Eğitim Psikolojisi Kişilik Gelişimi

Sizce kişilik nedir? Tartışın.

Birisinin kişiliğinden bahsettiğimizde, onu diğer kişilerden farklı kılan ve belki de onu tek yapan özellikleri kastediyoruz. Kişiliğin bu yönlerine bireysel farklar denir. Bazı insanlar sinirlidir, bazıları değil; bazı insanlar içedönüktür, bazıları dışadönük.

KİŞİLİK İnsanları diğerlerinden ayıran özelliklerin tümüdür. (Farklı durumlar karşısında değişim gösn yanstığımız düşünce, his, motivasyon ve davranışların bütünü) İnsanları diğerlerinden ayıran özelliklerin tümüdür (farklı durumlar karşısında değişim göstermeksizin yansıttığımız düşünce, his, motivasyon ve davranışlar bütünü olarak tanımlanabilir). İLİK: İnsanları diğerlerinden ayıran özelliklerin tümüdür. (Farklı durumlar karşısında değişim göstermeksizin yansıttığımız düşünce, his, motivasyon ve davranışların bütünü) İŞİLİK: İnsanları diğerlerinden ayıran özelliklerin tümüdür. (Farklı durumlar karşısında değişim göstermeksizin yansıttığımız düşünce, his, motivasyon ve davranışların bütünü) KİŞİLİK: İnsanları diğerlerinden ayıran özelliklerin tümüdür. (Farklı durumlar karşısında değişim göstermeksizin yansıttığımız düşünce, his, motivasyon ve davranışların bütünü)

Freud, Erikson gibi bazı psikologlar kişilik gelişiminin de farklı dönemler içinde ortaya çıktığını kabul etmektedirler. ‘Bireyin belli bir dönemdeki kişilik özellikleri, onun diğer gelişim özellikleriyle ilişkili bir biçimde oluşmaktadır’. Örnek veriniz

Freud ve Psikoseksüel Gelişim Dönemleri Freud’a göre yeni doğumuş bebekler farklı aşamalardan geçerek kişiliklerini geliştirirler. Freud

Freud ve Psikoseksüel Gelişim Dönemleri Freud bu aşamaları ‘psikoseksüel gelişim dönemleri’ olarak adlandırır. Kişilik gelişimi beş dönem içinde kendini gösterir. Freud’a göre ilk 3 dönemin kişilik üzerindeki etkileri daha fazladır. Freud’a göre yaşamın ilk 6 yılında geçirilen yaşantıların izleri hiçbir zaman yok olmaz ve yetişkinlik yıllarında da bireyin davranışlarını etkilemeye devam eder.

Freud ve Psikoseksüel Gelişim Dönemleri 1. Oral dönem 2. Anal dönem 3. Fallik dönem 4. Latans dönem 5. Genital dönem

1. Oral dönem (0-18 ay) Çocuğa verilen bakımın niteliği, yetişkinlik döneminde kişinin bağımlılık ve güven düzeyini belirler. Bebek tam olarak annesine bağımlıdır. Bebek için beslenmesi sevildiğinin, doyurulmaması ise istenmediğinin işaretidir. Yeterince beslenemeyen ya da uzun süre emzirilen bebeklerde güvensiz ve bağımlı bir kişiliğin çekirdekleri oluşur.

2. Anal dönem (18 ay-3 yaş) Bu dönemde çocuğa tuvalet kontrolü kazanması, kendini denetlemesi, kurallara uyması öğretilir. Baskıcı, katı bir disiplin anlayışı ya da çocuğu tamamen başı boş bırakmak bağımsızlık duygusunun gelişmesini geciktirir.

3. Fallik dönem (3-7 yaş) Cinsel kimlik gelişmeye başlar. Çocuk cinsiyet farklılıklarını keşfeder, sorular sorar. Merakı yüzünden cezalandırılan, sorduğu sorular ve davranışları için kınanan çocuklar, yetişkinlik döneminde uygun cinsel kimliği benimsemekte sorunlarla karşılaşabilirler.

4. Latans dönem (8-11yaş) İlk 3 dönemde geliştirilen özelliklerin yeni bir özümlemesi yapılarak, kazanılan özellikler pekiştirilir.

5. Genital dönem (ergenlik dönemi ve sonrası) Kişilik bir çocuk kişiliğinden yetişkin kişiliğine dönüşür.

Erik Erikson Erikson, Freud’dan farklı olarak, kişilik gelişiminde ağırlığı sadece çocukluk yıllarına vermez, kişilik gelişimini yaşam boyu süren bir süreç olarak kabul eder. Erikson ayrıca sosyal çevrenin kişilik gelişimi üzerindeki etkilerini de vurgulamaktadır.

Erikson ve Psiko-sosyal gelişim Erikson’un kuramına göre, sosyal çevre içinde yer alan kimseler (anne-baba, öğretmenler ve arkadaşlar) çocuğun psiko-sosyal gelişimi için önemlidir. Erikson kişilik gelişiminde, biyolojik temelli doğuştan getirilen bazı özellikler üzerinde de durmaktadır. Erikson epigenetik bir temel ile kişilik gelişimini açıklamaktadır.

Epigenetik kavramı Kimliği oluşturan benlik gelişimi belirli zaman dilimleri içinde aşamalı bir oluşum içinde biçimlenir. Kişilik gelişim dönemleri hiyerarjik bir sıra ile ortaya çıkar. Birey doğuştan saptanmış çevre ile etkileşimini sağlayan bir potansiyel ile benliğini geliştirir. Yaşamı boyunca birey gelişim dönemlerinin her birinde farklı bir çatışma ya da karmaşa durumu (dönemeç noktaları) ile yüz yüze gelir.

Erikson’a göre Gelişim Dönemlerinde Geçirilen Karmaşa 0-1 yaş Temel güvene karşı güvensizlik 2-3.5 yaş Özerkliğe karşı kuşku ve utanç 4-6 yaş Girişimciliğe karşı suçluluk 7-11 yaş Çalışma ve başarılı olmaya karşı aşağılık duygusu Ergenlik dönemi Kimliğe karşı kimlik bocalaması İlk yetişkinlik dönemi Yakınlığa karşı uzaklık Yetişkinlik dönemi Üreticiliğe karşı durgunluk Olgunluk dönemi Benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluk

Erikson’a göre Gelişim Dönemlerinde Geçirilen Karmaşa Her bir döneme ait karmaşa ile ilgili olarak örnekler veriniz. Sizce Anaokulların psiko-sosyal gelişime etkisi nedir? Bu dönemde öğretmenlere düşen görevler nelerdir? Tartışın.

Ergenlik dönemi Kimliğe karşı kimlik bocalaması Kimlik bocalamasına yol açan etkenler 3 grupta toplanabilir: 1. Düşünce sistemindeki değişiklikler Soyut işlemler dönemine geçiş Ergen benmerkezciliği 2. Cinsel rollerdeki değişmeler 3. Meslek seçimine yönelme

Kişilik dönemleri ve özellikleri göz önünde bulunarak öğretmenlere ne gibi öneriler yapılabilir? Tartışın. Anaokulu dönemi İlköğretim dönemi Ortaöğretim dönemi

Rogers ve benlik yapısının gelişimi Carl Rogers insancı (hümanistik) yaklaşımın başlatıcısı ve temsilcilerindendir. Hümanist yaklaşım nedir? Açıklayınız Rogers ve Maslow gibi insancı yaklaşımı benimsemiş psikologlar kişilik gelişimini açıklarken, benlik yapısı üzerinde durmaktadırlar.

Benlik yapısını etkileyen etmenler Özben ve benlik tasarımı benlik yapısını oluşturmaktadır. İnsanlar özbenleri açısından bazı yönlerden birbirlerine benzerken, bazı yönleriyle birbirlerinden ayrılırlar. Fizyolojik özellik taşıyan: yeme, içme, cinsel gereksinmeler ve psikolojik olanlar: güven duyma, başarılı olma vb gibi özellikler açısından birbirlerine benzerlerken, müzik, resim vb gibi konularda farklılık gösterirler.

Benlik yapısını etkileyen etmenler Özben yapı olarak kötü değil iyi’ye yöneliktir. Kötü olarak nitelendirilen tutum, düşünce ve davranışlar temel gereksinmelerin doyurulmaması ve engellenmesi sonucu oluşurlar. Benlik tasarımı kişinin kendisini algılayış biçimidir. Kişinin kendi görüşüne göre özelliklerinin, yeteneklerinin, duygu, düşünce inanç ve tutumlarının şekillenmesidir.

Rogers’ın Eğitim Üzerine Görüşleri Psikolojik danışmanın, danışma süreci sırasında ortama benzer bir ortam öğretmen tarafından sağlanabilir. Öğrenciler kendilerini rahat hissettikleri sınıf ortamında öğrenmeye açık olurlar. Öğrenmede anahtar kişi öğretmendir. Öğretmen kabul ediçi, empatik ve yargılayıcı olmayan tutum sergilemelidir. Öğretmen her öğrenciye değerli ve yetenekli olduğunu hissettirmeli, kendi sorumluluğunu üstlenmesi için öğrenciyi teşvik etmelidir.

Maslow ve Kendini Gerçekleştirme Gereksinmesi Maslow insancı görüşün temsilcilerinden biridir. Maslow’a göre, olanak sağlandığında, her insan kendini gerçekleştirerek gizil güçlerinin farkına varacaktır. Maslow sağlıklı bir kişiliğin gelişebilmesi için gerekli olan gereksinmelerden meydana gelen, piramit biçiminde bir gereksinmeler hiyerarjisi ortaya koymuştur.

Maslow’a göre, kişinin kendini gerçekleştirebilmesi için, alt basamaklardaki gereksinmelerini karşılamış olması gerekmektedir. Temel gereksinmelerine doyum sağlayan insan kendisinde var olan tüm potansiyelleri açığa çıkaracak, yani kendini gerçekleştirecektir.

Kendini Gerçekleştiren İnsanların Özellikleri Kendilerini, başkalarını ve doğayı olduğu gibi kabul ederler. Gerçeği olduğu gibi algılayıp, içinde bulundukları ortama kolay uyum sağlarlar. Daha derin kişilerarası ilişkiler kurabilirler. Yaşamdan doyum alırlar. Özerk bir yapıları vardır, çevrelerinden bağımsızdırlar. Yaratıcıdırlar. Sıklıkla doruk yaşantılar geçirebilirler. Demokratik bir kişilik yapısına sahiptirler. Kendilerinden doğal davranırlar. Kandileri dışında sorunlarla ilgileneirler. Amaçlar ve araçlar arasındaki uygun ayırımları yapabilirler.

Kendini Gerçekleştiren İnsanların Özellikleri 12. Yalnız kalabilme gücüne sahiptirler. 13. İnsanlarla birlikte olmaktan hoşlanırlar, ancak toplumsal kalıplara karşı çıkarlar. 14. Düşmanca olmayan bir mizah anlayışına sahiptirler.

Sizce öğrencilerin kendilerini gerçekleştirme sürecine doğru ilerlemelerinde öğretmenin rolü ne olmalıdır? Tartışın