İŞLETME İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR ÜNİTE 2 İŞLETME İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

1. İŞLETME TEMEL KAVRAMLARI

MALLAR VE HİZMETLER

MALLAR Mal: Belli bir gereksinimi karşılama özelliği bulunan, sahip olduğu değerle değişime konu olan, üretilebilen ve doğada kıt olarak bulunan her şeye ekonomi biliminde mal denir.

MALLARIN SINIFLANDIRILMASI B.ÜRETİM MALLARI(YATIRIM MALLARI) HAMMADDELER ÜRETİM GEREÇLERİ VE PARÇALARI YATIRIM (DONATIM MALLARI) YARDIMCI ARAÇLAR İŞLETME GEREÇLERİ ENDÜSTRİYEL HİZMETLER A.TÜKETİM MALLARI KOLAYDA MALLAR BEĞENMELİ MALLAR ÖZELLİKLİ MALLAR TALEBİ AZ OLAN (ARANMAYAN MALLAR)

TÜKETİM MALLARI

KOLAYDA MALLAR: Satmak ya da satın almak için fazla çaba harcanmayan alıcısı ve satıcısı çok olan, düşük fiyatlı, küçük birimler olarak alınan ve çoğunlukla sık tüketilen mallardır. Örneğin: Sabun ekmek gazete pil vb. Özellikleri: Θ Sık tüketilen mallardır. Θ Tüketici alımda fiyat ve kalite yönünden pek fazla karşılaştırma yapmaya gerek duymaz. Θ Fiyatları düşüktür Θ Modanın etkisinde pek kalmazlar

BEĞENMELİ MALLAR: Alınması ve satılması için çaba gerektiren, uzun süre kullanılan, moda ve alışkanlıklardan etkilenen ve kolayda mallara göre yüksek fiyatlı mallardır. Örneğin Televizyon, bilgisayar, ziynet eşyası, halı, giysi ve mallardır.

ÖZELLİKLİ MALLAR: Belirli nitelikleri ya da markaları nedeniyle tüketicilerin satın almak için özel araştırma ve çaba gösterdikleri, yüksek fiyatlı mallardır. Bu ürünler her yerde satılmayıp ancak ün yapmış belirli yerlerde satılır ve seyrek alınır. Örneğin : Bir kısım giysiler , yiyecekler otomobiller fotoğraf makineleri gibi

TALEBİ AZ OLAN (ARANMAYAN MALLAR) Tüketicilerin varlıklarını bilmedikleri ya da bilseler bile satın almaya ilgi göstermedikleri mallardır. Örneğin: hayat sigortası, mezar taşı vb.

B.ÜRETİM MALLARI(YATIRIM MALLARI) HAMMADDELER ÜRETİM GEREÇLERİ VE PARÇALARI YATIRIM (DONATIM MALLARI) YARDIMCI ARAÇLAR İŞLETME GEREÇLERİ ENDÜSTRİYEL HİZMETLER

HAMMADDELER Başka fiziksel malların yapımında kullanılan ve kullanıldıkları zaman temel özelliklerin kısmen veya tamamen kaybeden malladır. Maden orman ve deniz ürünleri doğal mısır buğday süt gibi tarımsal ve hayvansal ürünler

ÜRETİM GEREÇLERİ VE PARÇALARI Ürünün kullanılabilir duruma gelmesini sağlayan, üretim sırasında özeliğini kaybetmeyecek şekilde daha ileri bir işleme sokulan mallardır. Kumaş üretiminde kullanılan iplik, Çelik üretiminde kullanılan demir, Ekmek üretimdeki un Elbise düğmesi otomobil parçası vb

YATIRIM (DONATIM MALLARI) Daha önce imal edilerek başka malların üretiminde veya hizmetin verilmesinde uzun süre kullanılan pahalı mallardır Fabrika binası, demiryolu tekstil tezgahı vb

YARDIMCI ARAÇLAR Doğrudan üretimle ilgili olmayan fakat işletme yönetimini kolaylaştıran mallar. Çalışma masası, faks yazıcı ve fotokopi makinası telefon vb.

İŞLETME GEREÇLERİ İşletmenin işleyişine yardımcı olan üretimin dışında mallarındır. Kağıt kalem gibi kırtasiye malları, çivi yağ temizlik gereçleri gibi bakım onarım malları.

ENDÜSTRİYEL HİZMETLER Bakım, onarım, ve danışmalık vb hizmetlerdir.

HİZMETLER Gereksinimleri karşılamak için üretilen soyut (gözle görünüp elle tutulamayan) ancak yararı hissedilen soyut etkinliklere hizmet denir.

MAMUL - TAM MAMUL- DİZİ MAMUL MAMUL:Üretim işletmelerinde imal edilmiş tüketim veya üretim mallarına mamul denir. TAM MAMUL: Mamulun yanına destekleyici hizmetlerin verilmesi ile oluşur. Kullanım kılavuzu, bakım onarım işleri yedek parça gibi DİZİ MAMUL: Son veya aracı tüketiciler belirli bir gereksinime yanıt verecek malların sadece bazı çeşitlerinin değil her çeşidinin aynı yerde satışa hazır olmasın ister. Ayrı yerlerde üretilen malların oluşturduğu topluluğa dizi mamul denir.

ZARAR ÜRÜNÜN YAŞAM DÖNEMİ TANITMA DÖNEMİ BÜYÜME DÖNEMİ OLGUNLUK DÖNEMİ SATIŞ VE KARLAR TANITMA DÖNEMİ BÜYÜME DÖNEMİ OLGUNLUK DÖNEMİ GERİLEME DÖNEMİ SATIŞ KÂR 1 4 2 3 Zaman (Dönemler) ZARAR

TANITMA DÖNEMİ Ürün bu dönemde yeni ürün olarak pazara ilk kez sunulur Ürün tüketiciler tarafından bilinmez, tüketiciler genellikle yüksek gelirli kişilerdir. Tanıtım döneminde tanıtım giderleri yüksek olduğundan kâr yok gibidir.

BÜYÜME DÖNEMİ Ürün bu dönemde pazarda tanınmaya başlar ve hızla kâra geçilir. Ürün tüketiciler tarafından tanınır ve alıcılar arasına orta gelirlilerde girer. Rekabetin ortaya çıkması sonucu fiyat düşer ve satışlar artar.

OLGUNLUK DÖNEMİ Bir çok rakip pazardadır. Aşırı rekabet vardır. Küçük işletmeler güçlerini yitirir ancak büyük işletmeler rekabeti sürdürür. Bu dönem diğer dönemlere göre daha uzun sürer. Satışlar en üst düzeye tırmanmış ve doyma noktasına gelmiştir. Satışların artması talebin tekrarına veya nüfusun artmasına bağlıdır. Dönemin sonuna doğru pazara yeni ürünler sürülmeye başlanır. Dönemin en önemli özelliği eksi ürünü ilk satın alanların yeni ürünü de satan almaya başlamalarıdır.

GERİLEME DÖNEMİ Yeni ürün piyasadadır ve eski ürünün üstünlükleri yeni ürün pazara girdikçe daralır, satışlar hızla düşer reklam ve fiyat indirimleri satışları artırmaya yetmez. Hatta ürün tamamen pazardan silinebilir. Bazı işletmeler pazardan çekilerek yeni alanlara yönelirler.

ARZ ve TALEP (SUNU ve İSTEM)

ARZ (SUNU): Üretici veya satıcıların, alıcıların yararlanması için belirli dönemlerde bir fiyat karşılığında piyasaya sundukları mal ve hizmet miktarına arz denir Kısaca bir malın alıcısının isteği üzerine piyasaya sürülmesine arz denir. Bir öğenin arz kapsamında olabilmesi için Belirli bir piyasa Belirli bir zaman dilimi Belirli bir fiyatının bulunması gerekir

TALEP (İSTEM): Bir kişinin belli bir zaman dilimi içerisinde belirli bir fiyattan satın almak istediği ve satın alabileceği mal veya hizmet miktarına TALEP denir. KİŞİLERİN TALEBİNE KİŞİSEL TALEP KİŞİSEL TALEPLERİN TOPLAMINADA PİYASA TELEBİ DENİR TALEBİN ÖZELLİKLERİ Satın alma isteğinin var olması Satın alma gücünün bulunması Belli bir zaman dönem için oluşması Belli bir piyasanın olması