRIUMF ve SNOLAB adinda arastirma laboratuvari ve Perimeter Institute of Theoretical Physics adinda bir arastirma enstitüsü mevcut.  Kore:  Toplam 57 kurum var.

Soru kümeleri # Ülkelerle ilgili genel bilgiler: Nüfus, GSMH veya ortalama gelir, toplam üniversite sayisi, (1,2,5,) # YEF’le ilgili genel bilgiler: YEF calisan üniversite sayisi, YEF calisan fizikci sayisi, CERN’e katilan fizikci sayisi (5,7,8,) # YEF’te finansman: Fonlayan kurumlar ve bunlarin YEF bütcesi, YEF’cilerin fonlama kurumlari ile iliskisi (ara komiteler), fon süreleri, basvuruda tüzel kisilik, Fonlama kurumlarinin proje inceleme prosedürleri, profesör basina düsen bütce, CERN’e gelen arastirmacilarin aldikleri ödenek, (3,4,9,10,11,12,13,20)

Soru kümeleri # YEF’in icra edildigi kurumlar ve altyapi: (5,16) # YEF’te organizasyon: YEF fizikcilerinin kendi kurum ve olusumlari, YEF’in organize edildigi daha genel kurumlar, YEF’te iletisim yöntemleri,CERN’e gelen arastirmacilara administrative destek, diger ülkelerle arastirmaci degisim programlari(guest scientist), arastirmacilarin uluslararasilasma metodlari (3,6,14,18,23,24) # YEF’te egitim: YEF calisan üniversiteler, YEF’e yönelik lisans ve üstü egitim metodlari, ögrencilerin CERN hazirligi, CERN’de ögrenci supervision, outreach (5,15,17, 22) # …digerleri