PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ VE ÖFKE YÖNETİMİ

HER CANLI HAYATTA KALMAK İSTİYOR

En çok hangi durumda öfkelenirsiniz? En çok kimlere öfkelenirsiniz?

Peki nedir öfke ?

Temel Duygular Bilişsel faaliyetlere eşlik eden 4 temel duygu durum Keder: kayıp sonrası Geri çekilme Hayal kırıklığı Sevinç, kıvanç: kazanç sonrası Amaca gidişi güçlendirir Kaygı:Kendine yönelik bir saldırı sonrası Değersizleştirme Öfkede temel bir duygudur.

ÖFKE Karşılaşılan davranışa tepki olarak ortaya konan savunmasal bir tepkidir. Kendini korumaya yönelik olarak agresif davranış ve karşı atağa geçmedir. Öfke az yada çok hepimizde olan bir duygudur.

Öfke…. Temel duygulardan biri Tüm türlerde görülür Sosyalleşme ile birlikte şekillenir Normallik düzeyi değişkendir Belli bir düzeyde normal kabul edilir Doğuştan gelir, Erken yaşlarda görülür, Daha çok sosyo-kültürel olarak beslenir.

Öfkelendiğimizde neler hissederiz? Sinirleniriz Yüzümüz kızarır Vücudumuz gerginleşir Nabzımız artar Titreriz Yumruklarımızı sıkarız Dişlerimizi sıkarız Madde kullanmak isteriz

KONTROLSÜZ ÖFKE Öfke kontrol edilemediğinde yıkıcı, saldırgan, tahrip edici tepkilere dönüşme potansiyeline sahiptir. En az iki kişiyi mutsuz eder. Kavga, şiddet, terör ifade edilemeyen öfke duygularının sonucudur.

ÖFKENİN İÇERİĞİ ÖFKE, bir taraftan bizi bir problem olduğu konusunda uyarırken, diğer taraftan da kendini koruma adına saldırganlık eğilimini harekete geçirir. Şiddet; saldırganlık içeren, öfkenin kontrolsüz olarak ortaya çıkan davranış biçimidir.

ÖFKE BİÇİMLERİ DURUMLUK ÖFKE: * Anlık gelişir,duruma ve olaya özgüdür. Kas gerilimi, sinir sisteminin uyarılması durumudur.Şiddeti algılama ve engellenmenin etkisine göre artar. SÜREKLİ ÖFKE: * Çok sayıda durumu sıkıcı, engelleyici algılayarak sürekli öfke yaşama durumudur. Sağlık (fiziksel, ruhsal) ve sosyal uyum sorununa neden olur.

Öfkeli tepki vermek bizi nasıl bir duruma düşürür? Toplumdan dışlanan Haksız duruma düşen Madde kullanan Zayıf Kaybeden Üzülen

Sizce hiç öfkelenmeyen insan var mıdır?

Hayır her insan öfkelenir. Öfkeye kapılmak çok doğal bir insan davranışıdır. Her insanın hayatında onu öfkelendiren kişiler ve/veya olaylar olabilir. Fakat önemli olan öfkemizi bize zarar vermeden ifade edebilme şeklimizdir.

Sizce öfkelenmekle öfkeli tepki vermek aynı şey midir?

Hayır. Aynı şey değildir. Her insan öfkelenebilir. Bu doğaldır Hayır. Aynı şey değildir. Her insan öfkelenebilir. Bu doğaldır. Ancak insanlar öfkelendiklerinde farklı şekilde tepki verirler. Önemli olan öfkeliyken veya öfkelendikten sonra ki davranış şeklimizdir. Kimileri, kendilerine ve çevrelerine zarar vermemek için bir süre sakinleşmek için çaba harcarlar. Kimileriyse ani olarak kırıcı ve sert davranışlarda bulunabilirler.

Öfkeli tepki veren insan güçlü bir insan mıdır? Bazı insanlar arasında yanlış bir inanış vardır. Öfkelendiğinde şiddetli tepki veren insanların güçlü kişiler oldukları düşünülür. Oysa güçlü insan nerede nasıl tepki vermesi gerektiğini bilen insandır. Bir eyleme kalkışmadan önce yapacağı hareketin sonuçlarını önceden kestirebilen kişi güçlü insandır. Öfkelendiğinde ani tepki veren ise aciz ve güçsüzdür

Neden Öfkeleniriz? Kendimizi çıkmazda hissettiğimizde Anlaşılmadığımızı hissettiğimizde Engellendiğimizde Tehdit algıladığımızda Benliğimize direkt saldırıldığında Değerlerimize saldırıldığında Kendisine sunulacak hizmet geciktiğinde. Kendisine saygısızca davranıldığında. Yorgun, uykusuz ve stresli olabilir. Kendisini kimsenin anlamadığını düşünüyor olabilir. Bağırarak isteklerinin yerine geleceğini sanıyor olabilir. Beklentileri yerine getirilmemiş olabilir.

ÖFKEYE EŞLİK EDEN DUYGULAR HİDDET KIZGINLIK NEFRET KAYGI YIKICILIK KİN ÖFKE DÜŞMANLIK HİÇİV ÖC ALMA

Öfke anında düşünce yapımız… Öğrenilmiş seçimsizlik-güçsüzlük Kendimiz ile ilgili olumsuz şemalar Her yerden ve her zaman tehdit gelebilir Babanın oğluna bile güvenmeyeceksin ve benzeri ve diğer otomatik düşünceler.

ÖFKELENDİĞİMİZDE NELER YAPARIZ? UNUTMA GİZLEME HEDEF DEĞİŞTİRME KONTROL ETME BASTIRMA PASİF AĞLAMA DİREKT YÜZLEŞME AŞIRI TEPKİ

ÖFKE ANALİZİ Beni daha çok neler öfkelendirir? Öfkemi ne şekilde dışa vuruyorum? Sonuç istediğim gibi oluyor mu? Öfkemden sonra ne hissederim? Öfkemin olumsuz sonuçları nelerdir? Öfkemin başkalarına etkisi ne oluyor? Öfkemin asıl kaynağı ne var? Öfkemi nasıl kabul edebilir ve nasıl zararsız bir şekilde ifade edebilirim?

ÖFKEYİ KONTROL ETME Öfkenizi tetikleyen durumları ve biçimini tanıyın. Sakinleşme yönteminizi belirleyin. Derin nefes alın, nefes ve nabzınızı kontrol altında tutun. Kendinize sizi sakinleştirecek cümleler söyleyin.

Kendinizi kontrol etme konusunda kararlı olun. Şiddet davranışlarını asla kabul edilebilir görmeyin. Çevrenizdekileri öfkelendiğinize dair bilgilendirin. Problemi açıklığa kavuşturun. Çözüm aramaya odaklanın.

DÜŞÜNCELERİMİZ VE ÖFKE Öfkemiz düşüncelerimize bağlıdır. Düşüncelerimiz duygularımızı, duygularımız davranışlarımızı etkiler. Öfke yaratan düşüncelerimizi değiştirdiğimizde öfkemizin şiddetinin azaldığını görürüz.

İnkar etme Genellikle insanlar öfke ile ilgili sıkıntılarını kabul edip yardım istemek yerine, öfkelerini bastırma, yok sayma eğilimindedirler. Bastırılmış öfke zamanla kronikleşir(kalıcı) Başlıca üç objeye yönelik ortaya çıkar * Kişinin kendisine * Başkalarına * Başına gelenlere, yaşadığı dünyaya karşı

EN ÇOK KENDİ YAŞANTINIZI OLUMSUZ ETKİLER UNUTMAYIN! ÖFKE Problemlerimizi çözmez Öcümüzü almamızı sağlamaz Başkalarını kontrol etmemizi sağlamaz Haklı olduğumuzu göstermez Korku, kaygı ve mutsuzluğa neden olur Kişileri bizden uzaklaştırır EN ÇOK KENDİ YAŞANTINIZI OLUMSUZ ETKİLER

Öfkemizi… Bastırabiliriz, Anlatabiliriz, Dindirebiliriz.

ÖFKELENMEDEN… Öfkenin Doğal Olduğunu Düşün Öfke Bir Yaşam Kaynağıdır Öfke Duygularımızın Bileyicisidir İyi Bir Espiri Anlayışı Bin Bir Öfkeyi Yener Hazırlıklı Olmak Yıkıcılığı Azaltır Öfkelenme Yol Haritası Çözme Yollarının Belirleyicisidir Slogan: Öfkenin Sana Zarar Vermesine Asla İzin Verme

Öfkeli Bir İnsana Karşı Önlemler Sakin kalmaya çalışın ve kendinize....deyin. Karşınızdakini ilgiyle ve ciddi bir şekilde dinleyin. Araya girmeyin. Duygularına saygı gösterin ve onları isimlendirin “sesiniz çok öfkeli geliyor”. Onu kendisini dinlediğinize inandırın. Onu öfkelendiren özel noktaları belirleyin. Dikkatinizi, karşınızdakinin sözünü ettiği sorun ve sorunun çözümü üzerinde yoğunlaştırın

Öfkeli İnsanlar karşısında Yapılmaması gerekenler Asla “sinirlenmeyin”, “sinirlenmeye gerek yok” deyin. Münakaşa etmeyin, tartışmaya girmeyin. Eğer o şaka yapmıyorsa, şaka yapmaya kalkışmayın. Konuyu espri ile hafifletmeyin.

PEKİ KARŞILAŞTIĞIMIZ PROBLEMLERİMİZİ NASIL ÇÖZMELİYİZ?

PROBLEM ÇÖZERKEN Problemin tanımı Uygun çözüm yolları önerme Uygun çözüm yolları arasında seçim yapma Seçtiğimiz çözümü deneme Çözüm yolumuzun etkinliğini kontrol etme, etkin değil ise başka çözüm yolu deneme Başarılı olursa kendimizi ödüllendirme

Problemin analizi ? Problem kimin kontrolünde? Karşı tarafın payı nedir? Benim payım/ yapabileceklerim nelerdir?

Problem çözme yöntemleri 1. AŞAMA Kızgınlığınızı kontrol altına alın. Taraflar sağlıklı düşünemeyecek kadar kızgın ise ve duygularını kontrol edemiyorsa uzlaşma sağlanamaz.

Problem çözme yöntemleri 2. AŞAMA Karşı tarafa yaklaşmadan önce bir kez daha düşünün! Sorun tarafları nasıl etkilemektedir? Sorunda taraflar için çıkarlar ve değerler nelerdir? Taraflardan her birinin diğerine ilişkin önyargıları ve varsayımları nelerdir? Söz konusu çatışmayı yönetmede ya da çözümlemede en iyi yaklaşım nedir? İşbirliği yapılacaksa, bunu başlatmak için en uygun yer ve zaman nedir?

Problem çözme yöntemleri 3. AŞAMA Olumlu bir hava oluşturun. Karşı tarafı uzlaşmaya-konuşmaya davet edin. İyi niyetli olduğunuzu gösterin. Karşı tarafı dikkate aldığınızı ve önem verdiğinizi gösterin.

Problem çözme yöntemleri 4. AŞAMA Temel kurallara dikkat edin. Karşı tarafı dikkatle dinleyin ve sözünü kesmeyin. Durumu iyileştirmek için çalışın. Sakinliğinizi koruyun.

Problem çözme yöntemleri 5. AŞAMA Problemi tartışarak tanımlayın. Taraflar için önemli olan hususları ortaya koyun ve duyguları paylaşın. Etkili konuşma ve dinleme tekniklerini kullanın. İhtiyaçları ve çıkarları belirleyin. Gerekiyorsa değerleri, varsayımları ve kaygıları paylaşın. Ortaya çıkan yeni algı ve anlayışı gözden geçirin.

Problem çözme yöntemleri 6. AŞAMA Olası çözümler için beyin fırtınası yapın. Tarafların ihtiyaç ve çıkarlarının tatmin olabilmesi için düşünceleri açıkça ortaya koymak. Bu aşamada henüz düşünceleri eleştirmemek ve yargılamamak. Düşüncelere açık olmak. "Sen" yerine "biz", kullanmaya özen göstermek.

Problem çözme yöntemleri 7. AŞAMA Olası çözümleri değerlendirin ve uygun çözümleri belirleyin. Çözümler şu nitelikleri taşımalıdır: Her iki taraf için de kabul edilebilir, Gerçekçi ve gerçekleştirilebilir, Belirgin ve Dengeli olmalıdır. Çözümler her iki taraf için de önemli ana hususları içermelidir.

Problem çözme yöntemleri 8. AŞAMA Çözümlerin işlerliğini izleyin. Belirli bir süre sonra çözümlerin işleyip işlemediğini kontrol etmek. İşlemiyorsa, yukarıdaki basamakları tekrarlayarak çözümleri yeniden gözden geçirmek.

ÖFKE GELİR GÖZ KARARIR ÖFKE GİDER YÜZ KIZARIR TÜRK ATASÖZÜ Kısaca… “Öfkeyle kalkan, zararla oturur”

BİZİ SABIRLA DİNLEDİĞİNİZ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER BERGAMA REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ