İnşaat Mühendisliği Bölümü Doç.Dr. Babür Deliktaş MALZEME BİLİMİ
MALZEME BİLİMİ Konu 1 GİRİŞ KAVRAMLAR
Mühendislik Mekaniğine Giriş Ders öğrenim planı? UÜ Endüstri Mühendisliği Bölümü Mühendislik Mekaniğine Giriş 1-1
Mühendislik Mekaniğine Giriş UÜ Endüstri Mühendisliği Bölümü Mühendislik Mekaniğine Giriş 1-2
Mühendislik Mekaniğine Giriş UÜ Endüstri Mühendisliği Bölümü Mühendislik Mekaniğine Giriş 1-3
Mühendislik Mekaniğine Giriş UÜ Endüstri Mühendisliği Bölümü Mühendislik Mekaniğine Giriş 1-3
Mühendislik Mekaniğine Giriş UÜ Endüstri Mühendisliği Bölümü Mühendislik Mekaniğine Giriş 1-5
Mühendisler ne yapar? Tasarım ve inşa .... Dayanımlı Dayanıklı Belirli bir güvenlikle yüklerin taşınması Dayanıklı Kalıcı denecek kadar uzun ömürlü olması Ekonomik Kıt kaynakların verimli kullanılması İşlevsel İhtiyaca cevap veren Estetik Güzel görünüm Yapar UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-6
Mühendislik yapılarının temel bileşeni nedir? MALZEME Mühendislik disiplinleri arasında bir temel oluşturur. Çünkü mühendislerin tasarladıkları yapılar, bileşenler ve alet ve edevatlar malzemelerden doluşurlar UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-7
MALZEME TASARLANMIŞ ÜRETİLMİŞ YERLEŞTİRİLMİŞ BAKIMI YAPILMIŞ ve Uygun bir şekilde; TASARLANMIŞ ÜRETİLMİŞ YERLEŞTİRİLMİŞ BAKIMI YAPILMIŞ ve KORUNMUŞ ise Uzun süre bakımve onarım gerektirmeden İşlevini sürdürebilir UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-8
Maddeler en düşük enerjili doğal konumlarına geçme eğilimindirler TERMODİMAĞİN YASASI Uygun bir şekilde; Maddeler en düşük enerjili doğal konumlarına geçme eğilimindirler Doğal taş binlerce yıl doğada oluşmış yüksek Dereceli termodinamik stabiliteye sahiptir UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-9
MALZEME Bozulma Olumsuz koşullar 1-10 UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-10
MALZEME ÖZELLİKLERİ Mekanik : Malzemelerin yük altında davranışlarını tanımlar. (mukavemet, elastisite, plastisite, süneklik, sertlik, vb.) Fiziksel : yoğunluk, boşluk, nem oranı, şekil, yüzey dokusu, vb. Kimyasal : Oksit veya kimyasal kompozisyon Fiziko-kimyasal : Büzülme, şişme Isıl : iletkenlik Akustik : ses iletim veya yalıtımı Optik: renk UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-10
Niçin malzeme özelliklerini bilmeliyiz? Her mühendis, ister makine, inşaat, kimya veya elektrik mühendisi olsun malzeme kullanacağı tasarım problemleri ile karşı karşıya kalacaktır. Örneğin, dişli kutusu, konut yapısı, rafineri, veya bir elektrik devresi. UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-11
MALZEME Mevcut olan malzemelerin özellikleri tanımlanabilmeli, Alet ve yapıların maksimum kapasiteleri belirlenebilmeli ve onların üretilebilmesi için gerekli olan donanım ve teknikler bilinmelidir. UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-12
MALZEME ÖZELLİKLERİ Mekanik : Malzemelerin yük altında davranışlarını tanımlar. (mukavemet, elastisite, plastisite, süneklik, sertlik, vb.) Fiziksel : yoğunluk, boşluk, nem oranı, şekil, yüzey dokusu, vb. Kimyasal : Oksit veya kimyasal kompozisyon Fiziko-kimyasal : Büzülme, şişme Isıl : iletkenlik Akustik : ses iletim veya yalıtımı Optik: renk UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-12
MALZEME 65-75% malzeme maliyeti, 5% teknik personel gideri En iyi malzemenin seçimi, birçok malzeme özelliğini ve maliyeti göz önüne alarak yapılması gerektiği için çok zor bir görevdir. Konut binaları için : , 65-75% malzeme maliyeti, 5% teknik personel gideri Geri kalan ise işçi maliyetidir. UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-13
BİNALARIN SERVİS ÖMRÜ 1 1-5 2 25 3 50 4 100 SINIF Minimum servis ömrü(yıl) Örnek 1 1-5 GEÇİÇİ YAPILAR 2 25 DEĞİŞTİRİLEBİLİR TAŞIYICI ELEMANLAR;ÇATI MAKASI VE KİRİŞ GİBİ 3 50 BİNALAR VE KAMU YAPIŞLARI 4 100 ANITSAL BİNALAR, KÖPRÜLER VE ÖNEMLİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ YAPILARI UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-14
UYGUN OLMAYAN MALZEME ÖRNEKLERİ GRANÜLOMETRESİ BOZUK, BOŞLUKLU BETONDA OLMAMASI GEREKLİ OLAN MALZEMELERİN BULUNMASI UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-15
UYGUN OLMAYAN MALZEME ÖRNEKLERİ GRANÜLOMETRESİ BOZUK, BOŞLUKLU BETONDA OLMAMASI GEREKLİ OLAN MALZEMELERİN BULUNMASI UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-16
UYGUN OLMAYAN MALZEME ÖRNEKLERİ BETONDA OLMAMASI GEREKEN KİL TOPRAK VE AĞAÇ PARÇASI İÇEREN ÖRENKELER UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-17
UYGUN OLMAYAN MALZEME ÖRNEKLERİ DOANATI KOROZYONU UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-18
UYGUN OLMAYAN MALZEME ÖRNEKLERİ DOANATI KOROZYONU UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-19
UYGUN OLMAYAN MALZEME ÖRNEKLERİ DOANATI KOROZYONU UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-20
UYGUN OLMAYAN MALZEME ÖRNEKLERİ SÜLFAT ETKİSİ UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-21
UYGUN OLMAYAN MALZEME ÖRNEKLERİ SÜLFAT ETKİSİ UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-22
UYGUN OLMAYAN MALZEME ÖRNEKLERİ DONMA ÇÖZÜLME ETKİSİ UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-23
MALZEME Bu nedenle; Malzeme karakteristiklerini, Malzeme özellikleri arasındaki ilişkileri, Malzemenin ne ile ve nasıl üretildiğini bilme Tüm mühendisler için çok önemlidir. Bu mühendisler ister malzeme üretiminde isterse kullanımında bulunsunlar bu önem değişmez. UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-25 4
İnşaat mühendisi olarak bizim işimiz: Yapının servis ömrü boyunca fonksiyonel olacağından (mukavim) emin olmak Yapının çevresel etkilere karşı dayanıklı (durabilite) olduğundan emin olmak Yapının estetik ve ekonomik olduğundan emin olmaktır. Yapı malzemelerinin özelliklerini bilmek zorundayız. Fiziksel, kimyasal ve mekanik özellikler Üretim proseslerini (süreçleri) Onun davranış ve nihai şeklini UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-26
MALZEME Aşağıdaki faktörlerinde göz önünde bulundurulması gereklidir: Bir inşaat mühendisliği yapısının servis ömrü sadece Ne kadar iyi tasarlandığına Ne kadar iyi işçilikle üretildiğine bağlı değildir Aşağıdaki faktörlerinde göz önünde bulundurulması gereklidir: Seçmiş olduğunuz malzemenin ne kadar iyi Kalite kontrolün ne kadar iyi gerçekleştirildiği Yapının ne kadar iyi korunabildiğine! Bakım masrafları UÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi 1-27